'Nghiền' nặn mụn - Sở thích khác người hay chứng bệnh tâm lý nguy hiểm?

Cứ nhìn thấy mụn là muốn nặn - sở thích hay hội chứng bệnh?

Thông thường, những người 'nghiền' nặn mụn ban đầu chỉ vì “ngứa tay”, 'ngứa mắt' mà muốn loại bỏ những nốt mụn xấu xí trên da. Nhưng dần dần, hành động này đã trở thành thói quen của họ và việc nghiện nặn mụn dần trở thành hành động 'tiềm thức' khi bất kỳ sự xuất hiện của một nốt mụn nào trên da cũng khiến họ mang theo ham muốn phải nặn cồi mụn ra càng nhanh càng tốt. Những suy nghĩ này thôi thúc họ soi gương liên tục để kiểm tra nốt mụn, sau đó bóp hoặc nặn thử một lần.

Lúc đầu, họ chỉ tự nặn mụn cho mình, sau đó là với những người xung quanh. Nếu nhìn thấy mụn mà không được nặn, họ sẽ xuất hiện cảm giác lo âu, bồn chồn không yên. Thậm chí cả ngày họ chỉ suy nghĩ đến việc làm sao để kéo nhân mụn ra khỏi trên da.

Một khi đạt được mục đích của mình, họ sẽ cực kỳ sung sướng và thoải mái như đạt đến khoái cảm lạ kỳ.

Dần dần, ham muốn nặn mụn không chỉ dừng lại ở mức cá nhân mà những người này còn 'đam mê' với việc nặn mụn cho những người khác nữa.

Nếu như bạn cũng đang có những biểu hiện như trên, thì rất có thể, đam mê 'diệt mụn' của bạn không còn đơn giản là một sở thích “khác người” nữa mà đã bị biến thành nỗi ám ảnh tâm lý vô hình.

Các chuyên gia tâm lý cho rằng những người này đang mắc phải hội chứng Skin – picking disorder (hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da).

Như vậy, nếu cứ nhìn thấy mụn là muốn nặn thì rất có thể bạn đang không chỉ có sở thích không thân thiện cho bản thân mà còn đang mắc phỉa một hội chứng tâm lý đó nhé.

Vậy, hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da là gì?

Theo định nghĩa được ghi trong Cẩm nang Chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần (DSM-5), tái bản lần thứ 5, hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da (Skin – picking disorder hay excoriation disorder) còn được gọi với cái tên khác là chứng ghiền nặn mụn, gãi da, là một dạng thuộc nhóm hội chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

Hội chứng này cũng được phân loại vào nhóm bệnh tâm lý có các biểu hiện rối loạn hành vi trùng lặp tập trung vào cơ thể.

Khi nào sở thích 'nghiện' nặn mụn biến thành hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da?

Trong một báo cáo nghiên cứu được đăng tải trên NCBI, rối loạn hành vi gây tổn thương da là một hội chứng khá phổ biến, ước tính tỷ lệ mắc phải từ 1,4 – 5,4%.

Hội chứng này thường gặp ở nữ giới hơn nam giới và thường xuất hiện nhiều nhất ở độ tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt là thời kỳ dậy thì khi da của chúng ta thường xuất hiện nhiều nốt mụn do ảnh hưởng của sự tăng mạnh hormone trong cơ thể.

Khi cơ thể bắt đầu xuất hiện nhiều mụn thì đây chính là thời điểm mà hội chứng rối loạn hành vi gây tổ thương da bắt đầu nhen nhóm xuất hiện.

Tại thời điểm dậy thì và nhiều mụn, nếu cứ nhìn thấy mụn là muốn nặn, không điều trị mụn đúng cách, nặn mụn sai cách sẽ khiến tình trạng của các nốt mụn tệ hơn. Thêm vào đó, việc ít tham gia các hoạt động ngoài trời và luyện tập thể thao, suốt ngày ở nhà xem tivi, máy tính sẽ khiến họ càng ngày càng buồn chán và dễ cảm thấy mệt mỏi.

Khi ấy, áp lực tâm lý khiến việc “nghiền nặn mụn” dễ xảy ra và dần biến thành hội chứng tâm lý mà khó ai có thể nhận biết được.

Tới thời điểm này, việc chờ cho nốt mụn chín hay cân nhắc về nguy cơ dễ bị nhiễm trùng vết thương đầu sẽ bị gạt ra sau đầu để nhường cho ham muốn nặn hết tất cả đống mụn ra khỏi cơ thể.

Họ chỉ lặp đi lặp lại việc cạy, bóp, cào hoặc chọc rách nốt mụn để nặn nhân mụn ra khỏi da.

Biểu hiện trầm trọng của hội chứng này là họ không chỉ nặn mụn thôi mà còn gây tổn thương ở cả các vùng da khỏe mạnh.

Cụ thể, họ sẽ không chỉ dừng lại ở việc nặn nhân mụn mà còn cố gắng tạo nên các tác động lên các vùng da xung quanh vết mụn nhằm 'ép chân mụn' ra khỏi, từ đó khiến các vùng da này bị tổn thương, trầy xước hoặc thâm tím gây mất thẩm mỹ.

Tần suất thực hiện hành động này sẽ ngày càng nhiều và khó kiểm soát sẽ khiến sự ám ảnh của người bệnh với những nốt mụn ngày càng tăng cao.

Hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da nguy hiểm như thế nào?

Vì nhiều lý do khác nhau có thể khiến một người bắt đầu nghiền nặn mụn sau đó biến chứng thành rối loại hành vi gây tổn thương da. Nếu không phát hiện sớm và điều trị dứt điểm, di chứng để lại sẽ vô cùng nặng nề cả về thể chất lẫn tinh thần.

Ở các trường hợp nặng, việc cứ nhìn thấy mụn là muốn nặn sẽ khiến người bệnh tốn phần lớn thời gian trong ngày của họ dành cho gương và công cuộc 'diệt mụn' nhiều hơn là tập trung vào việc học tập hay làm việc.

Hiện tượng này nếu tồn tại trong thời gian dài sẽ không chỉ khiến người bệnh lãng phí thời gian vào hoạt động gây hại cho chính mình mà còn khiến họ bỏ qua những cơ hội phát triển bản thân và tham gia các hoạt động xã hội lành mạnh.

Di chứng để lại có thể bao gồm nhiễm trùng da, lở loét vết thương, sẹo hay các biến dạng nghiêm trọng tại các bộ phận bị gây tổn thương.

Các di chứng về tâm lý kèm theo cũng khiến họ sinh ra chứng rối loạn lo âu xã hội hoặc luôn cố lẩn tránh các hoạt động hay tình huống làm lộ vùng da bị tổn thương, từ đó khiến họ dần xa cách xã hội và tự thu mình.

Phương pháp điều trị hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da

Hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da là một bệnh tâm lý nên tùy vào mức độ trầm trọng của người bệnh mà các bác sĩ có thể tư vấn cho họ khắc phục bằng liệu pháp tâm lý hoặc sử dụng các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ.

Trong hầu hết các trường hợp mắc chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da, các bác sĩ thường ưu tiên các phương pháp trị liệu tâm lý hơn là sử dụng thuốc. Liệu pháp nhận thức – hành vi và liệu pháp “đảo ngược thói quen” là hai phương pháp trị liệu tâm lý được đề xuất để điều trị hội chứng này.

Liệu pháp nhận thức – hành vi

Liệu pháp nhận thức – hành vi (Cognitive behavior therapy – CBT) là một phương pháp trị liệu tâm lý giúp cải thiện sức khỏe tâm thần bằng cách thay đổi và xóa bỏ những suy nghĩ, hành vi và thói quen tiêu cực.

Các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ đề nghị những người thường có hành động gây tổn thương da để phản ứng lại việc căng thẳng, lo âu hoặc buồn chán bằng việc chơi rubik, bóp quả bóng cao su, vẽ tranh hoặc đan móc len.

Với những người luôn gây tổn thương da trong vô thức, họ nên đeo bao tay để tránh các tổn thương trên da và giảm khao khát muốn nặn mụn.

Liệu pháp “đảo ngược thói quen”

Liệu pháp “đảo ngược thói quen” (Habit reversal therapy – HRT) giúp nhận thức các rối loại hành vi và giúp họ tự chủ động tạo ra những hành động chống lại sự thôi thúc gây tổn thương da.

Hiện nay, đôi khi một số thuốc điều trị tâm thần sẽ được sử dụng để điều trị hội chứng rối loạn hành vi gây tổn thương da. Tuy nhiên, FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) vẫn chưa chấp nhận bất kỳ loại thuốc nào để chỉ định cho riêng hội chứng này.

Như vậy, từ một sở thích có vẻ như không hề gây hại lớn như cứ nhìn thấy mụn là muốn năn, lại có thể khiến chúng ta biến chứng thành bệnh tâm lý nguy hiểm, thậm chí có thể gây hại tới tương lai và sự phát triển của bản thân trong xã hội.

Do đó, dù bạn là ai và đang ở bất cứ độ tuổi nào, hãy trang bị tốt cho mình kiến thức về chăm sóc da và điều trị mụn đúng cách.

Bạn cũng nên giữ tinh thần vui vẻ và thoải mái, không tự tạo áp lực cho bản thân và tránh các tác nhân gây căng thẳng thần kinh vào thời điểm 'vịt hóa thiên nga' để chờ đón một 'tôi' xinh đẹp và mạnh khỏe hơn trong tương lai.

Bên cạnh đó, nếu thấy một trong những người xung quanh đang có các dấu hiệu mắc phải hội chứng này, bạn nên trò chuyện, khuyên nhủ nhẹ nhàng và đề nghị họ đến gặp bác sĩ để được điều trị tốt nhất.

Xem thêm: Hội chứng Quasimodo là gì và cách nhận biết người bị Quasimodo?