Một ý niệm giận hờn là trăm ngàn cửa nghiệp chướng, đệ tử Phật nên chuyển hóa tính nóng giận

Tính nóng giận như con rắn độc

Có đoạn kinh kể lại rằng: "Thế Tôn từng trú ở Sàvatthi, tại Jetavana, có gọi các Tỷ kheo mà dạy rằng: Có bốn loại rắn, này các Tỷ kheo. Thế nào là bốn? Loại rắn có nọc độc nhưng không ác độc; loại rắn ác độc nhưng không có nọc độc; loại rắn có nọc độc và ác độc; loại rắn không có nọc độc, không có ác độc.

Cũng vậy, này các Tỷ kheo, có bốn hạng người được ví dụ như bốn loại rắn này có mặt ở đời. Thế nào là bốn?

Ở đây, này các Tỷ kheo, có hạng người rất mau phẫn nộ nhưng phẫn nộ không tồn tại lâu dài. Ví như loại rắn có nọc độc nhưng không ác độc. Này các Tỷ kheo, có hạng người không mau phẫn nộ nhưng phẫn nộ tồn tại lâu dài. Như là loại rắn ác độc nhưng không có nọc độc.

Ở đây, này các Tỷ kheo, có hạng người rất mau phẫn nộ nhưng phẫn nộ tồn tại lâu dài. Ví như loại rắn có nọc độc và ác độc. Này các Tỷ kheo, có hạng người không mau phẫn nộ nhưng phẫn nộ không tồn tại lâu dài. Như là loại rắn không có nọc độc, không có ác độc.

Có bốn hạng người này, này các Tỷ kheo, có mặt, hiện hữu ở đời."

Lời Phật dạy ở đây có thể hiểu rằng, tâm sân hận là một trong những nguyên nhân gây ra phiền não. Đức Phật từng nói: "Từ bỏ nóng giận thì phiền não sẽ không đến", chúng sinh biết từ bỏ nóng giận thì phiền não không còn. Tâm sân hận tựa như ngọn lửa tàn phá khu rừng, thiêu đốt tất cả những gì tốt đẹp ta đã tạo dựng nên. Cơn giận bùng phát ra ngoài là ngọn lửa cháy, giận dữ nén trong lòng thì tựa như nọc độc của rắn.  

Hạng người nóng giận nhanh mà cũng quên nhanh, thường là người bộc trực, thẳng thắn, không vừa ý điều gì thì nói ngay, nói rồi thôi. Họ thường mang lại tổn thương, tự ái cho nhiều người, giống như loài rắn phun nọc để tự vệ hơn là tấn công, tổn hại.

Hạng người ít nóng giận hoặc nếu có thì dồn nén, không biểu hiện ra ngoài thoạt trông thoải mái, dễ chịu nhưng lại ghim hận lâu, khó tháo gỡ. Họ giống như loài rắn không nọc nhưng tâm tính khó chiều, ít giận nhưng đã giận thì giận lâu, không hỉ xả như vậy cũng là tâm tính ác cần loại trừ.

Nguy hiểm nhất là hạng người dễ giận, giân lâu, nếu không đủ tuệ giác và từ bi để ở bên thì cần tránh xa hạng người này. Cầm đuốc đi ngược gió dễ bỏng tay, gần rắn độc mà hung dữ thì khó tránh tai họa.

Chuyển hóa tính nóng giận theo lời Phật dạy

Kinh Hoa Nghiêm có câu: "Nhất niệm sân tâm khởi, bá vạn chướng môn khai", câu này có nghĩa là "Một ý niệm giận hờn nổi lên tựa trăm ngàn cửa nghiệp chướng mở ra". Người nóng tinh, hay giận dữ thì thường khó thay đổi, dễ tức giận trước sai lầm của người mà bỏ qua sai sót của mình.

Muốn chuyển hóa tính khí này, ta cần quán chiếu sâu hơn về nhược điểm bản thân, tự ôm những tức giận ấy vào lòng mà xoa dịu chúng. Thừa nhận sai lầm, nóng giận vô cớ chính là đối diện với sai sót của bản thân, không để sân hận bộc phát. Ta nên ôm lấy sự nóng giận bằng tình yêu thương, trân trọng chính bản ngã của mình, nghĩ đến những điều tích cực.

Ta cũng nên học cách yêu thương người xung quanh, nghĩ tới tâm trạng của họ khi phải đón nhận sự tức giận không đáng. Tu tâm dưỡng tính để tâm hồn bình lặng hơn, tỉnh táo hơn, đối nhân xử thế chừng mực, nhẹ nhàng.

Ta quán chiếu từ tâm tác hại của nóng giận, tìm lại trong tâm sự an nhiên thanh bình. Ta luôn phải thực tập chánh niệm, tu tập từ bi, nhẫn nhục, giữ cái tâm hỷ xả, nhân ái, bình tĩnh trước mọi biến cố cuộc đời.

Không ai sinh ra là tuyệt đối lương thiện, ai cũng có những hạt giống nóng giận ngự trị, chờ cơ hội nảy sinh để tổn hại tâm hồn, đẩy ta đến mức tha hóa, lãng quên đi sự từ bi, nhân ái. Dù vậy, ta hoàn toàn có thể kìm hãm, diệt trừ tính khí này, khiến bản thân trở nên dịu dàng, tử tế, thiện lương. Chính ta là người quyết định cuộc đời này chỉ toàn sự ghen ghét, đố kị, giận dữ hay an nhiên, nhẹ nhàng.

Lời Phật dạy: Con người nên học 7 điều này để có thể sống thọ và tích phúc đức cho con cháu