Sư thầy Thích Minh Niệm chỉ 4 bước chuyển hóa khổ đau để tìm lại niềm vui: "Hãy nhìn khổ đau bằng con mắt thức tỉnh"

Hãy nhìn khổ đau bằng con mắt thức tỉnh

Khi một người đang mất dần năng lượng, bị cảm xúc tiêu cực khống chế mà đi giải quyết vấn đề thì không những không giải quyết được mà còn làm vấn đề đó trở nên tồi tệ hơn. Đức Phật khuyên chúng sinh, có những lúc, chúng ta hãy để những điều không như ý ở nguyên đó, đừng can thiệp. Khi đó, Đức Phật dạy chúng ta thực tập "vô tác", tức là không làm gì cả

Có nghĩa là, chúng ta không hướng ra bên ngoài mà quay vào bên trong nhìn lại mình. Chúng ta không căng não giải quyết vấn đề, mà dừng lại. Nhưng dừng lại không có nghĩa là bỏ cuộc. Dừng lại để thay đổi tình trạng, quản chế năng lượng tích cực, chăm sóc vết thương để tâm đạt đến mức quân bình. Khi đó, hãy giải quyết vấn đề.

Trong mỗi chúng ta có nhiều cấp độ tâm thức khác nhau, có lúc ở trạng thái mê mờ, có lúc ở trạng thái sáng sủa, có lúc nửa tỉnh nửa mê, khi thì sáng suốt. Khi tâm sáng suốt chúng ta sẽ thấy được nhiều thứ. Đức Phật khuyên chúng ta đừng dùng tâm mê mờ để giải quyết khổ đau. Vì có thể chúng ta sẽ đưa ra quyết định sai lầm. 

Từng có vị thiền sư cho rằng, cuộc đời này lắm chông gai. Chúng ta không thể nào dọn dẹp hết chông gai được. Cách tốt nhất là sắm cho mình 1 đôi giày tốt để đi trên chông gai. Đôi giày đó là sức chịu đựng, là con mắt của sự thức tỉnh. Khi ta đã trở về với chính ta, khi ta không còn chạy đi tìm đối tượng để trừng phạt, để đổ thừa, trách móc là ta đã đưa tâm trở về, tức là ta đã bắt đầu thiết lập sự tỉnh thức. 

Dưới con mắt của sự thức tỉnh ta nhận ra rằng, ngoài sự bất như ý, khó khăn đang vây kín, ta biết rằng một thời gian quá lâu mình đã đồng nhất toàn bộ con người của mình với nỗi khổ hiện tại.  Ta đã chăm bẵm quá mức vào điều bất như ý đó.

Đức Phật nói đó là cách làm sai bởi bạn không bao giờ lấy ra hết được khó khăn của bạn, hết khó khăn này sẽ còn khó khăn khác. Bạn cần nhận ra những điều như ý đang có mặt, đó là điều kiện của hạnh phúc và tâm bắt đầu hạnh phúc. 

Bạn có nhiều năng lực phi thường, nhiều của báu, chỉ có bạn quay về tìm lấy sự bình an thảnh thơi trong tâm hồn mới thỏa mãn được. Bạn còn một hình hài khỏe mạnh, còn sức khỏe, trí thông minh, công việc, còn người thân… đó là những điều như ý. Tại sao ta không chú ý vào những điều như ý này mà lại chú ý vào những điều bất như ý cho khổ? 

Sở dĩ chúng ta khổ đau là vì chúng ta cứ chú ý vào những điều bất như ý mà quên quay về nâng niu những điều như ý mà chúng ta đang có.  

4 bước chuyển hóa đau khổ để tìm lại niềm vui

Nếu ai đang rơi vào đau khổ, bế tắc, hãy học cách chuyển hóa nỗi khổ đau ấy. Trong phương pháp của chuyển hóa khổ đau, thầy Minh Niệm có chia sẻ thành 4 bước:

Bước 1: Nhận diện

Khi có cảm xúc tiêu cực xuất hiện, hãy nhận diện kịp thời “cơn giận trong tôi”. Có được bước này rồi, “tâm lìa khổ đau”. Đức Phật khuyên chúng ta nên “quay về” và xem có gì đang xảy ra bên trong tâm chúng ta, sự giận dữ ấy là gì?

Bước 2: Sự chấp nhận

Sau khi nhận diện, hãy cho phép điều đó diễn ra, đừng cố gắng ngăn chặn vì nó là một dòng thác đang chảy, không thể chặn nổi. Càng cố chặn bạn sẽ càng giận, càng khổ đau. Hãy lùi lại, đứng ở một bên để quan sát xem cơn giận đó diễn ra thế nào. 

Bước 3: Thẩm nghiệm

 Ngồi xuống, dừng lại, trở về với hơi thở, sự tịnh tâm và đặt câu hỏi tại sao ta lại nổi giận, tại sao lại giận người đó? Có phải ta có thành kiến với người này hay không? Bạn luôn phải đặt ra câu hỏi rằng họ có vấn đề hay mình có vấn đề để tìm ra nguyên nhân. Nếu mình đang vững chãi thì những câu nói, hành động không hay của đối phương cũng sẽ không thể làm mình gục ngã. Nếu mình giận tức là tâm mình đang yếu đuối. 

Bước 4: Không đồng nhất và quan sát

Tiếp tục quan sát tâm của mình nhưng không đồng nhất với cơn giận nữa. Mình hãy lùi lại, quan sát nỗi khổ niềm đau kia là hiện tượng và tách bản thân ra khỏi cơn giận. Tức là mình đã thoát ra khỏi sự khống chế của cơn giận, phiền não thì đau khổ sẽ không hình thành. 

Sư thầy Thích Minh Niệm (SN 1975, quê ở Tiền Giang). Năm 1992, ông xuất gia tại Phật học viện Huệ Nghiêm (TP Hồ Chí Minh). Tại đây, sư thầy hấp thu tư tưởng truyền thống Phật giáo Đại thừa. Đến năm 2001, ông chính thức bước lên con đường thiền tập, thực hành dòng Thiền “Hiện Pháp Lạc Trú” dưới sự truyền dạy của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, tại Pháp.

Sư thầy Thích Minh Niệm từ có hành trình "tu bụi" 3 năm, đi bộ qua 25 tiểu bang ở Mỹ. Sống một mình nơi hoang dã, làm tình nguyện viên ở các nông trại hoa màu, trung tâm trị liệu tâm lý. 

Sau khi trở về Việt Nam, sư thầy chia sẻ phương thức trị liệu tâm lý và khai sáng tâm trí bằng thiền tập cho nhiều trường đại học, doanh nghiệp… 

Gần đây, sư thầy và cộng đồng Miền Tỉnh Thức đã phát triển nhiều dự án mang tính nuôi dưỡng tâm hồn, nâng dậy tinh thần đại chúng khắp xã gần trong thời khắc lịch sử nhân loại đứng trước đại dịch COVID-19. Điển hình là các chuỗi radio “Bình yên giữa biến động”, “Nâng dậy tâm hồn”, và “Chỉ tình thương ở lại” được phát sóng trên Youtube và Spotify.

Xem thêm: Câu chuyện Phật giáo "Hồ nước" và lời răn sâu sắc về sự kiên nhẫn của Đức Phật