Hướng dẫn cách tính tuổi đạo và phẩm trật theo đạo Phật

Cách tính tuổi đạo

Trong Đạo Phật tất cả mọi việc đều tính theo tuổi đạo chứ không dựa trên tuổi đời. Hãy xem xét một người tuổi đời dưới 20 phát tâm xuất gia, còn gọi là chú tiểu. Khi gia nhập, tùy theo số tuổi, vị này sẽ học tập lễ nghi, kinh kệ và được giao một số việc làm trong chùa. Sau thời gian thụ 10 giới, nếu là nam sẽ gọi là Sa di, còn nữ gọi là Sa di ni hoặc Chú (nam) hay Ni cô (nữ). 

Khi có ít nhất 20 tuổi đời, cùng với việc đáp ứng đủ điều kiện về khả năng tu học, tu tâm, tu tướng thì sẽ được thụ giới cụ túc, tức là 250 giới tỳ kheo (nam) hay 348 giới tỳ kheo ni (nữ) và được gọi là Thầy (nam) hay Sư cô (nữ). 

Trong tạng luật, có đến 100 chúng học giới chung cho cả tăng và ni. Bên nam tông, tỳ kheo có 227 giới, tỳ kheo ni có 311 giới. Giới cụ túc (tỳ kheo hay tỳ kheo ni) là giới đầy đủ, viên mãn, cao nhất trong đạo Phật để từng vị xuất gia tu tập cho đến lúc mãn đời (thường gọi là viên tịch).

Việc thụ bồ tát giới (tại gia hay xuất gia) là do sự phát tâm riêng của từng vị theo bắc tông, nam tông không có giới này. Bắc tông (hay bắc truyền) là danh từ chỉ các tông phái tu theo sự truyền thừa về phương bắc của xứ Ấn Độ, qua các xứ Tây Tạng, Trung Hoa, Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. Nam tông (hay nam truyền, nguyên thủy) là danh từ chỉ các tông phái tu theo sự truyền thừa về phương nam của xứ Ấn Độ, qua các xứ Tích Lan, Thái Lan, Miến Điện, Lào, Cao Miên và Việt Nam.

Phẩm trật trong đạo Phật

Theo hiến chương của Giáo hội Phật Giáo, trong lúc làm việc đạo cần phải thiết lập tôn ti trật tự (cấp bậc) có danh xưng như sau:

1. Năm 20 tuổi đời, vị xuất gia thụ giới tỳ kheo được gọi là Đại Đức.

2. Năm 40 tuổi đời, vị tỳ kheo được 20 tuổi đạo, được gọi là Thượng Tọa.

3. Năm 60 tuổi đời, vị tỳ kheo được 40 tuổi đạo, được gọi là Hòa Thượng.

Còn đối với bên nữ (ni bộ)

1. Năm 20 tuổi đời, vị nữ xuất gia thụ giới tỳ kheo ni được gọi là Sư cô (hiện nay ở Canada, có giáo hội gọi các vị tỳ kheo ni này là Đại Đức).

2. Năm 40 tuổi đời, vị tỳ kheo ni được 20 tuổi đạo, được gọi là Ni sư.

3. Năm 60 tuổi đời, vị tỳ kheo ni được 40 tuổi đạo, được gọi là Sư bà (bây giờ gọi là Ni trưởng).

Trên đây là những danh xưng được dùng trong việc điều hành Phật sự, trong hệ thống tổ chức của Giáo hội Phật giáo tính theo tuổi Đạo và tuổi đời. Tất cả không được lạm dụng tự xưng, tự phong, tự thăng cấp mà phải được xét duyệt và chấp thuận bởi hội đồng giáo phẩm có thẩm quyền và được cấp giáo chỉ tấn phong, nhân dịp đại lễ hay đại hội Phật giáo, trong các giới đàn, hay trong mùa an cư kết hạ hằng năm.

Vì vậy, ta có thể hiểu rằng: Sư cô là Đại đức bên ni bộ. Ni sư là Thượng tọa bên ni bộ. Sư bà (hay Ni trưởng) nghĩa là Hòa thượng bên ni bộ. 

Đại lão Hòa thượng

Những vị mang trọng trách điều hành các cơ sở Giáo hội Phật giáo trung ương cũng như địa phương, hay các Đại tùng lâm, Phật học viện, Tu viện, thường là các vị có tuổi đời trên 80. Họ được tôn xưng là Đại Lão Hòa Thượng hay Trưởng Lão Hòa Thượng.

Các vị này thường được cung thỉnh vào các hội đồng trưởng lão, hoặc hội đồng chứng minh tối cao của các Giáo hội Phật giáo. Tuy nhiên, khi ký các văn thư chính thức vẫn xưng đơn giản là Tỳ kheo, hay Sa môn (có nghĩa là: thầy tu).

Xem thêm: Lời Phật dạy: Không ai thoát khỏi cảnh già yếu, ốm đau, kể cả bậc Thánh nhân, vì thế hãy sống cho đáng sống