Chứng khoán vỡ lòng: Vì sao chứng quyền có bảo đảm là "bạn tốt" của nhà đầu tư ưa rủi ro?

Chứng quyền có bảo đảm là gì?

Chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant – CW) là sản phẩm được công ty chứng khoán phát hành khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép. Đây là sản phẩm tài chính phổ biến trên thế giới, đặc biệt thịnh hành ở thị trường châu Á như Hàn Quốc, Hong Kong, Đài Loan,...

Chứng quyền được niêm yết trến sàn chứng khoán, có mã giao dịch riêng. Chứng quyền có hai loại là chứng quyền mua và chứng quyền bán, nhưng đều gắn một mã chứng khoán cơ sở.

- Chứng quyền mua: Loại chứng quyền mà người sở hữu được phép mua một lượng cơ sở chứng khoán cơ sở theo giá thực hiện, hoặc nhnaj tiền chênh lệch khi giá chứng khoán cơ sở cao hơn giá thực hiện.

- Chứng quyền bán: Loại chứng quyền mà người sở hữu được quyền bán một lượng chứng khoán cơ sở theo mức giá thực hiện, hoặc nhận tiền chênh lệch khi giá chứng khoán cơ sở thấp hơn giá thực hiện.

Chứng quyền có bảo đảm sẽ được giao dịch ở thị trường chứng khoán cơ sở, vì thế nhà đầu tư không cần đăng ký thêm tài khoản mới, cũng không phải ký quỹ. Dù vậy, chứng quyền có chứng khoán cơ sở là cổ phiếu không có bất kì quyền nào đối với doanh nghiệp. Nhà đầu tư sở hữu chứng quyền sẽ không có quyền biểu quyết, quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, quyền nhận cổ phiếu thưởng đối với công ty phát hành cổ phiếu cơ sở,...

Các loại giá của chứng quyền có bảo đảm

Một chứng quyền có bảo đảm khi lưu hành thường có các loại giá khác nhau, vì thế các nhà đầu tư cần phân biệt các loại giá này:

Giá thực hiện

Giá thực hiện còn được gọi là giá thực hiện quyền, thường được công bố khi tổ chức phát hành bát đầu chào bán CW. Đây là mức giá nhà đầu tư sở hữu chứng quyền có thể mua/bán chứng quán cơ sở với tổ chức phát chứng quyền khi CW đáo hạn. Đây là cơ sở để nhà đầu tư xác định trạng thái, mức lãi lỗ khi đầu tư vào CW. 

Giá thanh toán

Là mức giá mà Sở Giao dịch Chứng khoán xác định cũng như công bố trước ngày đáo hạn CW. Sự chênh lệch giữa giá thanh toán và giá thực hiện cho biết mức lãi/lỗ của nhà đầu tư vào thời điểm đáo hạn của chứng quyền.

Giá chứng quyền

Giá chứng quyền hay giá của một chứng quyền là khoản chi phí mà nhà đầu tư bỏ ra nếu muốn sở hữu nó. Vào thời điểm phát hành, giá chứng quyền là mức giá chào bán tổ chức phát hành đưa ra. Khi CW được niêm yết và bắt đầu giao dịch, giá chứng quyền là giá giao dịch của CW trên thị trường. 

Đặc điểm của chứng khoán có bảo đảm

Tính đòn bẩy

Giá chứng quyền nhỏ hơn nhiều lần so với giá chứng khoán cơ sở (chỉ khoảng 10%). Trong khi đó, giá trị nội tại của chứng quyền lại thay đổi gần như tương ứng với mức độ biến động giá của chứng khoán cơ sở. Do đó, tỷ lệ thay đổi giá của CW lớn hơn tỷ lệ thay đổi giá của chứng khoán cơ sở, giúp nhà đầu tư có lời khi chứng khoán cơ sở biến động như dự đoán.

Ví dụ: Với nguồn vốn là 10 triệu đồng, nhà đầu tư nhận định giá cổ phiếu ABC tăng trong tương lai. Vì thế, người này quyết định mua: 

- Hoặc 1.000 cổ phiếu ABC (giá 10.000đ/cổ phiếu).

- Hoặc 5.000 CW (Chứng khoán cơ sở: cổ phiếu ABC, giá CW: 2.000đ/CW, tỷ lệ thực hiện 1:1, giá thực hiện: 10.000đ).

Khi giá cổ phiếu ABC tăng lên 14.000 đồng/cổ phiếu, lợi nhuận của nhà đầu tư với các phương án mua như sau:

- Nếu mua Cổ phiếu ABC thì (14.000 đồng – 10.000 đồng) x 1.000 CP = 4.000.000 đồng, tỷ suất sinh lời 40%.

- Nếu mua CW thì (14.000 đồng – 10.000 đồng – 2.000 đồng) x 5.000 CW = 10.000.000 đồng, tỷ suất sinh lời 100%.

Cố định khoản lỗ tối đa

Khi nhà đầu tư không thể nhận định chính xác về sự thay đổi giá của chứng khoán cơ sở, họ có thể đầu tư vào CW. Nguyên do là khoản lỗ tối đa của nhà đầu tư trong trường hợp giá cổ phiếu biến động ngược chỉ là khoản phí (giá) của CW mà nhà đầu tư đã chi để mua trước đó. 

Những đặc điểm khác

- Vốn đầu tư thấp: giá giao dịch của mỗi chứng quyền thông thường là khá thấp. Vì vậy, khi tham gia nhà đầu tư chỉ bỏ ra số tiền khá nhỏ.

- Không phải ký quỹ khi tham gia giao dịch.

- Được giao dịch và thanh toán dễ dàng: CW được giao dịch và thanh toán tương tự như cổ phiếu.

Vì sao chứng quyền có bảo đảm là "bạn tốt" của nhà đầu tư ưa mạo hiểm?

Chứng quyền luôn có thời hạn nhất định, thường chỉ từ 409 tháng. Giá chứng quyền thường thấp hơn giá chứng khoán cơ sở nhưng có tính đòn bẩy cao, có thể tính được khoản lỗ tối đa. Đó cũng là lý do mà chứng quyền phù hợp với các nhà đầu tư mạo hiểm, những người kiếm lời nhờ sử dụng đòn bẩy trong ngắn hạn.

Nói cách khác, chứng quyền có bảo đảm giúp nhà đầu tư có quyền hưởng giá chênh lệch của cổ phiếu. Nếu đang sở hữu chứng quyền và sinh lời, nhà đầu tư có thể bán trực tiếp trên sàn hoặc chờ tới ngày đáo hạn.

Chứng quyền có giá mua tính theo căn cứ tính toán của đơn vị chào bán, thường chỉ bằng 10% thị giá chứng khoán cơ sở. Nhà đầu tư mua chứng quyền có thể giữ đến khi đáo hạn, hoặc bán khi sản phẩm này niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Khi giữ tới ngày đáo hạn, người mua sẽ nhận lại chênh lệch giữa giá thanh toán ở thời điểm đáo hạn với giá thực hiện của chứng quyền. Đặc biệt, nhà đầu tư chỉ phải chịu mức lỗ tối đa là giá khi mua chứng quyền.

Tuy nhiên, do tỷ lệ đòn bẩy cao, các chuyên gia chỉ ra rằng nhà đầu tư nên cảnh giác, Lợi nhuận được xác định bằng giá chứng khoán cơ sở, nhưng giá mua chứng quyền lại chỉ bằng 10% thị giá. Do đó, nhiều khả năng sẽ xảy ra tình trạng thao túng giá chứng khoán cơ sở và chứng quyền, tổ chức phát hành mất khả năng thanh khoản.

Theo VnExpress

Xem thêm: Chứng khoán vỡ lòng: Cổ phiếu và trái phiếu là gì? Phân biệt cổ phiếu Bluechip, Midcap và Penny?