Mâm ngũ quả miền Bắc, Trung, Nam trong Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 khác nhau thế nào?

Mâm ngũ quả Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 có ý nghĩa thể hiện lòng thành kính, hiếu thảo của con cháu đến ông bà, tổ tiên. Bày mâm ngũ quả ngày Tết truyền thống đẹp của người Việt.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Ý nghĩa mâm ngũ quả Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021

Theo Wiki, mâm ngũ quả là mâm trái cây có 5 loại quả khác nhau được bày trong ngày Tết nguyên đán của người Việt Nam. Thông thường, mâm ngũ quả sẽ được bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc bày trên bàn tiếp khách. Các loại trái cây được bày trên mâm ngũ quả thể hiện ước nguyện của gia chủ tên gọi, màu sắc và cách thức sắp xếp của chúng. Mâm ngũ quả ngày nay được cách tân hóa nhiều, mang ý nghĩ trang trí cho không gian xuân nhiều hơn là ý nghĩa tâm linh.

Theo quan niệm dân gian, mâm ngũ quả có chủ ý thể hiện ước muốn của người Việt: Phúc, quý, thọ, khang, ninh. Mâm ngũ quả có 5 loại quả với 5 màu sắc khác nhau tượng trưng cho quy luật trời đất theo ngũ hành là Kim (màu trắng), Mộc (màu xanh), Thủy (màu đen), Hỏa (màu đỏ), Thổ (màu vàng). Bên cạnh đó, "ngũ" còn tượng trưng những ước nguyện của gia chủ về một cuộc sống sung túc, viên mãn: Phúc (may mắn); Quý (Giàu có, sang trọng), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), Ninh (bình yên).

Trao đổi về phong tục sắp xếp mâm ngũ quả ngày Tết của người Việt,  nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ (Đại học quốc gia Hà Nội) cho biết: “Ngũ quả không tượng trưng cho âm dương – ngũ hành. Trong các từ thư phương đông cổ đại, chỉ có kinh sách Phật giáo là giải thích về ngũ quả mà thôi. Đó là 5 loại trái cây mà các tỳ khưu phải nấu chín hoặc gọt vỏ mới được ăn. Thứ nhất là loại quả có hạt như táo, hạnh, đào, mận .. Thứ hai là loại quả có da như dưa, lê, dâu ...Thứ ba là loại quả có vỏ như dừa, hồ đào, thạch lựu ... Thứ tư là loại quả có vỏ sần sùi như tùng, bách ... Thứ năm là loại quả có góc cạnh như ấu, các loại đậu lớn nhỏ ... Năm loại trái cây trên đây vốn được dùng để cúng dâng trong pháp hội Vu lan bồn, sau dùng để cúng trong nghi lễ thờ Phật, rộng ra, trong lễ tiết cúng tế nói chung”.

mam-ngu-qua-mien-bac-trung-nam-khac-nhau-the-nao
Bày mâm ngũ quả ngày Tết là truyền thống tốt đẹp của người Việt nhiều đời nay

Ông Hùng Vĩ cũng cho biết, ý nghĩa của mâm ngũ quả đã thay đổi theo dòng chảy thời gian và biến thiên lịch sử. Ở trong Kinh Vu lan giải thích, khi Đức Phật còn tại thế, Mục Kiền Liên vì muốn cứu khổ cứu nạn cho vong hồn mẹ bị treo ở chốn âm ti mà ông cầu cứu Đức Phật thì Đức Phật dạy rằng: Rằm tháng 7 là ngày chư tăng tự tứ (hết mùa đi Hạ), hãy đem thức ăn, hoa quả cúng dường (chính là đem ngũ quả này dâng lên cho Phật tăng 10 phương) thì sẽ được vô lượng công đức và cứu khổ được cho mẹ. Vì vậy, khi Đức Phật còn tại thế (thế kỉ V trước công nguyên), ở Ấn Độ đã có tục cúng dường ngũ quả. 

Còn theo truyền thuyết của người Trung Quốc, vào thế kỷ VI sau công nguyên, vua Vũ Đế nhà Lương là người đầu tiên mở lễ Vu Lan, sau đó thời Đường, thời Tống thịnh hành rồi lan tỏa ra dân chúng  và dùng trong nghi lễ cúng dường nói chung, trong đó có tập trung vào Tết. Các nước Phật giáo thịnh hành thường bày mâm ngũ quả dâng tiến Phật tăng và tổ tiên.

Ông Hùng Vĩ cũng cho biết, mọi điều lệ, quy pháp tôn giáo khi đi vào thực tế đều vận động, biến đổi cho phù hợp với cuộc sống đa dạng và tục bày mâm ngũ quả cũng vậy. Mỗi vùng miền thì có những biến chuyển khác nhau thể hiện rõ nét đặc trưng văn hóa của vùng miền đó. Từ Bắc vào Nam các loại trái cây dùng để bày mâm ngũ quả rất đa dạng với nhiều biểu tượng, mong muốn của gia đình, mang những màu sắc của sự an khang, thịnh vượng, phát tài, phát lộc. 

Tuy nhiên, một mâm ngũ quả truyền thống sẽ gồm các loại trái cây như: Chuối xanh - Tượng trưng cho gia đình sum vầy, quây quần, đầm ấm, bao bọc và chở che; Phật thủ xanh - bàn tay phật che chở cho cả gia đình; Bưởi vàng - Cầu ước sự an khang, thịnh vượng; Thanh long đỏ - Rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài phát lộc; Đu đủ vàng- Thịnh vượng, đủ đầy.

Ý nghĩa của một số loại trái cây được chọn bày trên mâm ngũ quả:

Chuối: Tượng trưng cho con cháu sum vầy, quây quần, đầm ấm, hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che.

Phật thủ: Bàn tay phật che chở cho cả gia đình.

Bưởi: Mong muốn an khang, thịnh vượng.

Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt, thăng tiến.

Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.

Lê: Vị ngọt thanh, ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.

Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

Đào: Thể hiện sự thăng tiến.

Táo: Phú quý, giàu sang.

Thanh long : Rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài phát lộc.

Dưa hấu: Căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

Quả trứng gà: Lộc trời cho.

Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.

Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.

Xoài (phát âm giống như “xài”): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.

Mâm ngũ quả miền Bắc, Trung, Nam trong Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 khác nhau thế nào?

Tùy theo phong tục tập quán mà mỗi vùng miền ở Việt Nam có bày trí mâm ngũ quả Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 khác nhau. Sự khác biệt này được thể hiện rất rõ rệt:

Miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành

Người miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành tương sinh tương khắc. Cụ thể, Ngũ hành trong văn hóa phương Đông là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng.

mam-ngu-qua-mien-bac-trung-nam-khac-nhau-the-nao-0
Mâm ngũ quả bày theo phong cách người miền Bắc

Người miền mắc sắp xếp các loại trái cây trên mâm ngũ quả xen kẽ lẫn nhau để trông đẹp mắt hơn, hợp phong thủy ngày Tết nất. Song người miền mắc không câu nệ nhiều hay ít, họ sẽ mua các loại hoa quả để bày đủ mâm. Thông thường, người miền Bắc sẽ bày mâm ngũ quả với các loại trái cây là chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.

Hiện nay dù hoa quả trái cây rất đa dạng song người miền Bắc đa số vẫn bày mâm ngũ quả bằng các loại quả truyền thống trên. Có một số gia đình muốn cách tân một chút thì thêm nho mọng, táo xanh, hồng xiềm... 

Miền Trung bày mâm ngũ quả thế nào?

Miền Trung là khu vực quanh năm nắng gió, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt và chịu nhiều thiên tai, ít hoa quả nên trong ngày Tết người miền Trung không quá câu nệ về hình thức. Đến Tết, người miền Trung có loại quả gì thì bày mâm ngũ quả loại quả đó, chủ yếu là lòng thành kính với ông bà tổ tiên. 

mam-ngu-qua-mien-bac-trung-nam-khac-nhau-the-nao-9
Mâm ngũ quả của người miền Trung

Thông thường, mâm ngũ quả của người miền Trung sẽ có: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt.

Miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong ước

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo quy tắc " cầu sung vừa đủ xài", có nghĩa là mong ước một năm mới đầy đủ, sung túc và các ước vọng này ứng với các loại trái cây: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài gia một số gia đình có bày thêm dứa với mong ước con cháu đầy nhà. Một số nhà khác bày cặp dưa hấu với mong muốn cầu may mắn.

mam-ngu-qua-mien-bac-trung-nam-khac-nhau-the-nao-8
Mâm ngũ quả của người miền Nam

Mâm ngũ quả của người miền Nam trông khá bình dị và chân chất theo đúng mong muốn và cách sống của người miền Nam.

Với người miền Nam, trong mâm ngũ quả kiêng một số loại trái cây như: chuối, lê, táo (bom), cam, quýt. Việc kiêng kỵ này được xác định là do  cách phát âm các loại trái cây này thể hiện sự không may mắn.

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Tết Nguyên đán là 1 trong những ngày lễ lớn nhất trong năm của dân tộc Việt Nam. Vậy mùng 1 Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 là ngày mấy Dương lịch?

Mùng 1 Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 là ngày mấy Dương lịch?
0 Bình luận

Văn khấn ông Công ông táo ngày 23 tháng Chạp là bài văn khấn theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam và bài văn khấn được lưu truyền trong dân gian. 

Trọn bộ văn khấn ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp năm 2021 chính xác nhất
0 Bình luận

Cúng Giao thừa là một trong những nghi lễ quan trọng nhất của người Việt vào khoảnh khắc đất trời chuyển giao từ năm cũ sang năm mới. Để nghi lễ được trọn vẹn thì cần có những bài văn khấn chi tiết, chính xác nhất.

Trọn bộ những bài văn khấn giao thừa 2021 chính xác nhất theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 4 giờ trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
Câu chuyện cảm động sau bức ảnh kỷ yếu chụp cả gia đình ở Hòa Bình

“Bố mẹ không hoàn hảo nhưng nuôi con lớn lên với dáng vẻ rất hạnh phúc”, dòng chú thích được đăng kèm bức ảnh kỷ yếu khiến nhiều người xúc động.

Thanh Tú
Thanh Tú 22/06
Xúc động khoảnh khắc người dân hợp sức phá cửa cứu 13 nạn nhân trong ô tô bị rơi xuống mương

Thấy ô tô chở 13 người rơi xuống mương nước, người dân ở huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên đã nhanh chóng hợp sức phá cửa, cứu các nạn nhân đưa lên bờ an toàn.

Thanh Tú
Thanh Tú 20/06
CSGT giúp đỡ bé trai 6 tuổi đi lạc ở bến xe Mỹ Đình đoàn tụ với gia đình

Trong quá trình làm nhiệm vụ, tổ công tác Đội CSGT đường bộ số 6 (Công an Hà Nội) đã kịp thời hỗ trợ một bé trai 6 tuổi bị đi lạc trở về an toàn với bố mẹ.

Hải An
Hải An 19/06
Tài xế vượt đèn đỏ nhưng không phải nộp phạt vì chở người đi cấp cứu

Mới đây, Phòng CSGT Công an tỉnh Lâm Đồng đã quyết định thực hiện các thủ tục miễn trừ cho tài xế vượt đèn đỏ 2 lần để cấp cứu người bị tai nạn giao thông.

PC Right 1 GIF
Đề xuất