Ý nghĩa của những loài hoa liên quan đến nhà Phật

Hoa sen

Hoa sen là hoa của nhà Phật. Các nhà chùa, nhà sư đều cắm trang trí, trưng bày hoa sen ở chùa, chánh điện. Sự tích Đức Phật đản sanh bước ra 7 bước nở ra 7 tòa sen thơm ngát là biểu tượng ý nghĩa của từ bi, trí tuệ, tình thương…

Giá trị của hoa sen là từ chỗ nhơ nhớp, hôi hám mà trổ hoa có mùi hương tinh khiết. Đạo Phật dùng ý nghĩa này của hoa sen để tượng trưng cho người tu hành.

Cuộc đời của đức Phật có nhiều giai đoạn: giai đoạn một là đắm mê dục lạc ở thế gian, giai đoạn hai là vượt thành xuất gia, giai đoạn ba khi tu Ngài cố gắng tinh tấn tu cho đến được giới thanh tịnh, điều phục được tâm, giai đoạn bốn là giác ngộ viên mãn.

Sau này chư Tổ dùng hoa sen để tượng trưng ý nghĩa cho công hạnh tu hành của đức Phật, hình tượng đức Phật ngự trên đài sen là ý nghĩa như vậy.

Hoa Ưu Đàm

Từ điển Phật học Huệ Quang có viết: “Ưu đàm, tên khoa học Ficus Glomerata, thực vật ẩn hoa thuộc họ cây dâu. Thân cây cao hơn 3 mét”.

Hoa ưu đàm, theo quan niệm của Phật giáo đây là một hoa linh thiêng, cực kỳ quý hiếm, khó gặp. Mặt khác, hoa ưu đàm nở là điềm lành báo hiệu Đức Phật ra đời hay có bậc luân vương xuất thế, vì lẽ ấy mà hoa cũng có ý nghĩa và được gọi là “linh thụy”.

Có nhiều định nghĩa, cũng như những tin đồn về sự xuất hiện của loài hoa ưu đàm linh thiêng… Theo tài liệu của nhà Phật, hoa ưu đàm có cây, có lá, thân cây cao lớn. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là các khái niệm được đọc. Sự thật là hàng ngàn người tu hành chưa bao giờ được trực tiếp biết về loài hoa quý này.

Hoa Sala

Theo Phật sử, cây sala hay còn gọi là cây vô ưu là nơi Đức Phật đã sinh ra. Sau khi Đức Phật tu đắc đạo, đến tuổi già, ngài nhập niết bàn tại khu rừng Usinara đầy cây sala, lúc đó ngài nằm giữa 2 cây sala hay còn gọi là song thụ. Vì thế, sala gắn mật thiết với hình ảnh của Đức Phật.

Khi Phật nhập niết bàn, cây sala đang trái mùa bỗng nở hoa đỏ rực. Các đệ tử ngài lấy làm rất ngạc nhiên, hỏi Đức Phật thì được ngài trả lời rằng: Phật giáo cũng như các đạo khác, chỉ là phần bên ngoài. Chính bên trong các con phải tu tập, rèn luyện cho đắc đạo thì tự nhiên sẽ được đơm hoa, kết trái…

Cái tên vô ưu độc đáo mang ý nghĩa không ưu tư phiền muộn, nghĩ đến hoa là nghĩ đến sự giải thoát hết mọi sự vẩn đục, vấn vương… của trần gian.

Hoa vàng anh

Hoa vàng anh có nguồn gốc từ Ấn Độ. Một số nghiên cứu cho rằng loài hoa người Việt Nam gọi tên vàng anh này còn có tên chữ Hán là vô ưu. Theo đó, Đức Phật Thích ca ra đời dưới gốc cây Ashoka mang nghĩa là không buồn phiền.

Cây vàng anh xanh quanh năm, có tán rộng cho bóng mát, vào mùa xuân cho hoa màu sắc đẹp. Hoa vàng anh là biểu tượng của đạo Phật nên được trồng nhiều ở đền, chùa, tượng đài các danh nhân.

Ở Hà Nội, loài cây biểu trưng của Phật giáo này được trồng khá nhiều ở khu vực tương đài vua Lý Thái Tổ – vị vua sùng kính đạo Phật- người khai sinh kinh thành Thăng Long.

Hoa Ngọc Lan

Bên cạnh các loài hoa là biểu tượng của Phật giáo, gắn liền với nguồn gốc của Đức Phật, người Việt Nam thường trồng ở các ngôi chùa một số loài hoa đặc trưng như hoa ngọc lan – loài hoa màu trắng ngà, có mùi thơm nồng nàn.

Hoa Ngọc Lan có nguồn gốc từ Ấn độ nhưng đã du nhập vào Việt Nam từ rất lâu. Tại nước ta, cây hoa Ngọc Lan khá đa dạng với hơn 20 loài khác nhau.

Hoa Ngọc Lan có tốc độ sinh trưởng không quá nhanh, nhưng nhờ đặc tính ưa ẩm, thích hợp với khí hậu nhiệt đới nên cây phát triển rất tốt ở Việt Nam. Ở ngoài tự nhiên, cây có thể cao từ 5 – 20m, nhưng khi được trồng làm cảnh trong nhà, trong chậu thì kích thước cây sẽ nhỏ hơn.

Là loài cây thân gỗ, hoa Ngọc Lan có thân màu xám, vỏ hơi nhẵn, cành thẳng và dài. Lá cây có màu xanh non, hình bầu dục, đầu nhọn, gốc tù dài từ 10 – 25cm, rộng từ 5 – 10cm. Lá có gân nhỏ, mặt trên nhẵn còn mặt dưới thì phủ lông thưa, khi lá già thì chuyển sang màu đậm hơn.

Mùa hoa nở thường kéo dài từ tháng 3 – 8 hàng năm, hoa Ngọc Lan có màu trắng hoặc vàng, mọc từ nách lá, có từ 10 – 12 cánh hình thuôn dài, xếp xoắn ốc. Nhị hoa ngắn, hẹp và có khá nhiều, mùi rất thơm.

Hoa Đại

Hoa đại thường được trồng ở chùa, người ta cũng hái hoa này thả vào bát nước trong để cúng Phật.

Hoa đại (Flos Plumeriae rubrae) còn có tên gọi khác là bông sứ, hoa sứ trắng, là phần hoa đã phơi hoặc sấy khô của cây đại [Plumeriabrubra L. var. acutifolia (Alton) Woodson], họ Trúc đào (Apocynaceae).

Cây đại loài cây rất phổ biến ở Việt Nam, thường được trồng ở chùa chiền và các lăng tẩm. Không chỉ là một loài hoa cây cảnh - hoa đại còn là một vị thuốc với nhiều tác dụng hay.

Hoa dài 4-5 cm, 5 cánh mỏng màu trắng ở phía ngoài và vàng chanh ở dưới, phía trong. Khi khô chuyển thành màu nâu đất, rất nhẹ, quăn queo, đôi khi cánh hoa xoắn lại. Mùi thơm nhẹ.

Hoa Cúc

Hoa cúc cũng được người dân dâng lễ Phật.

Hoa Cúc có tên khoa học là Chrysanthemum, thuộc họ Cúc (Asteraceae), là loài hoa vô cùng phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn khắp thế giới. Theo như thống kê, trên thế giới hiện nay có khoảng 1500 loài Cúc khác nhau với đủ hình dạng và màu sắc. Do đó, đây là một trong số loài thực vật có sự đa dạng sinh học vô cùng phong phú. 

Hoa cúc là một loài hoa cao quý có ý nghĩa tốt. Ý nghĩa của hoa cúc mang thông điệp về sự thanh cao, sức khỏe và sự trường tồn. Cúc đại diện cho đức tính trong sạch và sự chung thủy của con người. Vì thế mà nó được trồng rộng rãi và nhiều người ưa thích.

Hoa cúc Việt Nam thường gắn với sự hiếu thảo, tình cảm gia đình. Nó được dùng để làm quà tặng cho người lớn tuổi như một sự tri ân và lời chúc trường thọ. Màu sắc hoa cúc đẹp và bắt mắt mang đến điềm lành và gia tăng phúc khí.

Hòa thượng Thích Thiện Bảo: Phật giáo mang đến cho giới trẻ sinh khí mới