Điều ít người biết về Steve Jobs: Tín đồ của Thiền, từng đến Ấn Độ tìm kiếm "sự giác ngộ tâm linh"

Lang thang khắp Ấn Độ tìm kiếm "sự giác ngộ tâm linh"

Steve Jobs, cựu CEO của Apple, là doanh nhân nổi tiếng người Mỹ. Mặc dù đã qua đời từ năm 2011 nhưng những câu chuyện về Jobs vẫn thường xuyên được chia sẻ và tạo cảm hứng cho giới trẻ, doanh nhân.

Ở tuổi 17, Jobs bước vào cánh của đại học với trăn trở: "Tôi hoàn toàn không biết tôi muốn gì ở cuộc sống này, cũng như không biết làm thế nào để việc học đại học có thể giúp tôi tìm ra câu trả lời". 

Ông chỉ thấy rằng bản thân đang tiêu tốn khoản tiền tiết kiệm cả đời của cha mẹ, những người lao động vất vả cho những điều mà ông không hề thấy giá trị. 

Theo Daniel Kottke - người bạn đồng hành cùng Steve Jobs, với niềm đam mê thế giới tâm linh phương Đông và Thiền Phật Giáo, sau khi kiếm được một khoản tiền kha khá từ việc làm tại công ty video game Atari, Jobs đã quyết định bỏ học và đến Ấn Độ để tìm sự giác ngộ. 

Năm 1973, Jobs cùng Daniel Kottke lang thang khắp Ấn Độ để tìm kiếm "sự giác ngộ tâm linh". Để có thể tồn tại ở Ấn Độ, Jobs phải ngủ nhờ dưới sàn phòng của bạn. Ông phải thu từng chai nước ngọt trả lại cho đại lý để nhận khoản đặt cọc 5 xu/chai. Mỗi tối Chủ nhật, Jobs phải đi bộ hơn 11 km xuyên thành phố để có được một bữa ăn ngon miễn phí tại đền Hare Krishna (Ấn Độ Giáo).

Jobs chia sẻ về những tháng ngày cơ cực: "Tôi yêu khoảng thời gian này. Phần lớn những gì tôi tiếp xúc từ sự tò mò và trực giác của mình về sau đều trở nên vô giá đối với tôi". Việc thường xuyên đến đền Hare Krishna vào mỗi tối Chủ nhật là cơ duyên cho hành trình tìm minh triết tại Ấn Độ của Jobs sau đó.

Vị minh sư bí ẩn mà ông muốn diện kiến vừa qua đời, không tìm được sự giác ngộ tâm linh như mong muốn, Jobs trở về California (Mỹ) trong trang phục của một nhà sư, trở thành một Phật tử với ý chí mạnh mẽ. Có thể nói, Ấn Độ đã thay đổi cuộc đời ông rất nhiều.

Tín đồ của Thiền Chính Niệm và vận dụng vào kinh doanh

Điều ít người biết về cuộc đời của Steve Jobs đó là Thiền. Jobs bắt đầu tìm hiểu Thiền từ rất sớm. Triết lý sống và tư duy công việc của ông chịu ảnh hưởng từ tư tưởng của Thiền.

Sau khi trở về từ Ấn Độ, Jobs dành nhiều thời gian tìm hiểu về Thiền tại Trung tâm Thiền Los Altos ở California trước khi nghiên cứu sâu hơn về Thiền dưới sự hướng dẫn của Thiền sư Kobun Chino Otogawa.

Năm 1976, sau 3 năm tầm sư học đạo, Jobs cùng người bạn cũng bỏ học đại học như mình là Steve Wozniak thành lập Apple. Nhìn lại chặng đường Jobs đã đi qua, có thể thấy những tư tưởng Thiền mà ông tiếp xúc khi còn trai trẻ đã để lại nhiều dấu ấn trong cuộc đời và sự nghiệp của ông.

Tư tưởng cốt lõi của Thiền là "ma", lý giải mối quan hệ giữa tính không và hình tướng. Đây chính là điều được Jobs áp dụng vào thiết kế sản phẩm. Do đó, sản phẩm của Apple tối giản đến mức gần như trống rỗng. Apple sẵn sàng loại bỏ tất cả chi tiết, nút bấm không cần thiết để sản phẩm của mình sở hữu "những khoảng trống đầy ý nghĩa", tạo nên sức hút khó cưỡng lại đối với người sử dụng.

Tư tưởng "sơ tâm" tức cái tâm của người mới bắt đầu. Đây là khái niệm xuất phát từ Thiền Phật giáo được Thiền sư người Nhật Shunryu Suzuki phổ biến rộng rãi ở Mỹ trong thập niên 1960.

Jobs đã vận dụng tư tưởng này và ông chính xác là "người mới bắt đầu" đích thực. Thành lập Apple ở tuổi 20 cùng người bạn là bước đi đầu tiên của ông. Sau 10 năm, từ công ty có trụ sở tại phòng ngủ và ga-ra, Apple đã vươn mình trở thành công ty trị giá 2 tỷ USD với hơn 4.000 nhân viên. Ở tuổi 30, Jobs bị chính công ty mình sáng lập nên sa thải.

Jobs từng kể về khoảng thời gian này: "Tôi không biết phải làm gì trong nhiều tháng sau đó. Tôi gần như muốn trốn chạy khỏi mọi thứ. Nhưng tôi dần nhận ra rằng tôi vẫn say mê những gì mình làm. Nên tôi quyết định khởi đầu lại. Khi đó tôi chưa nhận ra việc bị sa thải chính là điều tốt đẹp nhất từng xảy đến với tôi. Gánh nặng thành công được thay thế bằng sự thoải mái khi được trở lại thành một người mới bắt đầu, không chấp vào bất cứ thứ gì. Điều đó đã giải phóng tôi, cho tôi bước vào những giai đoạn sáng tạo nhất của cuộc đời".

Sau đó, NeXT và Pixar lần lượt ra đời. Cả 2 công ty đều mang đậm dấu ấn đột phá của Steve Jobs. NeXT tiên phong trong lĩnh vực thiết kế phần mềm máy tính và nổi tiếng nhờ một tập thể thiên tài do Jobs tập họp được. Còn Pixar dưới sự dẫn dắt của Jobs chính là công ty đầu tiên trên thế giới sản xuất bộ phim hoạt hình từ đồ họa máy tính, Toy Story.

Pixar hiện vẫn là hãng phim đồ họa thành công nhất thế giới. Năm 1997, trở lại Apple để tiếp quản chiếc ghế Tổng Giám đốc, Jobs tiếp tục vận dụng lối tư duy của "người mới bắt đầu" để tạo ra các sản phẩm Apple "trước nay chưa hề có" nhưng mang lại thành công bền vững cho Apple từ đó về sau. Đó là iMac, Mac OS X, iPod, iTunes, iPhone và gần đây nhất là iPad.

Quan điểm về cái chết và lời khuyên "hãy là chính mình"

Steve Jobs từng chia sẻ quan điểm của ông về cái chết cũng như tầm quan trọng của việc nhận biết đúng đắn về nó để sống cuộc đời ý nghĩa.

Jobs cho biết: "Không ai muốn chết cả. Thậm chí những người thích lên thiên đàng cũng không muốn chết. Tuy nhiên, cái chết là đích đến chung của mỗi chúng ta và không ai có thể tránh khỏi. Nhưng cái chết thật ra lại là một trong những tạo vật tuyệt vời nhất của sự sống. Nó là tác nhân làm thay đổi cuộc sống, dẹp bỏ cái cũ, dọn đường cho cái mới.

Luôn ghi nhớ rằng mình sẽ chết chính là công cụ quan trọng nhất giúp tôi ra những quyết định lớn trong cuộc sống. Vì hầu như mọi thứ như sự kỳ vọng, niềm tự hào của người khác, hay sự sợ hãi thất bại đều tan biến khi đối diện với cái chết". "Luôn ghi nhớ rằng mình sẽ chết chính là cách tốt nhất giúp tôi tránh được cái bẫy tư duy khiến tôi tin rằng mình có một điều gì đó để mất. Bản thân tôi vốn đã không có gì nên không có lý do gì để không nghe theo con tim mình cả", ông cho biết thêm.

Theo Steve Jobs, thời gian là có giới hạn nên đừng lãng phí nó mà sống cuộc đời theo ý người khác. Hãy là chính mình, dũng cảm làm theo con tim và trực giác. Chúng ta sẽ biết điều gì bản thân thật sự muốn trở thành, mọi thứ khác không còn quan trọng nữa.

Ông đưa ra khuyên cho mọi người: "Hãy luôn khát khao và hãy dám dại khờ", để có thể làm nên những điều vĩ đại.

Mặc dù không trở thành một nhà sư Phật giáo, nhưng Steve Jobs vẫn có tâm hướng đến đạo giải thoát. Mỗi năm, ông vẫn thường dành ra một khoảng thời gian nhất định để đọc lại cuốn sách Các bậc chân sư Yogi Ấn Độ, cũng như thường xuyên thực hành Thiền định. 

Các bậc chân sư Yogi Ấn Độ (hay Tự truyện của một hành giả Yogi) là một cuốn sách về quá trình tu tập của Paramanhasa Yogananda với nhiều câu chuyện tâm linh, thần thông huyền bí theo truyền thống Yogi Ấn giáo. Điều này có lẽ để giúp ông luôn giữ được niềm tin vào thế giới tâm linh khi đang ở cương vị lãnh đạo của Apple với bộn bề công việc thế tục và kinh doanh.

Xem thêm: Lý Liên Kiệt ở tuổi 58: Tìm thấy sự thanh thản tâm hồn nhờ Phật pháp