Truyền thuyết về Nhiên Đăng Cổ Phật, vị Phật đứng trước đức Phật Thích Ca Mâu Ni

Trong Đại trí độ luận, đức Nhiên Đăng Cổ Phật khi đản sinh, chung quanh thân sáng như đèn, cho nên gọi là Nhiên Đăng Thái tử. Khi thành Phật cũng gọi là Nhiên Đăng, xưa gọi tên là Đính Quang Phật.

Nhiên Đăng nghĩa là ngọn đèn tự cháy trong tự nhiên. Cổ Phật là vị Phật có từ thời rất xa xưa. Đức Nhiên Đăng Cổ Phật là một trong những hóa thân thị hiện hình tướng đầu tiên của khối ánh sáng trọn lành vi diệu cội Đạo, khởi nguyên của vạn loại, vạn linh nên mới có tôn danh như thế.

Các tôn danh của Ngài gồm có: Nhiên Đăng Cổ Phật, Hỗn Độn Tôn Sư, Đính Quang Phật…Ngài thường thị hiện thân ảnh nam nhân dạng với gương mặt thanh thoát trẻ trung, khoảng chừng hơn ba mươi tuổi, đầu tóc búi cao thành quả đào trên đỉnh đầu gọn gàng. Toàn thân khoác đạo bào màu trắng, trên tay cầm xâu chuỗi từ bi và một chiếc chuông đồng nhỏ tròn giống như chiếc bát.

Ngay giữa ngực của Ngài có một chữ Vạn, là biểu tượng của vòng xoay luân hồi nhân quả, hình tượng quen thuộc trong văn hóa Phật Giáo. Toàn thân Ngài phát ra ánh sáng ngũ sắc linh diệu. Từ trong đạo hào quang ấy liên tục xuất hiện những nụ hoa tươi thắm đơm chồi rồi nở rộ mãn khai, lại nhanh chóng tiêu biến trong ánh sáng ngũ sắc để những chồi non khác nở rộ không ngừng nghỉ

Ngài là một vị tôn sư truyền Đạo, đem ánh sáng Đạo Pháp nhiệm màu ấm áp từ bi đến những nơi còn u tối. Dạy cho muôn sinh hiểu Đạo vô vi, hiểu lẽ vô thường và sự Khổ.

Ở các chùa Việt Nam và Trung Quốc, Nhiên Đăng Cổ Phật thường được thờ chung với Đức Phật Thích-ca Mâu-Ni và Phật Di-Lặc trong bộ tượng Tam thế Phật, nghĩa là các vị Phật thời quá khứ, hiện tại và vị lai. Ngài là vị Phật Quá Khứ vô cùng quan trọng, là vị chứng đắc cho sự giải thoát khi thực hành theo Phật Đạo từ trước Phật Thích Ca cho đến nay.

Truyền thuyết về Đức Phật Nhiên Đăng

Trong Phật giáo đây là một trong những vị cổ Phật đời quá khứ. Tương truyền rằng: lúc sinh thời, thân thể ngài tỏa rực sáng như đèn nên mới gọi tên là Nhiên Đăng. Sau khi Ngài thành Phật cũng lấy tên gọi ấy làm hiệu.

Nhiên Đăng Cổ Phật từng sống cách chúng ta hàng vạn kiếp trước. Ðức Phật Nhiên Đăng là vị Phật đầu tiên của 24 vị Phật trước đức Phật lịch sử Thích-ca Mâu-Ni. Tương truyền dưới thời Nhiên Ðăng Phật thì đức Thích-Ca là một nhà sư khổ hạnh tên là Thiện Huệ.

Phật giáo có câu chuyện kể rằng: Khi Phật Thích Ca còn sống trong đời quá khứ, tên tiền kiếp của ngài gọi là Nho Đồng. Khi ấy Phật Nhiên Đăng đang làm giáo chủ tại thế. Một hôm Nho Đồng gặp một người con gái tên gọi Cù Gi, trong tay nàng cầm bảy bông sen xanh. Nho Đồng thích lắm liền lấy 500 tiền vàng nài nỉ xin được mua lại năm bông. Cù gi thấy anh ta trả giá quá cao thì cho là kỳ quái bèn tò mò hỏi:- Anh mua sen xanh làm gì thế?

Nho Đồng đáp:

- Để đi cúng Phật!

Nghe rồi Cù Gi cũng hoan hỷ lắm liền buộc riêng hai bông rồi nhờ Nho Đồng mang đi cúng Phật giúp mình. Nho Đồng đến nơi Phật Nhiên Đăng cúng dâng Phật hai bó sen xanh, lại thây đường đi lầy lội dễ làm vấy bẩn chân Phật  mới vội vàng cởi áo trên mình trải lên vũng lội nhưng vẫn chưa đủ phủ kín, Nho Đồng bèn cắt tóc phủ hết chỗ lội để Phật bước đi khỏi lấm.

Phật Nhiên Đăng thấy sự thành kính của Nho Đồng bèn bảo:- Bởi ngươi đã có công đức kính Phật như vậy, nên sau này trải qua 91 kiếp tứ ngươi nhất định thành Phật tên hiệu là Thích Ca Văn Như Lai!Để biểu thị cuộc đời bản sinh của Phật Đà, đã có rất nhiều tranh tượng lấy đề tài này để phản ánh hình tượng của Phật Nhiên Đăng.

Theo truyền thuyết, thân Phật Nhiên Ðăng cao "80 trượng", giáo hóa 84.000 vị A-la-hán, Ngài sống 100.000 năm. Tháp đựng xá-lị Phật Nhiên Ðăng cao 36 do-tuần.

Cuộc đời của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và nhân duyên với đạo Phật