Tại sao người tốt vẫn khổ, đến nỗi Bao Công phải giận dữ viết nên 6 chữ "ninh hành ác, vận hành thiện"

Trong bài Pháp đầu tiên Đức Phật thuyết giảng ở Vườn Nai về Tứ Diệu Đế, thì Sự Thật (đế), Ngài nói về Khổ Đế. Đó chính là nỗi đau khổ của con người, từ đó muốn nhắc rằng, ai cũng có thể gặp khổ đau. Khổ tồn tại trong từng sát- na đời sống, mà ngay cả người tốt, cuộc đời cũng đầy rẫy sự khổ đau.

Bao Công và 6 chữ "ninh hành ác, vận hành thiện"

Khoảng thế kỷ XI, Bao Công (Bao Thanh Thiên) là một vị quan thanh niêm xử án thời Nam Tống. Cuộc đời ông gắn liền với nhiều truyền kỳ, trong đó có chuyện: Bao Công và cậu bé mù xây cầu qua sông. Cụ thể:

Cùng thời đó có một cậu bé tàn tật bị què một chân, không cha mẹ, lang thang xin ăn trong làng. Năm 10 tuổi, cậu làm một việc lạ lùng là gánh đá lấp suối làm cầu cho mọi người đi qua.

Ban đầu việc làm của cậu bé bị nói là ngớ ngẩn nhưng đến 1 ngày nọ, đá nhô thành ụn cao, người dân trong làng mới cùng nhau góp công, góp của xây dựng để đi lại được an toàn hơn.

Trong một lần đập vụn đá thô, cậu bị đá văng vào mắt và bị mù lòa vĩnh viễn. Nhưng điều đó không làm cản trở quyết tâm xây cầu của cậu. Cậu bé tiếp tục mò mẫm lấy đá lấp suối cho đến ngày câu cầu được hoàn thành. Vào ngày được thỏa mãn ước nguyện, cậu bé nở một nụ cường mãn nguyện, đó cũng là lúc trên trời dội một tiếng sét đánh chết cậu bé.

Trước cái chết thương tâm của cậu bé nhiều người dân làng đã khóc thương, tránh ông trời vô tình: Vì sao một đứa bé ngoan ngoãn hiền lành, luôn sống vì người khác, lại nhận lấy một kết cục thê thảm đến vậy?

Đúng lúc đó, Bao Công đi qua, người dân chặn kiệu kể sự tình, cho rằng trời không có mắt. Bao Công nghe chuyện thì thương cảm tột độ và cũng giận dữ vì cuộc đời bất công. Lúc này, ông viết ra 6 chữ: “Thà làm việc xấu còn hơn làm điều tốt” (ninh hành ác, vận hành thiện).

Sau khi chuyến đi kết thúc, Bao Công về kinh sư báo cáo tình hình cho vua Tống. Lúc này, vợ vua sinh được 1 hoàng tử trắng trẻo, khôi ngô, nhìn thông minh nhưng hay khóc, mỗi lúc khóc thì không ai dỗ được. Đặc biệt là bàn tay hoàng tử lúc nào cũng nắm chặt.

Vua mời Bao Công đến thăm hoàng tử, đồng thời tìm cách giúp đứa bé này. Khi Bao Công vừa chạm tay vào thì hoàng tử mở tay ra, trên đó có 6 chữ: "Ninh hành ác, vận hành thiện".

Truyền thuyết còn kể rằng, nhờ có chiếc gối Âm dương, Bao Công gặp đực 1 vị trời hỏi về sự việc này. Người này giải thích: Trong quá khứ, cậu bé kia từng là kẻ đại gian ác, giết người cướp của, hiếp đáp kẻ yếu, nên phải trả nghiệp bằng ba kiếp què, mù, và bị sét đánh chết.

Song khi cậu bé tàn tật bị quèn lại luôn hướng thiện, hành động vì người khác. Vậy nên nghiệp xấu rút ngắn lại chỉ phải trả trong một đời. Trong quá khứ, cậu bé kia từng là kẻ đại gian ác, giết người cướp của, hiếp đáp kẻ yếu, nên phải trả nghiệp bằng ba kiếp què, mù, và bị sét đánh chết.

Chữ nghiệp của nhà Phật nói tới đây không chỉ được hiểu "nghiệp xấu" mà còn bao hàm cả "nghiệp thiện". Và chắc chắn nghiệp thiện ẽ không mất đi như Kinh Nhân Quả có nói:

Người nay giàu có, vì đời trước thường hành Bố Thí

Người có tướng mạo xinh đẹp, vì đời trước có tâm cung kính

Vậy nên, khi thấy một người sống tốt, luôn hành thiện vì người khác vẫn gặp khổ, hãy hiểu rằng, đó là sự hiển bày của nhân quả mà thôi. Song những nhân tốt người đó đã gieo sẽ trở lại vào một lúc nào đó trong tương lai. Chính vì thế, ngay trong hiện tại, hãy cẩn thận với việc gieo nhân. 

Nếu có thể tóm tắt nhất lời phật dạy chỉ trong 4 câu, thì không gì hơn bài kệ thứ 183 trong Kinh Pháp Cú:

Không làm các điều ác

Làm tất cả điều lành

Tịnh hóa tâm ý mình

Là lời Chư Phật dậy

(Chư ác mạc tác - Chúng thiện phụng hành - Tự tịnh kỳ ý - Thị chư Phật giáo)

Thay vì lên chùa vãn cảnh, hãy đối diện với ác tâm trong lòng

Chữ khổ trong Đạo Phật không chỉ là cảm giác khổ tại thân tâm mà còn bao gồm cả những giao động rất nhẹ nhàng của sự Không Thỏa Mãn, Không Yên Ổn, hay còn gọi là Bất Toại Nguyện ở trong lòng.

Có người Phật tử hỏi một vị Thiền sư có đạo hạnh cao rằng: "Thầy ơi, vì sao người tốt như con vẫn thường đau khổ, mà những người ác ngoài kia lại có thể sống tốt đến vậy?”.

Thiền sư hỏi: "“Con nói con khổ, hãy nói rõ cho ta biết nỗi khổ của con là gì?”

Người Phật tử trả lời: "Thưa thầy, con thấy mình sống tốt mà cuộc sống vẫn khổ sở, trong khi bao kẻ gian ác, làm ăn giả dối lại sống thoải mái quá vậy? Con biết thầy sẽ nói con có ác tâm, nhưng thực tình con không hề làm điều ác, con sống đúng lời Phật dạy!”.

Thiền sư thong thả đáp: "Nếu con nghĩ mình có ác tâm, rằng trong lòng con còn có gì đó sai, thì con sẽ sửa chính mình. Còn khi con phủ nhận điều đó, thì con chỉ lo sửa thế giới, sửa người xung quanh, mà có thể sửa được thế giới không?"

Hiện nay con sống đầy đủ, có cơm ăn áo mặc, thân thể mạnh khỏe không bệnh tật, để tồn tại được con chỉ cần những thứ đó thôi là đủ. Thế nhưng con lại muốn muốn nhiều hơn cái mình cần, đó gọi là Tham.

Con thấy người khác làm điều ác mà sống sung sướng giàu có, nổi giận với họ, đó gọi là Sân.

Con nghĩ rằng chỉ cần sống tốt là sẽ được giàu có sung sướng mà không hiểu rằng phải đủ nhân quả việc đó mới xảy ra. Không hiểu về nhân quả, không hiểu về sự thật, đó gọi là Si.

Con nghĩ mình sống lương thiện, còn người khác sống ác, con so sánh mình hơn họ, còn họ kém con, đó là tâm Mạn (kiêu ngạo).

Con so sánh cuộc sống của mình với người khác, lại sinh ra ghen tị, đó gọi là Nghi (đố kị).

Ngũ Độc của nhà Phật có “Tham, Sân, Si, Mạn, Nghi” thì trong con có đủ, hỏi cuộc sống có thể an nhàn hạnh phúc được hay không?

Con không nhận ra mình có ác tâm là do con không chịu quan sát kĩ nội tâm của mình mà thôi".

Người Phật tử lại hỏi: "Vậy con nên làm thế nào?".

Thiền sư thong thả đáp: "Khi con cảm thấy buồn vì cuộc đời bất công, đó là dấu hiệu của việc con đã nghĩ quá nhiều cho mình. Thay vì lên chùa vãn cảnh chạy trốn ác tâm nổi lên trong lòng, con hãy đối diện với nó để nhận ra sự thật về Nhân Quả, và hãy bớt nghĩ cho mình đi để quan tâm đến nỗi khổ của người khác nhiều hơn.

Nhân Quả là một cơ chế tự cân bằng của thế giới, bạn không thể sửa thế giới được, thứ duy nhất bạn có thể sửa là nội tâm của chính mình mà thôi. Nên khi thấy mình hay ai đó sống khổ sở, thay vì đổ lỗi cho sự bất công của cuộc đời, thì hãy hiểu rằng đó là cách mà thế giới tự cân bằng. Và hãy liên tục gieo nhân đúng đắn, bởi chỉ có hành động tốt mới mang lại quả tốt về sau".

Tóm lại: Thay vì lên chùa vãn cảnh, hãy đối diện với ác tâm trong lòng để nhận ra sự thật Nhân - Quả.

Xem thêm: Chiếc khăn tay của Đức Phật và bài học thấm thía về cách ứng xử trong cuộc sống