Kiêu ngạo hôm nay, ngày mai mất hết; Hại người bây giờ, lần sau trả sạch

Luật Nhân quả theo quan điểm nhà Phật

Đức Phật dạy rằng: "Cha làm điều chẳng lành, con không chịu thế được, con làm điều chẳng lành, cha không chịu thế được. Làm lành tự được phước, làm dữ tự mang họa". 

Có câu: "Ðiều lành dữ cuối cùng đều có trả, khác nhau chỉ đến chóng hay chầy, nhanh hay chậm mà thôi".

Luật Nhân quả là một trong các nguyên lý cơ bản của giáo lý Phật giáo. Nhân quả trong đạo Phật dạy cho ta phải có trách nhiệm trong từng ý nghĩ, lời nói và hành động. Con người nếu sống vô ý thức, thiếu trách nhiệm, chỉ sống trong sự tham lam ích kỷ thì sẽ dễ dàng gây họa cho người khác và nhận báo ứng về với bản thân mình. 

Đại đức Thích Đạt Ma Phổ Giác từng giảng giải rằng: Theo luật Nhân quả, thành công hay thất bại đều có nguyên nhân sâu xa của nó. Nếu chúng ta muốn có được nhiều kết quả tốt đẹp thì phải biết gieo nhân thiện ích giúp người cứu vật.

Theo quan điểm của đạo Phật, luật Nhân quả báo ứng là nền tảng sống của muôn loài vật, không ai có thể tách rời luật Nhân quả mà tồn tại.

Cho nên Phật giáo, đối với "nhân quả báo ứng", có cái nhìn đầy đủ và thấu triệt, Phật dạy chính chúng ta là chủ nhân của bao điều họa phúc, mình làm lành được hưởng phước tốt đẹp, làm ác chịu quả khổ đau.

Hiểu một cách đơn giản, "nhân quả báo ứng" chính là làm thiện được quả báo tốt đẹp, còn làm các điều xấu xa tội lỗi bị quả báo khổ đau. Mỗi hành vi xấu ác, đều phải chịu ác báo tương xứng với hành vi đó. Tùy thuộc vào những hành vi xấu ác nặng hay nhẹ mà có quả báo tương xứng khác nhau.

Đức Phật dạy: Dù chúng ta có lên núi cao hay trốn xuống vực thẳm, cũng không thể nào tránh được nghiệp quả khi đủ nhân duyên. Do chúng ta đã tin sâu về nhân quả nên người học Phật, luôn cẩn thận và có sự quán xét trong suy nghĩ, lời nói và hành động của mình.

Xã hội hiện đại, nhân quả được hiểu như một luật thưởng phạt công bình: “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp dữ” hoặc “gieo gió gặt bão” ... Bởi thế có rất nhiều người quá sợ hãi luật Nhân quả nên họ không dám làm những điều xấu ác, vì gieo nhân xấu thì gặt quả ác trong hiện tại và mai sau. Ngược lại, có rất nhiều người làm phước thật nhiều để mong mai sau thọ hưởng phước báo nhiều hơn.

Đại đức Thích Đạt Ma Phổ Giác truyền dạy: "Luật Nhân quả theo quan điểm của Phật giáo, đúng là gieo nhân nào sẽ gặt quả nấy, nhưng theo sự hiểu biết của chúng tôi nó không phải chỉ là luật thưởng phạt bình thường, mà là một luật cần thiết cho nhu cầu đời sống và sự tiến bộ của con người". 

Lời Phật dạy về cách sống ở đời để tránh quả báo

1. Mọi vật, mọi người trên đời đều không thể tránh khỏi vòng tròn của nhân quả. Nếu như bạn gieo "Nhân" tốt thì đừng vội chán nản khi mình chưa nhận được "Quả" ngọt. Nếu bạn gieo những lời ác khẩu, làm những việc không thiện, đừng vội vui mừng khi mình chưa nhận phải quả báo.

Hãy nhớ rằng, quả báo đắng ngọt không bỏ sót bất cứ một người nào. Đừng gây hại và làm tổn thương người khác, dù là bằng lời nói hay hành động. Biết đâu ngày mai nhân quả sẽ về lại với chính mình, chỉ là sớm hay muộn mà thôi.

2. Đừng bao giờ kiêu ngạo khoe khoang, biết đâu ngày mai bạn sẽ đánh mất tất cả, không còn tư cách mà khoe khoang nữa.

3. Đừng bao giờ quá tự cao tự đại, hãy hiểu lấy đạo lý "Núi cao còn có núi cao hơn, người giỏi còn có người giỏi hơn". Sống mà không biết khiêm tốn, sớm muộn cũng bị người khác đẩy rơi vào thảm cảnh.

Người ngạo mạn thường khinh thường người khác với tâm lý cố chấp, bảo thủ và độc đoán, cho rằng mình hơn người. Cống cao, ngã mạn, khinh người là con đẻ của sự chấp ngã. Vì chấp ngã, tự ái nặng nề, nên họ lúc nào cũng thấy mình hay, mình giỏi hơn thiên hạ nên dễ dàng coi thường người khác. Từ chỗ thấy mình hơn do chấp vào cái tôi này mà ta đã tạo ra bao phiền muộn khổ đau cho nhiều người. Đối với người tu, ta càng phải khiêm tốn thấp mình để được lắng nghe, học hỏi và biết cách buông bỏ chấp ngã mà sống đời an vui, giải thoát.

4. Đừng bao giờ giận dữ vô cớ, bởi vì chẳng ai nợ nần hay có trách nhiệm phải chịu đựng cơn phẫn nộ của bạn cả. Thời điểm hiện tại có thể bạn thấy rất đau khổ, rất tức tối, rất tổn thương... Nhưng chờ một thời gian trôi qua, quay đầu nhìn lại, bạn sẽ nhận ra mọi chuyện cũng không đến nỗi nghiêm trọng như mình tưởng. Chúng ta thường xuyên oán trách cuộc đời đối xử với mình bất công, ông trời đối xử với mình chẳng ra gì. Nhưng thật ra, cuộc đời và ông trời nào có biết được bạn là ai.

5. Quá trình tu dưỡng, tôi luyện nằm ở bản thân mỗi người. Nếu bạn không ngừng soi xét, đánh giá người khác, đó chính là sự phản chiếu của khuyết điểm bên trong chính bạn, chứng tỏ bạn mới là người tu dưỡng và tôi luyện chưa đủ. Đừng bao giờ phán xét sự tu tâm dưỡng tính của người khác. Bởi vì đó là tấm gương phản chiếu sự thiếu sót của chính mình.

6. Đừng bao giờ phán xét người khác tốt hay xấu. Vì tính cách của họ như thế nào không làm ảnh hưởng đến miếng cơm của bạn.

7. Đừng bao giờ phán xét đức hạnh của người khác. Bởi vì bạn chưa chắc đã cao thượng hơn người ta. Đừng bao giờ phán xét gia đình của người khác. Bởi vì đó không phải là người thân của bạn, chả có quan hệ gì với bạn cả. Đừng bao giờ phán xét học vấn, kiến thức của người khác. Bởi vì trên đời này, thứ không thiếu nhất chính là bằng cấp, thứ dễ làm nhất chính là học tập. Đừng bao giờ phán xét bất cứ ai, kể cả là người mà bạn khinh thường nhất.

8. Đừng bao giờ tiêu tiền bừa bãi. Bởi vì bạn không thể nào biết, ngày mai bạn còn kiếm được tiền nữa không.

9. Đừng bao giờ sống dựa dẫm vào người khác. Mọi người trên đời đều đã có đủ gánh nặng cho mình, đừng biến cuộc sống của họ và của chính bạn trở nên thảm hại hơn.

10. Làm người không cần giải thích quá nhiều, đó mới là lựa chọn sáng suốt của người khôn ngoan. Sống trên đời, chúng ta luôn muốn được đồng cảm, được sẻ chia và được thấu hiểu, từ đó sinh ra mong muốn giải thích với tất cả mọi người xung quanh về ý tưởng và hành động của mình. Tuy nhiên, càng giải thích nhiều càng trở nên vô dụng, thậm chí, hành động giải thích trong mắt người ngoài còn trở thành ngụy biện, chối bỏ trách nhiệm.

Hãy nhớ, người ghét bạn sẽ không bao giờ hết ghét. Cũng như người ta sẽ tin điều mà người ta muốn tin. Lúc đó, bạn có giải thích thế nào cũng chẳng thay đổi được gì.

Xem thêm: Sai đệ tử đi lấy nước, Đức Phật dạy bài học về sự bình tĩnh trong cuộc đời