Hận thù là gì và cách hóa giải hận thù theo giáo lý nhà Phật

Hận thù là gì?

Hận thù chính là liều thuốc độc mạnh nhất. Vì vô minh chấp ngã nên người đời không thấy sự độc hại của tâm thù hận, do đó khi gặp ai xử tệ với mình, làm mình không vui hoặc gặp việc trái ý nghịch lòng thì ôm lòng hận thù nhưng đâu biết chính tâm hận thù đó giết chết mình mà không hay.

Khi chúng ta ôm hận thù sẽ cảm thấy ăn không ngon, ngủ không yên. Khi thấy người mình ghét gặp trắc trở thì cảm thấy vui vẻ. Hoặc khi đang vui vẻ hớn hở, nghe người đối nghịch với mình gặt hái được thành công hạnh phúc, mọi người khen ngợi là mình liền mất vui, là thấy khổ đến.

Hận thù là liều thuốc độc ngấm từ từ và phát tác dần dần nên mình thấy vui nhưng khi nó phát tán sẽ thấy khổ ngay, nên niệm ác sẽ tương ưng với quả ác không thể nào tránh khỏi. Việc đó người trí không khen ngợi, phải nhớ nếu mình ôm tâm thù hận là ôm thuốc độc hại mình, không có ích lợi.

Trong Kinh Phật cũng từng ghi lại nhiều câu chuyện về lòng hận thù, trong đó có một câu chuyện như sau: Câu chuyện được bắt đầu vào thời tiền kiếp, có một chàng trai chỉ muốn phụng dưỡng mẹ mà không muốn lấy vợ. Mẹ anh đành tìm cho anh một cô vợ nhưng người này không thể sinh con. Anh không chấp nhận nhưng người vợ nghĩ thầm: "Nếu cô vợ mới có con sẽ được thương hơn", cô nghĩ kế và chủ động tìm một cô gái trong làng cưới về cho chồng.

Cô tỏ ra vẻ thân thiết vì giúp đỡ cô vợ mới nên dặn dò khi nào có thai báo tin cho cô biết để cô chúc mừng. Cô này cứ có thai thì kể cho vợ cả nhưng cả hai lần như thế đều bị sẩy thai. Những người hàng xóm biết chuyện khuyên: Em bị đàn bà đó hại rồi. Lần sau có thai đừng báo tin nữa.

Lần thứ ba mang thai cô im lặng nhưng cái thai cứ lớn dần đến khi không thể giấu được nữa. Cô vợ cả vẫn rắp tâm gây hại nhưng khi cái thái lớn gây ảnh hưởng cho cả người mang thai nên cả hai bị thiệt mạng. Trước khi chết, cô vợ hai đem lòng oán hận, thề sẽ trả thù.

Cô chết đi kiếp sau thành mèo lại trở lại căn nhà đó. Trong khi đó cô vợ cả sau khi để lộ chuyện nên bị chồng ghét bỏ, thường xuyên bị đánh đập, thành bệnh rồi chết sinh làm con gà ở trong nhà.

Với lòng hận thù trước đây, mỗi khi con gà này sinh ra trứng là bị con mèo ăn hết. Lần thứ nhất, lần thứ hai tới lần thứ ba nó ăn luôn con gà mẹ. Con gà này lúc chết cũng ôm lòng oán hận quyết trả thù lại.

Gà chết sinh làm con beo, con mèo ít lâu cũng chết sinh làm con nai. Mỗi lần, con nai sinh con thì con beo đến ăn con của nai, đến lần thứ ba nó ăn luôn con nai mẹ. Con nai mẹ khi chết ôm lòng thù hận nguyện sẽ trả thù.

Con nai chết sinh làm nữ Dạ-xoa, con beo chết sinh làm cô gái thuộc một dòng tộc ở Xá-vệ. Khi sinh con đầu lòng, Dạ-xoa biến thành một người bạn đến thăm, lựa cơ hội xin ôm đứa bé rồi bắt ăn thịt luôn, lần thứ hai cũng vậy.

Lần thứ ba đến gần ngày sinh, cô gái kia bàn với chồng trở về nhà cha mẹ để sinh nở, tránh xa nơi có quỷ Dạ-xoa ăn thịt người. Cùng lúc đó những vị quản lý sai quỷ Dạ-xoa đi công tác xa, nên nó không kịp theo dõi cô này, do đó cô được thoát. Khi quỷ Dạ-xoa hết hạn trở về, dò tìm biết được cô này về nhà cha mẹ sinh, nó quyết tìm đến để ăn thịt đứa bé.

Hôm ấy, nhằm ngày lễ đặt tên cho đứa bé. Đặt tên xong, cô vợ yên tâm nghĩ đã qua khỏi nạn nên bàn với chồng ẵm con trở về nhà. Trên đường về nhà đi ngang qua Tinh xá Kỳ-hoàn, phía trước Tinh xá có hồ nước, lúc này trời nóng nực cô bèn trao con cho chồng rồi xuống hồ tắm.

Tắm xong cô lên ẵm con cho chồng xuống tắm, vừa lúc đó quỷ Dạ-xoa xuất hiện mà chồng lại đang tắm dưới hồ không kêu lên kịp, cô hoảng sợ ẵm đứa bé chạy thẳng vào Tinh xá gặp lúc Đức Phật đang thuyết pháp. Cô đặt đứa bé dưới chân Phật xin cứu đứa bé.

Khi Dạ-xoa chạy đến thì bị vị thần trú ở cổng Tinh xá ngăn không cho vào. Đức Phật biết, bảo Tôn giả A-nan gọi vào.

Phật dạy: "Sao ngươi lại làm như vậy! Nếu không gặp một vị Phật như ta thì ngươi sẽ ôm ắp mối hận này đến ngàn đời, không khác gì con rắn và con cáo run rẩy giận dữ, như quạ và cú, sao ngươi lại lấy oán trả oán, chỉ có tình thương mới dập tắt được hận thù".

Đó là bài học nhắc cho tất cả, đem hận diệt hận thì càng kết thêm hận, chỉ không hận diệt hận đó là định luật ngàn thù. Nói rõ hơn chỉ có từ bi mới diệt hận thù. 

Cách hóa giải hận thù theo giáo lý nhà Phật

Như đã chia sẻ, khi hận thù ai đó nghĩa là chúng ta đang tự uống thuốc độc để tự hủy hoại chính mình. Khi gặp ai xử tệ với mình, làm mình không vui mà ôm lòng hận thì thì biết đâm chín điều đó sẽ giết chết một tâm hồn thiện lương. Nếu muốn hạnh phúc, buông bỏ hận thù hãy nhớ những lời Phật dạy sau: 

“Hận thù diệt hận thù

Đời này không thể có

Từ bi diệt hận thù

Là định luật ngàn thu”.

(Pháp cú 5, phẩm Song Yếu)

Nhận thức rõ hận thù làm cho con người khổ đau, dẫn dắt chúng ta ngày càng xa rời cuộc sống an lạc thì có thể có cách hóa giải hận thù. Song căn nguyên của việc chuyển đổi hận thành yêu phải do bản thân chúng ta tự hóa giải.

Và dưới đây là những phương pháp hóa giải hận thù theo lời Phật dạy:

Sám hối

Chằng cần oán trách ai, tự quán chiếu bản thân mình. Việc tự nhận lỗi với lòng khi làm điều sai là cách hóa giải xung đột, hận thù giữa người với người. Biết mình sai mà thừa nhận, sám hối thì người kia đâu có tức giận làm gì. Đó là cách hữu hiệu nhất để giải trừ thù hận, nghiệp ác.

Tha thứ

Lòng từ bi, tha thứ sẽ đem lại niềm vui hạnh phúc đến cho người thì không còn oán hờn, không còn hại nhau. Cuộc đời này đã quá khổ, chúng ta không nên làm nó khổ thêm. Nhận thức rõ hận thù sẽ làm con người tràn ngập đau khổ thì dẫn dắt chúng ta ngày càng xa rời cuộc sống an lạc. Vì vậy, hóa giải hận thù là đi ngược chiều sinh tử, trở về cội nguồn bình an.

Buông xả

Chúng ta vốn là con người bình thường, không phải bậc thánh nhân để có thể ngay lập tức hóa giải được hận thù, để đón nhận một cuộc sống an vui. Tuy nhiên, chúng ta có thể từ từ chiêm nghiệm và buông bỏ nó.

Dùng tình thương để hóa giải hận thù

Hận thù diệt hận thù

Đời này không có được

Từ bi diệt hận thù

Là định luật nghìn thu”.

Chỉ có tình thương, lòng từ bi mới có thể chấm dứt hận thù một cách vĩnh viễn. Đây là quy luật của muôn đời, nó không chỉ có giá trị trong hiện tại mà mãi mãi về sau. Để tháo gỡ lòng hận thù, và không gieo rắc khổ đau cho người khác, ta nên chuyển suy nghĩ tiêu cực sang tinh thần khoan dung, rộng mở. Có như thế ta mới bước vào và mở rộng bầu không gian an lạc vô cùng tận.

Trong xã hội này không ai đáng thương và không ai đáng ghét cả. Thiện ác trong mỗi người là tương đối, vì vậy, dùng tâm yêu thương là cách nhanh nhất để hóa giải hận thù, thu hẹp khoảng cách giữa người với người. Nếu trong cuộc đời này ta đem trái tim yêu thương với ngay cả người thù ghét mình thì người đó không thể thù ghét mãi ta được.