Ái ngữ theo tinh thần Phật giáo là gì?

Phật giáo có một từ gọi là “ái ngữ”, ái ngữ ý chỉ lời nói yêu thương, thái độ nhiệt thành của mình đến người khác. Đôi khi sự quan tâm, ân cần, khích lệ này không phải chỉ biểu hiện qua lời nói mà còn qua cử chỉ, thái độ,... những ngôn ngữ cơ thể như gật đầu hay mỉm cười cũng được coi là “lời yêu thương”.

Chỉ cần ta có lòng từ bi, hay quan tâm lo lắng đến mọi người thì bất kỳ hành động nào mà bạn biểu hiện ra cũng đều khiến cho người khác cảm thấy rất ấm lòng, đó chính là sức mạnh của lời yêu thương.  

Yêu thương trong ái ngữ không phải chỉ có tình yêu nam nữ. Yêu cũng có nhiều ý nghĩa và cấp độ, tầng nghĩa thấp nhất chính là tình yêu tự tư, đó là tình yêu chứa đầy sự chiếm hữu và tham lam. Tình yêu này chỉ là sự theo đuổi những tham vọng của bản thân, muốn thỏa mãn ham muốn cá nhân chứ không phải vì người khác. Do đó, đây không phải là tình yêu chân chính. 

Tình yêu chân chính phải là từ bỏ cái tôi, bao dung, luôn nghĩ cho người khác, tán thưởng họ một cách chân thành. Vì vậy, ái ngữ là một trong “tứ nhiếp pháp” của Phật giáo. Dùng 4 phương pháp, đầu tiên là thể hiện sự quan tâm, khích lệ, khoan dung với người khác, dùng thiện ý chân thành để nói chuyện Sau đó mới dùng Phật pháp để trao đổi ý kiến với họ. 

Khi ta chơi đùa với trẻ nhỏ, phải đùa như trẻ con mới khiến chúng vui vẻ, lúc đó ta không cần thể hiện dáng vẻ của người lớn. Nếu sống với người cao tuổi, mặc dù tuổi của ta không cao, cũng cần đi với bước chân chậm rãi, cũng giống như người già có những bước đi loạng choạng, từng bước từng bước dẫn họ đi, như vậy họ sẽ cảm thấy rất ấm áp. 

Muốn làm được vậy bản thân chúng ta cần phải nghĩ cho người khác, từ bỏ những được mất, hơn thua trong cuộc sống. Hãy cố đừng làm theo cách của riêng mình mà cần phải nghĩ đến cảm xúc của người khác, hiểu được người ta đang cần cái gì, tình trạng bây giờ như thế nào, đó mới chính là sự biểu hiện của lời yêu thương. 

Cách biểu đạt Phật pháp không nhất thiết phải dùng danh từ hay mang dáng dấp Phật pháp. Vì thuật ngữ Phật học rất sâu sắc khó hiểu, có những lúc lại khiến cho con người cảm thấy Phật pháp có khoảng cách với họ, thậm chí còn khiến họ sợ hãi. Vì vậy chúng ta nên dùng những lời dễ hiểu để nói chuyện, hơn nữa cần phải luôn tỏ thái độ quan tâm, nhẹ nhàng, từ bi. Nếu ta lúc nào cũng nói với họ phải làm thế này, phải làm thế kia thì đó chính là giáo điều, là áp đặt, không phải là những lời ái ngữ.

Lời yêu thương nên là những lời khuyên bảo tốt, để họ cảm thấy ta thân thiện với họ, hơn nữa giúp họ cảm nhận được những lời ta nói, những việc ta làm, cũng chính là điều mà họ nên làm. Bởi những lời nói và hành động của ta đều được thực hành theo tiêu chuẩn của Phật pháp. Vì vậy lời yêu thương của ta cũng phù hợp với tứ nhiếp pháp. Khi đó, người khác sẽ đồng ý với ta, cũng muốn theo ta để học tập, tu luyện, dựa theo những điều mà Phật pháp nói để làm, đó mới chính là ái ngữ đích thực.

Cuối cùng, hiểu đơn giản rằng, nói những lời ái ngữ tức là ta đã phát triển được tâm Phật, bồi đắp thêm tâm từ bi hỷ xả. Nói được những lời ái ngữ tức là ta đã dẹp được tâm ma, tham, sân, si, hận trong mình. Đồng thời, điều này cũng cho thấy ta đã tu tập theo hạnh nguyện đại từ đại bi của Ðức Quán Thế Âm Bồ Tát, thành tâm cứu khổ cứu nan cho chúng sinh. Cho nên thực hành được "ái ngữ" tức là đem lại an lạc và hạnh phúc cho mọi người chung quanh, làm chuyển hóa sự phiền muộn, khổ đau, thành an lạc, hạnh phúc.

Xem thêm: Khổ đau lớn nhất của một đời người là gì?