Hòa thượng Thích Thiện Bảo: Phật giáo mang đến cho giới trẻ sinh khí mới

Để hiểu hơn về tính định hướng trong giáo dục và đạo đức đối với cộng đồng mà Phật giáo đang hướng đến, phóng viên đã có buổi chia sẻ với Hòa Thượng Thích Thiện Bảo, Ủy Viên HĐTS, Phó Ban Hoằng Pháp Trung Ương GHPGVN, Phó Ban Truyền Thông Trung Ương GHPGVN về vấn đề này.

Thưa Hòa thượng, thầy có thể chia sẻ về định hướng giáo dục cho giới trẻ của Phật giáo hiện nay không?

Trong nhiều năm qua giới trẻ đang hướng về Phật giáo như một giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn trong đời sống tinh thần. Chúng ta rất mừng vì Phật giáo có ích cho cộng đồng xã hội qua các khóa tu của các Chùa trong cả nước đã mang đến cho người trẻ một sinh khí mới. 

Giáo lý đạo Phật không phải chỉ hướng con người ở tương lai mà nó thực sự bổ ích, ở  hiện tại và cũng chính điều này đã khẳng định vai trò Phật giáo Việt Nam trong bối cảnh xã hội trong nền kinh tế thị trường. Dư luận hiện nay cho rằng, đạo đức của giới trẻ đang ngày đi xuống, càng ngày càng thể hiện rõ rệt, không còn là đơn lẽ mà rất phổ biến trong mọi tầng lớp xã hội, khi mà chúng ta đang có khuynh hướng thực dụng và hướng ngoại.

Vì thế Phật giáo với vai trò là một tôn giáo đã có những đóng góp về mặt đạo đức trong quá khứ phải có những chiến lược định hướng cho Tăng Ni Phật tử tổ chức những chương trình hoạt động thiết thực hơn nửa trong sinh hoạt tự viện của mình. Việc soạn thảo chương trình giảng dạy và Pháp hành ở các khóa tu cho người trẻ Phật giáo chúng ta cần chú trọng làm sao phù hợp với tâm sinh lý của giới trẻ ngày nay.

Pháp hành và những lý thuyết không mơ hồ viễn vong, xa rời thực tế của đời sống và có thề áp dụng bất cứ ở đâu không phải chỉ có đến Chùa. Câu chuyện “ngày mai ăn khỏi trả tiền” trong chuyện dân gian Việt Nam là bài học rất bổ ích cho những người làm công tác hoằng Pháp và hướng dẫn khóa tu cho người trẻ. 

Theo Hòa thượng nguyên nhân xuất phát từ đâu?

Nguyên nhân thì nhiều yếu tố trong thời kỳ kinh tế hội nhập trong tình hình của đất nước Việt Nam chúng ta. Khi đất nước mở cửa hôi nhập để bắt nhịp với thế giới thì theo đó là những nền văn hóa châu Âu cũng tràn vào nước ta, cái tốt cái xấu đang xem lẫn nhau tràn vào trong nhận thức của giới trẻ. 

Bên cạnh đó phim ảnh, các phương tiện truyền thông của thế giới phẵng “toàn cầu hóa” khi mà giới trẻ chưa biết nhận thức chọn lọc và có khuynh hướng “sính ngoại” tạo nên một bức tranh tha hóa, có thể nói trong nhiều năm nửa chúng ta mới có thể khắc phục được. 

Đây là nguyên nhân chính,còn những nguyên tác động của xã hội như giáo dục nhà trường, gia đình… cũng là nguyên nhân để có những bạo động nhằm khẳng định cái ta như: “xâm mình, lấy lưỡi dao lam cắt tay, uống rượu, hút thuốc…… của người trẻ hiện nay.

Trên cương vị của một người làm công tác truyền thông, lại đứng ở vị thế của một tu sĩ, theo hoà thượng để nâng cao hơn vấn đề đạo đức cho giới trẻ, cần phải làm gì?

Nhằm nâng cao đạo đức cho người trẻ không có phương cách nào khác hơn là chúng ta phải giáo dục cho giới trẻ ý thức được tinh thần nhân quả của đạo Phật.

Chúng tôi nghĩ rằng 5 giới tại gia của Đạo Phật sẽ góp phần rất lớn trong việc trao cho người trẻ ý thức được những gì mà họ đang làm và gây đau khổ cho người khác. 

Đa phần Tăng Ni chúng ta cứ giảng những giáo lý cao siêu mà quên đi nền tảng của nền đạo đức Phật giáo mà HT Thích Thiện Hoa đã viết trong 8 quyển sách quý có một chủ đề “ 5 yếu tố hòa bình của Phật giáo”.

Ngày nay tổ chức Liên Hiệp Quốc cũng đánh giá ngũ giới của đạo Phật là một trong những nhân tố tích cực góp phần ổn định xã hội toàn cầu. 

Tôi nhớ trong lịch sử thời đại Vua Trần Nhân Tông sau khi giao việc nước lại cho Trần Anh Tông lên làm Thái Thượng Hoàng. Khi xuất gia Ngài đã đem ngũ giới và thập Thiện đến các vùng nông thôn khuyến khích người dân nên áp dụng tinh này vào đời sống của họ. 

Nếu ngũ giới được người trẻ nói riêng và Phật tử nói chung áp dụng sẽ có một đời sống hòa bình an lạc mà Phật Giáo Việt Nam là một tôn giáo thực sự có ích cho cuộc sống hôm nay.

Đối với việc giáo dục giới trẻ hiện nay, theo hòa thượng điều gì quan trọng nhất.?

Như tôi đã nói giáo lý Đạo Phật rất mầu nhiệm và  thiết thực trong hiện tại nhưng chúng ta không biết khai thác tiềm năng thế mạnh của mình mà cứ đi truyền bá những tư tưởng cao siêu. Những điều mà chúng ta chỉ thỏa mãn những sự hiểu biết sâu rộng mà quên đi tính khế lý, khế cơ, khế thời và khế xứ.

Chúng ta nên chuyển lại hướng dẫn người trẻ tinh thần thiết thực, ích lợị ngay bây giờ và ở đây có thể có kết quả tức thì,  là điều quan trọng nhất. Một tôn giáo chỉ hứa hẹn hảo huyền tôn giáo đó không thể tôn tại lâu dài được, nhất là thời đại khoa học phát triển hiện nay.

Được biết hòa thượng rất có hiếu với mẹ của thầy, vậy hồi xưa bà đã có cách giáo dục các con thế nào?

Hoà thượng chia sẻ một tý về gia đình của mình.Tôi chưa bao giờ dám nhận mình là đứa con có hiếu, chỉ làm hết bổn phận của một người con đối với mẹ, nhất là một người xuất gia, hiểu được đạo lý nhà Phật trong tinh thần hiếu đạo.

Tôi sinh ra trong một gia đình nông thôn, hấp thụ sự dạy dỗ của thời kỳ nền giáo dục không đủ phương tiện như ngày nay. Cha tôi mất lúc tôi mới 9 tuổi, cho nên mẹ tôi vừa làm cha cũng làm mẹ dạy dỗ con theo tinh thần của phụ nữ ở  nông thôn. 

Việc áp dụng đạo đức Phật giáo vào xã hội trong tình hình hiện nay chưa có thể làm được ngoại trừ trường hợp PGVN có một số các trường tư thục do giáo hội đứng ra tổ chức. 

Dĩ nhiên giáo dục Phật giáo khác với xã hôi vì chúng ta là tôn giáo, tuy nhiên nếu chúng ta biết cách vận dụng trong sinh hoạt cộng đồng thì chúng ta có cơ hội góp phần cùng với xã hội xây dựng cho người trẻ một hướng đi tốt đẹp trong nền văn hóa dân tộc Việt Nam.

Trong quá khứ trước năm 1975 chúng ta đã làm và các trường Bồ Đề và Đại Học Vạn Hạnh đã góp phần tạo nên một số thành phần Trí thức mà ngay nay đang phục vụ trong các lãnh vực của xã hội. Họ là những con người có ích cho quê hương và phần lớn họ là những người ít nhiều cũng ảnh hưởng tinh thần Phật giáo.Xin cảm ơn hòa thượng!

Hoài Lương (thực hiện)

Giới trẻ đang rất cần chất liệu yêu thương