Lời Phật dạy: 10 điều người xuất gia phải thường xuyên tu tập mỗi ngày

Lời Phật dạy dành cho người xuất gia 

Trong kinh Tăng Chi Bộ có bài kinh ngắn nói về 10 pháp mà Đức Phật khuyên người xuất gia để luôn tâm niệm, vận dụng vào đời sống hàng ngày.

Lời Phật dạy cho người xuất gia tu tập mỗi ngày:

“Này các Tỷ-kheo, có mười pháp này, người xuất gia phải luôn luôn quán sát. Thế nào là mười?

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Ta nay đi đến tình trạng là người không giai cấp”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Đời sống của ta tùy thuộc vào người khác”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Nay cử chỉ oai nghi của ta cần phải thay đổi”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Không biết tự ngã có chỉ trích ta về giới hạnh không?”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Không biết các đồng Phạm hạnh có trí, sau khi tìm hiểu, có chỉ trích ta về giới hạnh không?”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Mọi vật khả ái, khả ý của ta bị đổi khác, bị biến hoại”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Ta là chủ nhân của nghiệp, là thừa tự của nghiệp, là thai tạng của nghiệp, là bà con của nghiệp, là chỗ quy hướng của nghiệp; phàm nghiệp gì ta sẽ làm, thiện hay ác, ta sẽ thừa tự nghiệp ấy”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Thời gia trôi qua bên ta và nay ta đã là người như thế nào?”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Ta có hoan hỷ trong ngôi nhà trống hay không?”.

Người xuất gia phải luôn luôn quán sát: “Ta có chứng được các pháp thượng nhân, tri kiến thù thắng xứng đáng bậc Thánh không, để đến những ngày cuối cùng, các đồng Phạm hạnh có hỏi, ta sẽ không có xấu hổ?”.

Này các Tỷ-kheo, mười pháp này, người xuất gia phải luôn luôn quán sát ”.

Bài kinh có nội dung ngắn gọn, súc tích, dễ nhớ, dễ học thuộc lòng, rất tiện cho người xuất gia thường xuyên suy niệm và vận dụng vào đời sống tu học hàng ngày. 

Ý nghĩa 10 điều tâm niệm của người xuất gia

Lời Phật dạy đầy ý nghĩa, 10 pháp hay 10 tâm niệm trên là kim chỉ nam để người xuất gia tu tập hướng đến thăng tiến đạo đức và giải thoát tâm linh. 

Pháp thứ nhất: Lý tưởng “không giai cấp” của người xuất gia

Người xuất gia đã “cát ái từ thân”, xa lìa tộc tính thế gian cũng như mọi tổ chức đảng phái xã hội, đã trở thành người xuất thế; do đó không còn đứng trong hàng ngũ những người thế tục, không thuộc giai cấp hay đảng phái nào trong xã hội. 

“Không giai cấp là chủ trương độc đáo của Đức Phật lưu xuất từ sự chứng ngộ thực tại vô ngã của Ngài và vì vậy nó trở thành lý tưởng thực nghiệm đối với mọi thành viên của Tăng già. Đức Phật khuyên các Tỷ-kheo thực tập tâm bình đẳng và tuyên bố đạo của Ngài siêu việt giai cấp hay giới tính.

Đây là tâm niệm cao quý mà người xuất gia cần nuôi dưỡng để hạn chế các vướng lụy trần thế, loại bỏ cảm thức ngả mạn, thực hiện tâm giải thoát, bình đẳng, vô ngã, không phân biệt mình và người khác.

Pháp thứ hai: Nếp sống của người xuất gia

Đây là tâm niệm lớn mà Đức Phật khuyên người xuất gia cần vận dụng để xác định mục tiêu tu học của mình, thực tập hạnh kham nhẫn, đức cam khó, đồng thời nuôi dưỡng lòng biết ơn, và thái độ trách nhiệm đối với cuộc đời.

Người xuất gia cần thực thi chánh mạng, tránh mưu sinh bằng các nghề nghiệp không thích đáng, tự đặt mình trong mối tương quan với người khác bằng cách chấp nhận nếp sống tri túc khuất thực, nuôi sống thân mạng nhờ niềm tin và lòng hảo tâm của mọi người. 

Pháp thứ ba: Phong thái của người xuất gia

Người xuất gia cần phải thực tập và thể hiện một phong thái từ tốn và đứng đắn trong sinh hoạt hằng ngày, tránh các biể hiện thô tháo và hành tướng không đứng đắn. Đây là tâm niệm giúp cho người xuất gia tập uốn nắn và hoàn thiện tư cách giác ngộ của mình.

Pháp thứ tư: Đạo đức của người xuất gia

Người xuất gia sống và hành xử theo giới luật nhà Phật, do đó cần phải thường xuyên dò xét nếp sống của mình có phù hợp với quy định của giới luật hay không để tự kiểm thảo và nỗ lực điều chỉnh. Tâm niện này có khả năng giúp cho người xuất gia phát huy tâm lý tự thẹn với mình (tàm) trong trường hợp lỡ vi phạm lỗi lầm hay nuôi dưỡnh cảm thức tự xấu hổ với thân làm ác, miệng nói ác, ý nghĩ ác nhằm hoàn thiện nếp sống đạo đức.

Pháp thứ năm: Giới hạnh của người xuất gia

Ngoài việc tự xem xét về hạnh kiểm của bản thân để kịp thời chỉnh sửa, người xuất gia cần nuôi dưỡng tâm lý e ngại các bạ đồng tu sẽ phiền muộn quở trách mình về giới hạnh. Đây là tâm niện giúp cho người xuất gia phát huy tâm lý hổ thẹn với người (quý) hay cảm giác lo sợ người khác sẽ quở trách mình về các hành vi xấu ác nhằm ngăn tránh mọi lỗi lầm trong đời sống tu học.

Pháp thứ sáu: Quy luật vô thường

Người xuất gia cần phải nhận rõ sự thật vô thường biến hoại của mọi thứ yêu thích để khắc phục tâm lý luyến ái và tin tấn tu học. Đây là tâm niệm giúp cho người xuất gia phát triển năng lực tỉnh giác và buông bỏ tâm ái dục.

Pháp thứ bảy: Hiểu rõ về "nghiệp"

Người xuất gia cần phải hiểu rõ giáo lý về nghiệp (kamma) hay ý chí (cetana) để định hướng sự nghiệp tu học của mình. Đạo Phật nói đến ba loại nghiệp gồm thiện, ác,vừa thiện vừa ác và các kết quả tương ứng để giúp cho mọi người định hướnh cuộcc sống hiền thiện của mình theo luật nhân quả, đồng thời nói đến loại nghiệp thứ tư có khả nănhàng hóa giúp cho con người thoát khỏi nhân quả khổ đau, tức là ý chí (cetana) hay sự quyết tâm vượt qua hay đoạn tận toàn bộ các nghiệp thiện ,ác, vừa thiện vừa ác nằm trong vòng nhân quả luân hồi. Đây là tâm niệm giúp cho người xuất gia định hướng nếp sống đạo đức hiền thiện của chính mình, mặt khác thể hiện ý chí và trách nhiệm đối với mục tiêi giải thoát của tự thân.

Pháp thứ tám: Không ngừng tu tập

Người xuất gia cần nhận rõ mỗi thời khắc không ngừng trôi qua trong cuộc đời của mình để nỗ lực tinh tấn tu tập nhằm đạt cho được sự tiến bộ trên bước đường thực hành đạo lý giải thoát. Tâm niện này có khả năng giúp cho người xuất gia phát huy năng lực tinh cần tinh tấn để từng bước hoàn thành mục tiêu tu học của mình hoặc nói theo lời Phật là “hãy hăng hái tinh cần tu tập để chứng đắc những gì chưa chứng đắc, chứng ngộ những gì chưa chứng ngộ, chứng đạt những gì chưa chứng đạt”.

Pháp thứ chín: Đạo lý giải thoát

Người xuất gia cần phải nhận rõ mục tiêu sự tu học của mình là để đoạn trừ mọi kiết sử và lậu hoặc, thực nghiệm tâm giải thoát, tuệ giải thoát. Muốn thực hiện mục tiêu như vậy thì phải thực hành thiền định, phát triển trí tuệ. Vì chỉ có thiền định và trí tuệ mới có khả năng giúp cho người xuất gia đạt được mục tiêu giải thoát giác ngộ. Do vậy tâm niệm thứ chín này nhắc nhở người xuất gia cần phải chuyên tâm tu tập thiền định và tìm thấy hân hoan trong nếp sống hành thiền. “Ngôi nhà trống” (sunnagara) trong văn cảnh bài kinh ngụ ý sự chuyên tâm tu thiền hay hành thiền. Trong các bản kinh Pali, Đức Phật thường khuyên nhắc: “Này các Tỷ-kheo, đây là những gốc cây, đây là ngôi nhà trống. Hãy tu thiền, chớ có phóng dật, chớ có hối tiếc về sau”. Đây là lời khuyên trọng tâm của Đức Phật giúp cho người xuất gia chú tâm vào mục tiêu giải thoát, dành mọi ưu tiên cho thực nghiệm tâm giải thoát, tuệ giải thoát thông qua môn hành thiền.

Pháp thứ mười: Tu học để giải thoát

Nhờ chuyên tâm tu tập thiền định mà người xuất gia chứng được các pháp thượng nhân, tri kiến thù thắng xứng đáng bậc Thánh, thành tựu mục tiêu của sự tu tập. 

Thuật ngữ “các pháp thượng nhân, tri kiến thù thắng xứng đáng bậc Thánh” được nêu trong bài kinh ngụ ý sự thực nghiệm hay chứng đắc các tâm thiền sắc giới, vô sắc giới, diệt thọ tưởng định, hướng đến đoạn trừ dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu, đắc quả giải thoát hay sự chứng nghiệm sơ thiền, nhị thiền, tam thiền, tứ thiền, thành tựu túc mạng minh, thiên nhãn minh, lậu tận minh, đắc quả vị A-la-hán, chấm dứt khổ đau sinh tử luân hồi. 

Đây là tâm niệm giúp cho người xuất gia nhận rõ trách nhiệm giải thoát đối với tự thân, quyết tâm hoàn thành mục tiêu tu học của mình ngay trong đời này.

Xem thêm: 6 cách xử thế và 8 đạo làm người, sống ở đời không biết chỉ thiệt thân