Jack Ma: Không biết công nghệ, không rành marketing nhưng vẫn trở thành "ông trùm" thương mại điện tử Trung Quốc, bí quyết là gì?

Câu chuyện về việc Jack Ma, người sáng lập Alibaba, trở thành một trong những doanh nhân thành công nhất Trung Quốc nghe như một bộ phim được dày công sản xuất tại Hollywood.

Jack Ma lớn lên ở Hàng Châu, Trung Quốc, chỉ là một giáo viên giản dị kiếm được thu nhập khiêm tốn, sau đó ông thành lập hai công ty nhưng không thành công cho đến khi ai ngờ được ông trở nên giàu có với tư cách là người sáng lập công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc.

“Jack là một ông trùm của những doanh nhân,” Duncan Clark, tác giả của cuốn sách Alibaba: The House That Jack Ma Built (Ecco, 2016), nói với New York Times trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

“Ông ấy không phải dân công nghệ, anh ấy không theo học Harvard, thậm chí ông ấy đã từng phải kiếm thêm thu nhập ngoài việc làm giáo viên tiếng Anh bằng cách mua và bán thảm nhựa trên đường phố.”

Câu chuyện giàu sang làm giàu từ đôi bàn tay trắng này không thiếu, nhưng nó lại vô cùng khác với những gì được kể đi kể lại với các doanh nhân công nghệ đầy tham vọng ở xứ sở cờ hoa.

Con đường đến với giấc mơ Mỹ của họ phải là theo chân của Mark Zuckerberg: vào đại học, tham gia một vài lớp học về công nghệ, bỏ học rồi chuyển đến Thung lũng Silicon để phát triển và vận hành công ty của riêng mình. Và đừng quên mang theo thật nhiều áo hoodie cho ra dáng.

Clark nói: “Zuckerberg có kiến ​​thức nền tảng về công nghệ và đã tận dụng triệt để điều đó từ thời còn học tại Harvard để xây dựng một doanh nghiệp lớn toàn cầu.”

Việc Jack Ma thiếu kỹ năng về công nghệ có nghĩa là ông đã phải đối mặt với một cuộc chiến đầy bão táp khó khăn khi xây dựng Alibaba, một công ty mà điều hành các nền tảng thương mại điện tử trong đó có Tmall, là trung tâm mua sắm trực tuyến nơi các doanh nghiệp bán sản phẩm của họ trực tiếp cho người tiêu dùng.

Jack Ma không còn cách nào khác mà phải dựa hoàn toàn vào các đồng nghiệp có kiến ​​thức về công nghệ để đưa những ý tưởng của mình trở thành hiện thực.

Jack Ma chọn một lối đi vô cùng khác biệt

Trong Hội nghị Viva Tech được diễn ra tại thủ đô Paris, Jack Ma đã không ngần ngại chia sẻ rằng: “Tôi không biết gì về công nghệ, cũng chẳng biết gì về marketing. Điều duy nhất tôi biết để tạo nên thành công của mình đó là con người.”

Thứ nhất, có thể nói Jack Ma vô cùng giỏi phát hiện, có con mắt tinh tường và khả năng chiêu mộ trọng dụng hiền tài hơn cả. Ông là người biết nhìn người và dùng người một cách hợp lý.

Biết nhìn người là có khả năng nhận ra phẩm chất đạo đức và tài năng của người đó, hiểu rõ về họ. Dùng người là dựa vào ưu nhược điểm của người đó để phân công, bổ nhiệm họ vào những vị trí phù hợp nhất, để họ phát huy hết khả năng tiềm ẩn trong con người họ.

Điều này cũng có nghĩa là người lãnh đạo tốt không phải người lãnh đạo đích thân đi xử lý mọi việc, mà là người lãnh đạo hiểu được ưu khuyết điểm của cấp dưới, đặt họ vào những vị trí thích hợp, để họ phát huy tài năng của họ ở mức độ cao nhất. 

Một số nguyên tắc của Jack Ma khi lựa chọn nhân tài cho công ty quả thật rất có giá trị, nên được bất cứ doanh nhân nào áp dụng.

Thứ nhất, ông không dùng “người quá tài giỏi “, mà lại chọn “người có giá trị quan”. Jack Ma cho rằng: “Nhân tài khi bước vào công ty chúng ta, bắt buộc phải chấp nhận văn hóa và lý tưởng của công ty. Chỉ cần người đó không chấp nhận mục tiêu của công ty, người đó có tài giỏi đến đâu cũng đừng nên sử dụng.”

Thứ hai, ông không vào nhìn “học lực”, mà lại xem trọng “cách làm việc”. Thái độ khi làm việc không tốt thì dù có kết quả tốt đến bao nhiêu thì Jack Ma cũng không trọng dụng.

Thứ ba, Không nên “dùng người không nghi”, mà nên “vừa dùng vừa nghi”. Ông không đặt quá nhiều niềm tin vào một người mà thường xuyên nghi ngờ về năng lực làm việc của anh ta.

Jack Ma nói : “Khi đến nửa năm, bạn nên kiểm tra tiến độ một lần. Điều này không phải là không tin tưởng, mà là để giám sát và tạo động lực thúc đẩy nhân viên của bạn làm việc hiệu quả hơn.”….

Thứ hai, ngoài khả năng nhìn người và dụng người bậc thầy, Jack Ma cũng bù đắp cho sự thiếu sót của mình bằng tính cách lôi cuốn, thân thiện. Trong mỗi lần xuất hiện, ông đều biết cách làm sao để được mọi người chú ý tới.

Những người thường xuyên theo dõi Jack Ma hẳn không còn xa lạ với những hình ảnh rộn ràng, những màn trình diễn đầy máu lửa của ông trên sân khấu.

Ví dụ như ông từng đeo một bộ tóc giả theo phong cách ban nhạc X Japan, và trình diễn bài hát chủ đề của phim The Lion King tại một sự kiện cùng nhân viên công ty; chủ trì đám cưới tập thể tại trụ sở của Alibaba để quảng bá thương hiệu và giới thiệu Alibaba với khách hàng bên ngoài Trung Quốc.

Một trong những buổi lễ gây nhiều ấn tượng nhất là bữa tiệc nghỉ hưu của Jack Ma vào tháng 9/2019 vừa qua. Alibaba thuê toàn bộ một sân vận động theo tiêu chuẩn Olympic để tổ chức một buổi lễ hoành tráng với sự tham gia của 60.000 nhân viên.

Sự kiện trên bao gồm lễ diễu hành của nhân viên và bài hát You Raise Me Up của Josh Groban do chính Jack Ma biểu diễn. 

Hơn nữa, trước mắt công chúng, Jack Ma cũng xây dựng được hình ảnh là một người rất đáng được ngưỡng mộ. Ông đã nhận được nhiều sự đồng tình, cổ vũ khi chia sẻ rằng tài sản của mình sẽ đi cùng với trách nhiệm chi tiêu đối với xã hội.

Có lẽ đó là lý do tại sao ông chuyển sang làm từ thiện trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, môi trường và giáo dục. Dưới sự lãnh đạo của ông, Alibaba đã tài trợ 0,3% doanh thu để giải quyết các vấn đề môi trường.

Jack Ma nằm trong ban Bảo tồn Tự nhiên Trung Quốc và đã tài trợ hàng triệu USD cho các nỗ lực giảm nhẹ thiên tai. Quỹ Jack Ma được thành lập năm 2014 đã cam kết tài trợ cho cả Bện viện Đại học Chiết Giang và giáo viên ở các vùng nông thôn.

Với quỹ hưu trí mới thành lập và các khoản đầu tư không ngừng gia tăng, không ai biết được Jack Ma sẽ đặt tiền của mình vào đâu, nhưng có lẽ ông sẽ tiếp tục gặt hái thành công.

Tiếp theo, Jack Ma còn thành công trong việc nhận được sự ủng hộ từ các nhà chức trách Trung Quốc, quốc gia mà các doanh nghiệp tư nhân bị kiểm soát vô cùng chặt chẽ.

“Dù cho có chuyện gì đã xảy ra, không thể phủ nhận rằng Jack Ma đã định vị được vị trí của Alibaba trở thành một đồng minh hữu ích trong khi chính phủ đang cố gắng kiểm soát người tiêu dùng Trung Quốc”.

(Theo Inc./Pháp luật và bạn đọc, VnEconomy)

Xem thêm: Jack Ma, Shark Phú, Shark Hưng và quan điểm làm ăn chung với bạn bè: "Đừng - Không - Rõ ràng"