Mục Kiền Liên là ai và sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ thoát khỏi địa ngục

Mục Kiền Liên là ai?

Tôn giả Mục Kiền Liên sinh vào khoảng năm 568, mất khoảng năm 484 trước Công nguyên tại nước Magadha, nay thuộc miền Bắc của Ấn Độ, là một vì bồ tát nổi tiếng trong thời kỳ Đức Phật Thích Ca Mâu Ni còn tại thế.

Mục Liên Kiều bồ tát và Tôn Giả Xá Lợi Phật là hai đệ tử xuất chúng của Phật Thích Ca. Ngài đã đắc chứng quả A La Hán, quả vị cuối cùng trong Tứ Thánh Quả cùng với sự giải thoát và giác ngộ viên mãn. Phẩm hiệu của ngài là "Thần thông đệ nhất" trong hàng Thanh Văn đệ tử của đức Phật. Trong Kinh Pháp Hoa phẩm thứ 6, đức Phật đã thọ ký cho ngài danh hiệu “Đa Ma La Bạt Chiên Đàn Hương Phật”.

Hình phật Mục Kiền Liên

Thân phụ của Tôn giả Mục Kiền Liên tên là Câu Hy La, thân mẫu là bà Thanh Đề thuộc dòng họ Mục Kiền Liên , nên Tôn giả lấy theo họ của mẹ. Trong kinh có chỗ gọi Tôn giả là Câu Ly ca, có chỗ lại ghi là Câu Luật Đà. Thế nhưng cả hai tên này đều không thông dụng bằng tên Mục Kiền Liên.

Mục Kiền Liên bồ tát thường xuất hiện trong hình ảnh mặc y vấn, tay phải cầm tích trượng, tay trái thường cầm bình bát ngụ ý để mang cơm dâng cho mẹ đang chịu khổ ở dưới địa ngục. Ngài không ngồi mà luôn ở thế đứng, như thể luôn trong trạng thái sẵn sàng đi xuống cõi âm dâng “bát cơm đầy vạn ước mong” để tỏ lòng hiếu kính mẹ.

Ngài có hình dáng cao lớn, mặt vuôn chữ điền, tai dài, tính cứng rắn lạc quan, khí tiết dùng dũng, không chịu khuất phục trước việc làm trái với chính nghĩa. Nhiều đệ tử của Đức Phật cũng thần thông hơn người, thế nhưng chỉ có Mục Kiền Liên là được khen ngợi là thần thông đệ nhất và cho phép Ngài sử dụng phép thuật của mình để cứu khổ cứu nạn, hóa độ chúng sinh.

Sở dĩ Mục Kiền Liên đắc Thánh quả nhanh hơn bình thường là do Ngài đã trải qua nhiều kiếp tu hành. Trong hiện đời gặp được Phật, căn hành đời trước của Ngài được khai mở và phát tâm xuất gia theo Phật.

Chính nhờ căn duyên với đạo Phật đã thôi thúc cho Mục Kiền Liên quyết tâm làm theo những chỉ dẫn của Đức Phật, luôn nỗ lực thể hiện theo những pháp của 37 trợ đạo phẩm, nhờ đó ngài đã chứng đắc được pháp Không. Dần dần Mục Kiền Liên tu tập pháp Tứ chánh cần, Ngài đã đạt đến trạng thái hoàn toàn tĩnh tâm, đi sâu vào nghiên cứu Thiền định, Ngài chứng đắc Tứ như ý túc, đạt được pháp Xả, không còn vướng mắc với bất cứ pháp hữu vi nào.

Với Tam ma địa như ý túc, Mục Kiền Liên đã vận dụng tâm một cách kỳ diệu nên Ngài được tự do đi lại trong các thế giới, nhờ đó Tôn giả đã được tôn danh là bậc Thân thông đệ nhất.

Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ

Mẹ của Tôn giả Mục Kiền Liên là bà Thanh Đề, lúc còn sống bà là người sóng xa hoa, lãng phí, bất cần, mỗi bữa cơm thường nấu rất nhiều đồ ăn, cơm thừa luôn vương vãi trên mặt đất. Không những vậy, bà còn là người không tin vào Phật pháp, phỉ báng Tam Bảo, nói tam bảo không đáng tin. Chính vì vậy sau khi chết đi bà bị đày xuống địa ngục và phải chịu nhiều dày vò khổ ải.

Mục Kiền Liên sau khi chứng vị quả La Hán đã đắc được ngũ căn lục thông, liền dùng nhãn quang của mình để đi khắp nơi tìm mẹ. Ngài thấy được mẹ mình đang bị đọa đày nơi địa ngục thống khổ, cơm cũng không có để ăn. Thương mẹ, Tôn giả liền mang một bát cơm đầy đến cho mẹ.

Bà Thanh Đề khi còn sống vì tâm tham quá nặng nề nên dù bị đọa làm ngạ quỷ dưới địa ngục vẫn không dứt bỏ được lòng tham. Bà một tay đỡ lấy bát, dùng vạt áo của tay kia che lại rồi vội vàng chạy đến chỗ không có ngạ quỷ để lén ăn một mình. Nhưng vì nghiệp chướng quá nặng nên cơm trắng vừa đưa lên miệng thì hóa thành lửa đỏ.

Tôn giả Mục Kiền Liên tuy thần thông quảng đại nhưng vẫn không thể nào cứu giúp mẹ mình. Ngài đã đến nhờ sự giúp đỡ của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Đức Phật nói: “Vì mẹ của ông hủy báng Tam bảo, nghiệp tội quá nặng. Bây giờ sức của mình ông không thể nào giải cứu được đâu. Muốn cứu được mẹ ông thì vào ngày rằm tháng bảy, là ngày chư Phật hoan hỷ, cũng là lúc chư tăng Tự tứ, ông hãy thiết lễ Vu Lan Bồn, đây là lễ cúng “giải đảo huyền”.

Trước tiên, ông hãy cúng dường mười phương Tăng; khi mười phương Tăng chưa thọ dụng những thức ăn này thì ông cũng chưa được dùng. Ông trước hết phải cúng Phật, Pháp và Tăng; sau đó mới có thể thọ dụng những phẩm vật dâng cúng. Vào ngày này, ông thiết trai cúng dường Tam bảo thì mẹ của ông sẽ lìa khổ được vui!”

Mục Kiền Liên làm theo những lời Đức Phật chỉ bảo, ngày rằm tháng 7 năm đó mẫu thân của ngài đã được cứu thoát khỏi địa ngục. Mục Kiền Liên cảm kích vô cùng, khuyến khích chúng sinh trong nhân gian hàng năm nên tổ chức lễ cúng Vu Lan vào ngày rằm tháng bảy, cúng dường chư tăng mười phương, tụng kinh Vu Lan Bồn báo hiếu cho cha mẹ và cửu huyền thất tổ.

Sau này, hình ảnh Mục Kiền Liên Bồ Tát cứu mẹ khỏi địa ngục đã trở thành hình tượng hiếu thảo trong Phật giáo. Theo câu chuyện này, đức Phật đã dạy chúng sinh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ hãy làm theo cách của Tôn giả Mục Kiền Liên. Từ đó, ngày lễ Vu Lan báo hiếu đã ra đời.

Mục Kiền Liên Bồ Tát là hiện thân cho hạnh nguyện cứu mẹ thoát khỏi cảnh khổ, là hình ảnh tiêu biểu cho hiếu đạo của con người. Sau khi đắc quả A La Hán, ngài đã dùng tấm lòng từ bi vô lượng và trí tuệ của mình để hóa độ chúng sinh.

Mục Kiền Liên Bồ Tát là một trong mười đại đệ tử của đức Phật Thích Ca. Ngài là người xuất hiện trên cõi đời này bằng xương, bằng thịt. Ngài thường xuất hiện cùng với Tôn giả Xá Lợi Phật, là một người vô cùng thần thông quảng đại. Sau khi xuất gia được 7 ngày, ngài đã đoạn trừ hết các lậu hoặc chứng quả A La Hán.

Mục Kiền Liên Bồ Tát là một nhân vật có thật trong lịch sử. Ngài có quá trình xuất gia tu học và đắc quả, được sử sách ghi chép rõ ràng. Ngài đã được nhân loại thừa nhận là một nhân vật lịch sử có sức ảnh hưởng lớn trong thời đức Phật còn tại thế. Mục Kiền Liên do công phu tu hành mà có được thần thông đệ nhất. Bằng tuệ nhãn và nhờ năng lực của mình, ngài đã thấy rõ sự đọa lạc thọ khổ của mẹ ngài.