Thái úy Tô Hiến Thành - Danh tướng tài đức, thanh liêm, khi vua mất ăn chay để tang 6 ngày

Thái úy Tô Hiến Thành là danh nhân kiệt xuất về chính trị, quân sự, văn hóa của đất nước. Dù có quyền cao chức trọng nhưng ông rất thanh liêm, cương trực, một lòng phò vua, thậm chí hoàng hậu đút lót cũng không nổi.

Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Thân thế của Thái úy Tô Hiến Thành

Đại Việt dưới thời Lý Anh Tông lâm vào cuộc khủng hoảng với nội tình không yên, giặc bên ngoài uy hiếp, thiên tai liên tiếp xảy ra... Tô Hiến Thành đã lớn lên, làm quân, thi thố tài năng trong điều kiện kinh tế, chính trị - xã hội đầy khó khăn, phức tạp. 

Tô Hiến Thành (11/2/1102 - 17/7/1179), sinh ở xóm Lẻ, hương Ô Diên, huyện Vĩnh Khang, thành Thăng Long (nay là xóm Lẻ, thôn Hạ Mỗ, xã Hạ Hồi, huyện Đan Phượng, Hà Nội). Cũng có giả thuyết cho rằng, ông có quan hệ họ hàng với Tô thị, vợ Đỗ Anh Vũ (nhân vật quyền lực nhất trong triều đình đầu thời trị vì của vua Lý Anh Tông).

Tô Hiến Thành là con của Phủ doãn Tràng An là Tô Trung và bà Nguyễn Thị Đoan. Ông đỗ Thái học sinh khoa Mậu Ngọ (1138) niên hiệu Thiệu Minh nguyên niên đời Lý Anh Tông. Ông sống và làm qua dưới 2 triều vua Lý Anh Tông và Lý Cao Tông. Ông từng chứng kiến nhiều thăng trầm của vương triều nhà Lý. 

thai-uy-to-hien-thanh-tai-nang-duc-do-ra-sao-4

Lại có thần tích đền Chính ở Cẩm Đới (Hà Trung, Thanh Hóa) có chép, cha Tô Hiến Thành là Tô Hiến Tín thi đỗ khoa Hiền lương, được bổ làm quan ở huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung, Ái Châu (tức Thanh Hóa ngày nay), vợ là Lê Thị Vi Tố. Tại đây bà đã sinh ra Tô Hiến Thành - một cậu bé có diện mạo khôi ngô, dáng điệu phong nhã, thân hình chắc khỏe giống như tiên đồng trong mộng. Vào năm Mậu Ngọ, Tô Hiến Thành đỗ Thái học sinh rồi được giao chức Thái phó, coi dự việc binh, chính thức bước vào con đường quan trường dài hơn 40 năm. 

Hiện nay có nhiều ghi chép khác nhau về thân thế của Thái úy Tô Hiến Thành. Tuy nhiên, có một sự thật không thể thay đổi đó là: Tô Hiến Thành là viên quan văn võ song toàn; nổi tiếng là công minh chính trực, được vua phong tước vương mặc dù không phải là tôn thất nhà Lý. Ông cũng chính là người giúp hai vua Anh Tông và Cao Tông còn rất non trẻ, trị vì và điều hành đất nước về tất cả các mặt chính trị, kinh tế, quân sự và văn hóa.

Danh tướng thanh liêm, vua mất ăn chay để tang 6 ngày

Vào năm 1140, lợi dụng Lý Thần Tông qua đời vua kế vị là Lý Anh tông mới 3 tuổi, triều đình do Lê Thái Hậu và ngoại thích nhấp chính, Thân Lợi tự xưng là con của Lý Nhân Tông, khởi binh, tự xưng là Bình Vương, làm loạn hòng tranh ngôi của Anh Tông. Triều đình cử Đỗ Anh Vũ đem quân đi đánh. Thân Lợi đại bại phải chạy thoát về châu Lục Lệnh. Quân triều đình truy đuổi.

Trong Đại Việt sử ký toàn thư bản Kỷ, quyển IV - ĐVSKTT) chép: “Mùa Đông, tháng 10, ngày mùng 1, lại sai Anh Vũ đi đánh châu Lục Lệnh, bắt được bọn bè đảng của Lợi hơn 2.000 người. Lợi trốn sang châu Lạng, Thái phó Tô Hiến Thành bắt được Lợi, giao cho Anh Vũ đóng củi giải về kinh sư. Sai Lý Nghĩa lâm chiêu tập vỗ yên dư đảng của Lợi. Xuống chiếu cho quan Đình úy xét tội Lợi. Án xét xong, vua ngự điện Thiên khánh xử tội Lợi và bọn đồng mưu 20 người đều xử trảm, những kẻ còn lại đều theo tội nặng nhẹ mà xử, tha cho những kẻ vì ép buộc mà phải theo. Các quan dâng biểu mừng”.

thai-uy-to-hien-thanh-tai-nang-duc-do-ra-sao-6

Đến năm Kỷ Mão (1159), Tô Hiến Thành lập công lớn, được phong làm Thái úy. Sách Lịch triều hiến chương loại chí (Chính biên, quyển V - LTHCLC) chép: “Tháng 5, mùa Hạ. Ngưu Hống và Ai Lao vào cướp. Nhà vua sai Hiến Thành đi đánh bại được quân địch”. “Hiến Thành, trước kia, làm Thái phó, tham dự việc giữ binh quyền; đến đây, vì có công được làm Thái úy”.

Năm 1161, ông được vua Lý cử làm Đô tướng đem 2 vạn quân đi tuần các nơi ven biển tây nam để giữ yên miền biên giới (giữa Đại Việt và Chiêm Thành); rồi đánh tan cướp biển ở Thanh Hóa, Nghệ An.

Đến năm 1167, Tô Hiến Thành tiễu phạt quân Chiêm thắng lợi, khiến vua Chiêm phải sai sứ thần dâng sản vật địa phương cho vua Lý cầu hòa. Đại Việt Sử ký toàn thư viết: “Mùa Thu, tháng 7, sai Thái úy Tô Hiến Thành đi đánh Chiêm Thành. Mùa Đông, tháng 10, Chiêm Thành sai sứ sang dâng trân châu và sản vật địa phương để xin hòa. Xuống chiếu cho Tô Hiến Thành đem quân về. Từ đấy nước Chiêm Thành giữ lễ phiên thần, dâng cống không thiếu. Đóng thuyền Nhật Long”.

Không chỉ có tài cầm binh dẹp giặc, Thái úy Tô Hiến Thành còn giỏi quản lý, thống lĩnh quân sĩ, giúp dân khẩn hoang ở Hải Phòng, Thái Bình, Nam Hà, Thanh Hóa. Năm 1175, ông được phong chức Nhập nội kiểm hiệu Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự, chính là chức Tể tướng, quan đứng đầu triều vua Lý Anh Tông.

Dù quyền cao chức trọng nhưng ông thanh liêm, cương trực, một lòng phò tá vua Lý Cao Tông khi ấy còn thơ bé, xây dựng triều chính. Ông cũng nổi tiếng là danh tướng trung thành, lấy quốc gia đại sự làm đầu. 

thai-uy-to-hien-thanh-tai-nang-duc-do-ra-sao-7
Thái úy Tô Hiến Thành là vị quan thanh liêm, đến hoàng hậu cũng không đút lót nổi

Lịch triều hiến chương loại chí có viết: "Mùa Thu, tháng 7, ngày Ất Tỵ, vua băng ở điện Thụy Quang. Trước đó, khi vua ốm nặng, hoàng hậu lại xin lập Long Xưởng, vua nói: "Làm con bất hiếu còn trị dân sao được". Di chiếu cho Tô Hiến Thành giúp lập thái tử, công việc quốc gia nhất nhất tuân theo phép cũ. Bấy giờ thái hậu muốn làm việc phế lập, sợ Hiến Thành không nghe, mới đem vàng bạc đút cho vợ là Nữ Thị.

Tô Hiến Thành khi ấy nói: "Ta là đại thần nhận mệnh tiên đế dặn lại giúp lập vua bé, nay lấy của đút mà làm việc phế lập thì còn mặt mũi nào trông thấy Tiên đế ở suối vàng?". Thái hậu lại gọi Hiến Thành đến dỗ dành trăm cách. Hiến Thành trả lời: "Làm việc bất nghĩa mà được giàu sang, kẻ trung thần nghĩa sĩ đâu có vui làm, huống chi lời của Tiên đế còn ở bên tai, điện hạ lại không nghe việc của Y Doãn, Hoắc Quang hay sao? Thần không dám vâng chiếu".

thai-uy-to-hien-thanh-tai-nang-duc-do-ra-sao

Một việc khác là khi ông sắp mất, bà Thái hậu hỏi ý muốn ông chuẩn bị người thay thế, có ý muốn ông chọn tay chân của mình là Vũ Tán Đường, người ngày đêm phục dịch ông chuyện cơm nước thuốc thang nhưng ông không đồng ý. Tô Hiến Thành tiến cử người tài năng, đức độ, gánh vác việc nước là Đại phu Trần Trung Tá.

Ngày 12/6 /1179 năm Kỷ Hợi, Thái úy Tô Hiến Thành qua đời. Vua Lý Cao Tông cho làm Quốc tang, ăn chay ba ngày, nghỉ thiết triều 6 ngày để cả nước chịu tang ông. (Đền thờ Tô Hiến Thành).

thai-uy-to-hien-thanh-tai-nang-duc-do-ra-sao-8
Đền thờ Thái úy Tô Hiến Thành thuộc xã Hoằng Tiến, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa

Nhân dân ghi nhớ ân đức ông nên lập làng nên dựng đền thờ ông ở nhiều nơi như Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Tĩnh… Đền thờ Tô Hiến Thành ở Sầm Sơn là một trong 72 ngôi đền ở Thanh Hóa thờ ông; tương truyền đền đã có cách nay trên dưới 800 năm. (Đền thờ Tô Hiến Thành).

Xem thêm: Nguyễn Hữu Dật - danh tướng văn võ song toàn có tài xem thiên văn như Gia Cát Lượng

Đang tải bình luận...

Đọc thêm

Phạm Ngũ  Lão là vị tướng tài của Hưng Đạo Vương, có duyên dẹp loạn biên ải, trấn áp lân bang xâm phạm khi từng góp công đánh thắng giặc Nguyên Mông, 3 lần đánh Ai Lao, 1 lần bình Chiêm.

Phạm Ngũ Lão - vị tướng đánh trận bách chiến bách thắng khiến lân bang khiếp sợ
0 Bình luận

Theo đánh giá của vua Minh Mạng, Lê Khôi xứng đáng được coi là vị tướng giỏi nhất của Lê Lợi, đã có công đánh đuổi quân Minh.

Vị tướng nào của Lê Lợi chỉ cần nghe tên quân Chiêm Thành lập tức quy hàng?
0 Bình luận

Sinh thời, Lê Văn An là bậc dũng tướng đa mưu, văn võ song toàn, từng trải hơn trăm trận lớn nhỏ. Cả cuộc đời ông luôn tận tâm với vua, với nước, lòng dạ sáng tựa sao băng.

Cuộc đời tận tâm với vua, với nước, lòng dạ sáng tựa sao băng của vị tướng tài Lê Văn An
0 Bình luận

img

Bài mới

78win lan tỏa hơi ấm nghĩa tình

Nghệ An những ngày cuối năm vẫn còn ngổn ngang dấu vết của những  cơn bão vừa đi qua. Con đường làng bị bùn đất phủ loang lổ, những hàng rào đổ nghiêng, mái tôn nhà dân bị gió cuốn bật tung từng mảng. Mùi ẩm lạnh của mưa và những đêm mất ngủ vì gió rít như vẫn còn đọng lại trên đôi mắt của người dân nơi đây. Cả vùng quê hiền lành vốn bình yên lại phải trải qua thêm một lần thử thách nghiệt ngã của thiên nhiên.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Phép màu của sự tử tế: Cô gái trẻ ở Phú Thọ giữ được mạng sống nhờ 1 bình luận vu vơ trên mạng xã hội trong lúc tuyệt vọng

Chỉ một dòng bình luận vô thức trong lúc tuyệt vọng: “Ước gì Vingroup có thể hỗ trợ cho mình 1 chiếc máy thở nho nhỏ thôi, mình rất cần sự sống từ nó”, cô gái sinh năm 1994 đã có cơ hội được sống tiếp.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc)

Chiều 9/12, tại Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc), nhằm kết nối cộng đồng cựu sinh viên, thúc đẩy hợp tác giáo dục giữa hai nước Việt – Trung.

Thanh Tú
Thanh Tú 6 ngày trước
Trúng số 18 tỷ, người đàn ông TP.HCM gửi 100 triệu mua gạo từ thiện tặng cho bà con khó khăn

Nhận 100 triệu đồng từ vị khách trúng số 18 tỷ, bà Thùy Dương góp thêm 38 triệu để mua 8 tấn gạo tặng cho bà con khó khăn.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Ấm lòng trước “núi gạo” của người dân Ninh Bình ủng hộ bà con vùng lũ miền Trung

Những ngày này, tại điểm tiếp nhận hàng hoá cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Trung ở phường Nam Định (tỉnh Ninh Bình), người dân liên tục mang gạo cùng nhiều nhu yếu phẩm tới ủng hộ.

Xúc động khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường

Khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường, không chỉ cô dâu xúc động nghẹn ngào mà người thân, quan khách xung quanh cũng sut sùi lau nước mắt.

Thầy giáo vùng cao lội bùn, vượt sạt lở ôm chặt bó hoa để tặng đồng nghiệp nhân ngày 20/11

Con đường về trường sạt lở, trơn trượt, bùn ngập đến đầu gối nhưng thầy giáo vùng cao ở Đà Nẵng vẫn ôm chặt bó hoa để tặng các đồng nghiệp trong trường.

Hải An
Hải An 22/11
Thầy cô Gia Lai lội nước mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho sinh viên trong Ngày Nhà giáo Việt Nam

Trường ngập sâu, hơn 500 sinh viên kẹt trong ký túc xá. Thầy cô lội nước lạnh, mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho trò trong Ngày Nhà giáo Việt Nam.

Hải An
Hải An 21/11
Nữ điều dưỡng trong làng kịp thời cứu bé 19 tháng rơi xuống kênh

Một bé trai 19 tháng tuổi ở Quảng Trị được một nữ điều dưỡng gần nhà cứu sống sau khi ngừng tim, ngừng thở vì rơi xuống kênh nước trước mặt nhà.

Hải An
Hải An 18/11
Nhặt được ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 mang đến công an nhờ tìm người đánh rơi

Nhặt được chiếc ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 ở Khánh Hòa đã lập tức mang đến cơ quan công an nhờ tìm trả lại người đánh rơi.

Hải An
Hải An 17/11
Ấm áp buổi lễ “hấp hôn” của vợ chồng cụ ông 93 tuổi ở TP.HCM

Lễ kỷ niệm 60 năm ngày cưới của hai cụ ở TPHCM được tổ chức như một lễ cưới chính thức với các hoạt động rước dâu, trao nhẫn, rót rượu, phát biểu chúc mừng và dùng tiệc.

Hải An
Hải An 16/11
Chân dung “người hùng” áo đen lao xuống dòng nước lũ cứu người ở Đà Nẵng

Giữa dòng nước lũ cuồn cuộn, một nam thanh niên áo đen ở Đà Nẵng không ngần ngại lao xuống cứu người đàn ông đang chới với, khiến nhiều người xúc động và bày tỏ sự cảm phục.

Hải An
Hải An 06/11
Xúc động hình ảnh thầy cô ở Huế lội nước nấu cơm cho sinh viên trong cơn lũ

Giữa lúc giao thông tê liệt và đời sống bị đảo lộn, những hình ảnh thầy cô lội nước, nấu từng suất cơm nóng gửi đến sinh viên xa nhà đã sưởi ấm lòng người.

Hải An
Hải An 01/11
Nữ giám đốc bệnh viện dừng xe cứu người gặp nạn giữa đường

Đang đi họp, thấy người phụ nữ nằm bất động bên đường sau tai nạn, nữ Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Bỉm Sơn (Thanh Hóa) lập tức xuống xe sơ cứu và gọi xe cứu thương đưa nạn nhân đến bệnh viện.

Hải An
Hải An 24/10
img
Đề xuất