Tại sao gọi là bãi tha ma?

"Bãi tha ma" - cụm từ này nghe rất quen thuộc nhưng chắc chắn chỉ khoảng vào phần trăm người biết về nguồn gốc đặc biệt của nó.

Đỗ Thu Nga
14:36 08/05/2023 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Bãi tha ma là gì?

"Bãi tha ma" là cụm từ đồng nghĩa với "nghĩa trang". Nó cùng để chỉ nơi mà thi thể người hoặc di hài sau khi hỏa táng được chôn chất. Ở phương tây, bãi tha ma là nơi mà các hoạt động tưởng nhớ người đã khuất được tiến hành. Các nghi lễ này được thực hiện tùy theo phong tục tập quán hoặc tôn giáo. 

Trước thế kỷ 19, cụm từ "bãi tha ma" được người phương Tây sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, từ sau thế kỷ 19, "nghĩa trang" được dùng để thay thế dần cho "bãi tha ma". 

Vậy theo giải thích của từ điển tiếng Việt "bãi tha ma" được hiểu như thế nào?

- Từ điển - Lê Văn Đức: Bãi tha ma là nghĩa địa, cánh đồng đầy mồ mả, nơi vắng vẻ, u tịch.

- Từ điển mở - Hồ Ngọc Đức: Bãi tha ma là nơi có nhiều mồ mả ở giữa cánh đồng: Nơi nào có nghĩa trang thì không còn bãi tha ma.

- Từ điển  - Nguyễn Lân: Bãi tha ma là nơi có nhiều mồ mả giữa cánh đồng: Nơi nào có nghĩa trang thì không còn bãi tha ma.

Tai-sao-goi-la-bai-tha-ma-4

- Từ điển - Thanh nghị: Bãi tha ma là bãi đất chôn người chết.

- Từ điển - Việt Tân: Bãi tha ma là bãi chôn người chết.

Cụm từ "bãi tha ma" được sử dụng khá nhiều trong văn học và trong các ngữ cảnh khác nhau. Có thể tham khảo như:

- Bính tưởng con đường Bính đi tối tăm hoang vắng như cảnh một bãi tha ma .

- Người ta đồn rằng vùng ấy xưa kia là bãi tha ma , sở đốc lý bắt dời hài cốt đi nơi khác để mở đường phố, vì thế thỉnh thoảng còn đào được xương người , hoặc một cái xương ống tay , ống chân hoặc một cái xương sọ hay quai hàm.

- Người trong phố chợ gom góp nhau mua cho bác một cỗ ván mọt , rồi đưa giúp bác ra cánh đồng , chôn vùi dưới bãi tha ma nhỏ ở đầu làng.

Ai mới qua đây lần đầu vào những trăng suông lạnh lẽo dễ hoảng hốt tưởng mình lạc vào một bãi tha ma chi chít những ngôi mộ đắp đất cày ải.

- Cảnh giấc mơ khủng khiếp hôm xưa lờ mờ bỗng lại hiện ra giữa khoảng tối tăm : một người đàn bà trơ trọi ở nơi bán trôn nuôi miệng... một xác chết thối rữa trên chiếc giường mọt gẫy... một cỗ áo quan mỏng mảnh đu đi đu lại dưới chiếc đòn gánh chạy cót két ra một bãi tha ma.

Nguồn gốc ít biết về "bãi tha ma"

Một số người cho rằng, "ma" trong "tha ma" là... "con ma", "tha ma" là "tha con ma về". "Bãi tha ma" là nơi tập trung ma, linh hồn người chết. Nhưng thực chất, suy nghĩ này là sai.

"Tha ma" vốn là biến âm của từ "thâm ma". Đây là hai chữ đầu trong cụm từ "thâm ma xá na" (深魔舍那- shēn mó shě nà). Đây là cách người Hoa phiên âm từ “śmaśāna” trong tiếng Phạn, có nghĩa là "nghĩa địa", nơi vứt xác người chết. Như vậy, "tha ma" chỉ là một từ gốc Sankrit mà tiếng Việt đã mượn thông qua tiếng Hán.

Tai-sao-goi-la-bai-tha-ma-8

Từ "thâm ma xá na" chuyển sang "tha ma" có thể bắt nguồn từ việc các nhà sư hoặc thầy cúng trong quá trình phát âm đã đồng hóa "â" của "thâm" theo "a" của "ma", "xá" và "na" nên hình thức gốc đã trở thành "tham ma xá na", sau rút gọn thành "tham ma", và cuối cùng, do sự “gặp nhau” giữa – m cuối của tham và m - đầu của ma nên đã xảy ra dị hóa mà thành từ "tha ma" như hiện nay.

Vậy nên, từ "ma" trong "bãi tha ma", vốn chẳng liên quan gì đến "ma quỷ". Trong Tiếng Việt, cũng có một số từ khác có chứa chữ "ma", vốn cũng không liên quan đến "ma quỷ" những vẫn hay bị hiểu nhầm. Chẳng hạn "ma lanh" là phiên âm tiếng Pháp của “malin”, nghĩa là “khôn ngoan, thông minh”. Hay "ma tuý” vốn có Hán tự là 麻醉, trong đó ma (麻) có nghĩa là “tê dại”, còn "tuý" ( 醉) có nghĩa là "say".

Xem thêm: Y là gì và những điều chưa biết về pháp phục của người xuất gia?

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận