“Blue Mind” – Khi biển cả trở thành liệu pháp chữa lành cho tâm hồn

Biển – không chỉ là điểm đến, mà là liệu pháp

Thuật ngữ “Blue Mind” được đặt ra bởi nhà sinh vật học tiến sĩ Wallace J. Nichols, người dành nhiều năm nghiên cứu tác động của môi trường nước đối với não bộ con người. Trong cuốn sách Blue Mind (2014), ông đưa ra một quan điểm đáng chú ý: biển không chỉ là nơi để nghỉ dưỡng, mà còn là một “bác sĩ vô hình” có thể chữa lành những tổn thương tinh thần.

Theo Nichols, cuộc sống hiện đại khiến chúng ta rơi vào trạng thái “Red Mind” - sự căng thẳng mãn tính, bị kích thích liên tục bởi thông tin, công nghệ, áp lực công việc và nhịp sống đô thị. Trong khi đó, biển mang đến trạng thái đối lập: “Blue Mind” – một cảm giác bình yên sâu sắc, thả lỏng hoàn toàn, như thể cơ thể và tâm trí cùng thở chung một nhịp.

Tại sao biển lại giúp chữa lành tâm trí?

Không chỉ là cảm nhận chủ quan, những lợi ích từ việc tiếp xúc với nước đã được nhiều  nghiên cứu khoa học ghi nhận: Âm thanh sóng biển hoạt động như một dạng "white noise", giúp làm dịu hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, giảm cortisol một loại hormone gây căng thẳng. Màu xanh của nước biển có tác dụng giảm nhịp tim và huyết áp, làm tăng cảm giác thư giãn và an toàn. Không gian mở nơi biển cả giúp não bộ tạm ngưng hoạt động phân tích và kiểm soát, tạo điều kiện cho sự sáng tạo và hồi phục cảm xúc. Chuyển động nhẹ nhàng của nước giống như nhịp điệu vỗ về của tự nhiên, kích thích não sản sinh endorphin và serotonin, các chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác hạnh phúc.

Một số nghiên cứu còn cho thấy, chỉ cần nhìn vào hình ảnh của biển trong vài phút cũng đã giúp cải thiện tâm trạng và giảm lo âu. Điều này lý giải vì sao nhiều bệnh viện hiện nay thiết kế phòng bệnh với khung cửa nhìn ra hồ hoặc đặt màn hình mô phỏng cảnh biển trong khu vực trị liệu.

Khi thiên nhiên là nơi trở về

Không ngẫu nhiên mà con người luôn bị hút về phía biển. Từ thuở sơ khai, các nền văn hóa đều xem nước là yếu tố khởi nguyên, là nơi làm sạch  cả về thể chất lẫn tinh thần. Nichols cho rằng, vì cơ thể con người hơn 70% là nước, nên chúng ta có sự kết nối nguyên sơ, sâu sắc với môi trường nước. Khi ở gần biển, ta không chỉ thấy dễ chịu, mà còn cảm thấy thuộc về như trở về một nơi thân thuộc mà không cần lời giải thích.

Đối với những người đang trải qua mất mát, khủng hoảng, trầm cảm hoặc lo âu, việc đi biển không đơn thuần là du lịch mà có thể là một liệu pháp chữa lành từ bên trong. Biển cho phép con người được ở yên, được khóc, được nghĩ ngợi, hoặc không nghĩ gì cả một cách tự nhiên và không phán xét.

Ứng dụng “Blue Mind” trong đời sống hiện đại

Ngày nay, nhiều chuyên gia tâm lý, nhà trị liệu và các trung tâm sức khỏe tinh thần đã ứng dụng “Blue Mind” vào thực tế. Các chương trình như thiền ven biển, yoga trên bãi cát, trị liệu bằng âm thanh sóng biển, hoặc bơi trị liệu (aqua therapy) ngày càng phổ biến.

Bên cạnh đó, các kiến trúc sư đô thị cũng tận dụng yếu tố nước trong thiết kế để tạo môi trường sống thân thiện với tâm lý con người – từ đài phun nước trong công viên đến hồ nhân tạo trong các khu dân cư.

Điều quan trọng hơn cả, theo Nichols, là mỗi người nên chủ động kết nối lại với yếu tố nước trong cuộc sống. Không nhất thiết phải ra biển, đôi khi chỉ cần đi dạo bên bờ sông, nghe tiếng mưa rơi hay ngâm mình trong bồn tắm cũng đủ để đưa ta trở về trạng thái "Blue Mind".

Trong một thế giới ngày càng ồn ào và vội vã, “Blue Mind” như một lời nhắc nhở dịu dàng rằng: tĩnh lặng và chữa lành vẫn hiện diện, chỉ cần ta biết tìm về đúng nơi. Và nơi đó, có thể đơn giản là một chiều lặng gió bên bờ biển, nơi ta được lắng nghe nhịp sóng, và cả nhịp đập thật sự của chính mình.

Xem thêm: Ngưng “brain rot” – Bắt đầu sống lành mạnh từ 5 thói quen nhỏ mỗi ngày