Vì sao Lý Chiêu Hoàng không được thờ trong tôn miếu nhà Lý?

Nhà Lý bắt đầu khi Lý Công Uẩn được tôn làm vua và dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long năm 1010. Và nhà Lý suy vong khi Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh năm 1225. Vắt từ thời Lý mạt sang thời nhà Trần vẫn còn nhiều bí ẩn ít người biết.

Đỗ Thu Nga
09:00 31/12/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Nhà Lý là triều đình đầu đâu tiên nắm giữ chính quyền một cách dài lâu đến hơn 200 trăm năm, khác với các vương triều cũ trước đó chỉ tồn tại vài chục năm. Năm 1054, Lý Thánh Tông đổi quốc hiệu từ Đại Cồ Việt thành Đại Việt, mở ra kỷ nguyên Đại Việt rực rỡ nhất trong lịch sử Việt Nam. Những năm nhà Lý hùng mạnh, đất nước phát triển mọi mặt, lòng dân đồng thuận đánh bại cuộc xâm lăng lần thứ 2 của Đại Tống.

Thế nhưng những năm cuối của thời nhà Lý lại là bức tranh u ám đối lập với thuở sơ khai. Những vị vu tài hèn đức mọn, đặc biệt là Lý Cao Tông hoang chơi da đọa, con trai Lý Hạo Sảm u tối, nhu nhược. Đất nước lâm vào cảnh rối ren, vua Lý Cao Tông loay hoay không tìm được lối ra để ứng phó sự nổi loạn của Quách Bốc. Cuộc chiến giữa các sứ quân, hào trưởng địa phương ngàng càng hỗn loạn và nhà Lý không còn khả năng trấn áp. 

Trong cơn hoảng loạn ấy, Lý Cao Tông rời bỏ Thăng Long chốn về phủ Thiên Trường nương nhà nhà dân làm nghề chài lưới. Trong thời gian này, Thái tử Sảm (con vua Cao Tông) lấy cô gái họ Trần (Trần Thị Dung) làm vợ. Từ đó, anh em họ Trần chiêu mộ binh sĩ giúp Thái tử Sảm trừng trị Quách Bốc, đón vua Lý Cao Tông về kinh. Cao Tông làm vua thêm 1 năm nữa thì băng hà khi mới 38 tuổi.

Vì lý do gì mà Lý Chiêu Hoàng không được thờ trong tôn miếu nhà Lý?

Triều đại này trải qua 9 vị hoàng đế, 8 vị được thờ tại đền Đô ở phía Đông làng Cổ Pháp (nay là đền Lý Bát Đế thuộc khu phố Thượng, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh) để ngày ngày đón hào quang bình minh.

Còn vị vua thứ 9 là  Lý Chiêu Hoàng lại được thờ riêng tại đền Rồng ở phía Tây để hoàng hôn rọi vào rồi nhạt dần cho đến khi màn đêm buông xuống, bóng tối bao phủ, không gian trở nên ảm đạm như mang nỗi u uẩn về số phận của nữ vương duy nhất trong lịch sử triều Lý.

Có rất nhiều ý kiến khác nhau nhưng phần lớn đều cho rằng, vì vua bà đã để mất ngôi nhà Lý, là mang tội với dòng tộc, vì thế không được thừa nhận, phải thờ riêng. Song cũng có ý kiến cho rằng, do bà đã đi lấy chồng nên thuộc tôn thất nhà Trần, không được thờ chung với các bận tiên vương. Tuy là một vị vua chính thức của nhà Lý nhưng Lý Chiêu Hoàng đã không được sử sách công nhận một cách công bằng.

Vi-sao-Ly-Chieu-Hoang-khong-duoc-tho-trong-ton-mieu-nha-Ly-0
Tranh minh họa Lý Chiêu Hoàng

Sử chép, năm 1211, Thái tử Lý Hạo Sảm kế vị, lấy hiệu Huệ Tông. Khi ấy các thế lực chống đối nổi dậy như ong vỡ tổ, đói kém triền miên, nói chung cơ nghiệp mà Lý Huệ Tông kế thừa từ vua tra là môt vương triều suy thoái, mục ruỗng.

Huệ Tông 15 tuổi đăng cơ, tiếp quản triều chính nhưng kém tài đức, tình tình nhu nhược, u mê. Tháng 12/1216, Trần Thị Dung được phong hậu. Kể từ đó, anh em họ Trần tiến sâu vào nội cung, chiếm các chức quan trọng yếu trong triều.

Trần Tự Khánh làm Phụ chính Thái úy, Trần Thừa làm Nội thị Phán thủ, các anh trai của bà hậu, chưa kể người em họ Trần Thủ Độ và hơn  500 anh em dòng tộc Trần nắm giữ những công việc quan trọng khác.

Huệ Tông không có con trai nên lập Chiêu Thánh công chúa làm Thái tử và truyền ngôi báu cho. Lý Chiêu Hoàng tại vị được 2 năm thì nhương ngôi cho chồng là Trần Cảnh. 

Vương triều nhà Lý chính thức kết thúc, mở ra thời đại của nhà Trần. Trần Cảnh đăng cơ, lấy hiệu là Trần Thái Tông.

Vì sao Trần Cảnh không được hậu thế gọi là Trần Thái Tổ

Triều đại nhà Trần cũng giống như nhà Lý, nhà Lê, nhà Nguyễn... nhưng sao Trần Cảnh không được hậu thế gọi là Trần Thái Tổ? Vào thời nhà Lý, nhà Trần, Phật giáo được xem là quốc đạo, vì vậy nhà vua thường nắm triều chính vài năm thì nhường lại ngôi cho con để vào chùa tu hành, phụng chức Thái Thượng hoàng, đồng thời "tu nhân tích đức" cho đời sau.

Năm 1224, dưới sức ép của Trần Thủ Độ, vua Lý Huệ Tông chính thức nhường ngôi cho con gái là Lý Chiêu Hoàng lúc 6 tuổi, và ông vào chùa Chân Giáo tu hành.

Từ khi Chiêu Hoàng lên ngôi thì ốm triền miên, kéo dài hơn 6 tháng, gầy còm, xanh xao, kém ăn, mất ngủ, nhiều lang y tài giỏi trong nước đến bắt bệnh bốc thuốc nhưng không hiệu quả.

Lúc đó, Nội thị Phán thủ Trần Thừa có cậu con là Trần Cảnh tầm tuổi vua nên Trần Thủ Độ đã bày mưu đưa Trần Cảnh vào cung làm Chính thủ phục vụ vua nữ. Từ ngày đưa Trần Cảnh vào, hai đứa trẻ hợp nhau, bệnh vua thuyên giảm... 

Vi-sao-Ly-Chieu-Hoang-khong-duoc-tho-trong-ton-mieu-nha-Ly-4
Tranh minh họa Trần Cảnh

Khâm định Việt Sử Thông Giám Cương Mục viết: “Một hôm, Chiêu Hoàng lại lấy cái khăn trầu ném cho Trần Cảnh. Trần Cảnh lạy, nhận lấy, rồi mách với Thủ Độ. Thủ Độ liền đem gia thuộc và họ hàng vào trong cung cấm, sai đóng các cửa thành lại. Trăm quan tiến triều không vào được. Thủ Độ nhân thế, loan báo cho mọi người: "Bệ hạ đã có chồng rồi!". Các quan đều vâng lời và xin chọn ngày vào hầu để làm lễ yết kiến”.

Dưới sự đạo diễn của Trần Thủ Độ, vở kịch chuyển ngôi từ họ Lý sang họ Trần diễn ra thuận lợi vào năm 1225 ở điện Thiên An. Lý Chiêu Hoàng xuống chiếu nhường ngôi cho chồng. Trần Cảnh mở ra vương triều nhà Trần nhưng hậu thế không gọi ông là Trần Thái Tổ vì  đây là sự sắp đặt của 3 người lớn nắm quyền lực gồm Trần Thừa, Trần Thủ Độ và Trần Thị Dung. Việc Trần Cảnh được họ Lý nhường ngôi lên làm vua lấy hiệu là Thái Tông thì theo lẽ cha Trần Cảnh là Trần Thừa, dù chưa làm vua giây phút nào vẫn được tôn lên làm Thượng hoàng.

Xem thêm: Lý Chiêu Hoàng - nữ đế vương "hồng nhan đọa kiếp"

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận