"Có mặt như mù" dưới góc nhìn Đạo Phật

Câu chuyện Phật giáo đáng suy ngẫm

“Một thời, Thế Tôn trú ở Sàvatthi, tại Jetavana, dạy các Tỷ kheo: Có ba hạng người, này các Tỷ kheo, có mặt ở đời. Thế nào là ba? Người mù, người một mắt, người có hai mắt.

Này các Tỷ kheo, thế nào là người mù? Ở đây, có người không có mắt để có thể thâu hoạch được tài sản chưa thâu hoạch, làm tăng trưởng tài sản đã thâu hoạch; không có mắt để có thể biết được pháp thiện và pháp bất hiếu, có tội và không có tội, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ kheo, đây gọi là hạng người mù.

Và này các Tỷ kheo, thế nào là hạng người có một mắt? Ở đây, có người có mắt để có thể thâu hoạch được tài sản chưa thâu hoạch, làm tăng trưởng tài sản đã thâu hoạch; nhưng không có mắt để có thể biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không có tội, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ kheo, đây gọi là hạng người có một mắt.

Và này các Tỷ kheo, thế nào là hạng người có hai mắt? Ở đây, có người có mắt để có thể thâu hoạch được tài sản chưa thâu hoạch, làm tăng trưởng tài sản đã thâu hoạch; và có mắt để có thể biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không có tội, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ kheo, đây gọi là hạng người có hai mắt.

Này các Tỷ kheo, có ba hạng người này có mặt ở đời.

(ĐTKVN, Tăng Chi Bộ I, chương 3, phẩm Người, phần Mù lòa, VNCPHVN ấn hành, 1996, tr.229)

Đôi lời bình về đôi mắt sáng

Các bạn biết đấy, trên đời này, trừ những người tật nguyền thì hầu hết mỗi con người đều có một đôi mắt sáng. Song để thực sự có đôi mắt sáng đúng nghĩa, tức là biết nhìn lại chính mình, đồng thời nhìn rõ đục trong giữa dòng đời thì không phải ai cũng có được. 

Vậy nên, có khá nhiều người đủ cả hai mắt mà cũng như mù lòa hoặc như người chột. Để có đôi mắt sáng trong, nhìn thấu tỏ sự đời, chúng ta cần phải tu dưỡng thật nhiều. 

Theo tuệ giác Thế Tôn, một người thực sự có đôi mắt sáng khi người này biết làm ăn chân chính, đem lại no ấm, thịnh vượng cho gia đình và xã hội. Đồng thời biết phân biệt rõ ràng xấu tốt, thiện ác, họa phúc.

Làm giàu một cách chính đáng bằng cách tuân thủ pháp luật, các nguyên tắc đạo đức và nhất là biết chia sẻ những thành quả lao động với cộng sự và những người kém may mắn hơn mình.

Nhưng nếu chỉ biết làm giàu, chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt mà quên đi hậu quả thì như người chột. Vì đôi mắt của hạng người này chỉ thấy cái lợi trên bề mặt mà thôi, không thấy được điều ác, điều bất thiện để tránh né. 

Thế nhưng, hạng người này vẫn còn khá hơn hạng người "có mặt như mù". Những người không có khả năng tự xây dựng đời sống ấm no cho chính mình, chẳng nhận ra xấu ác, tốt đẹp thì sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội.

Vậy nên, Đức Phật dạy rằng, mỗi người con Phật phải nỗ lực tu dưỡng để có đôi mắt sáng tức thành tựu chánh kiến, bằng cách xây dựng đời sống vật chất và tinh thần ngày một phát triển, thăng hoa.

(Theo Phật giáo Việt Nam)

Xem thêm: Đức Phật đản sinh vào thế giới này nhờ hội đủ 5 nhân duyên gì?