Vì sao Phật dạy "đạo cao một thước ma cao một trượng"?

"Đạo cao một thước ma cao một trượng" nghĩa là gì?

Theo Phatgiao.org, "đạo cao một thước ma cao một trượng" là câu nói ẩn dụ về sự hành đạo của người tu hành khi gặp chướng ngại trên đường tu tập cũng như hành đạo. Khi hành giả khởi tâm tu tập ắt có khi sẽ bị gặp trở ngại kháng cự của cái gọi là bản ngã, chấp trước.

Câu đầy đủ: 

Đạo cao nhứt xích, ma cao nhứt trượng,

Đạo cao nhứt trượng, ma thượng đầu nhơn.

Nghĩa là:

Đạo cao 1 thước thì ma cao 10 thước,

Đạo cao 1 trượng thì ma cao khỏi đầu người.

(Xích và trượng là công cụ dùng để đo chiều dài của người Trung Quốc cổ xưa, theo đó 1 xích bằng khoảng 2 tấc Tây).

Hai câu trên ý nói: Người tu hành sẽ bị ma quấy rầy, gây phiền nhiễu đủ khía cạnh trong cuộc sống, không đơn giản là chúng có tài phép cao hơn Tiên Phật.

Điều này có nghĩa là khi ta bắt đầu khởi tâm tu tập ắt sẽ gặp các chướng ngại của cái bản ngã, chấp trước. Mỗi khi ta muốn làm điều tốt thì ngay lập tức có những yếu tố ngăn cản. Thế nên, một khi có kẻ gian làm “ma” thì ta phải làm sao để sống “đạo”. Ta phải cố gắng để “đạo” phải cao hơn “ma” thì chân lý, công lý mới có điều kiện phát huy sáng tỏ.

Đạo là con đường tim về với sự giải thoát buộc ràng tâm tâm, việc hành đạo luôn xuất hiện chướng ngại từ khi bắt đầu đến khi kết thúc. Nó khiến ta phải lao đao giữa luân hồi ѕinh tử, phiền não đau thương của kiếp nhân ѕinh.

Câu nói trên cũng phần nào so sánh, lột tả thực tế là để thành đạo thì khó nhưng một người bị ma quỷ xâm chiếm thì có sức mạnh hơn nhiều so với đạo, dễ dàng thăng tiến. Sức mạnh chênh lệch giữa Phật và Ma khá lớn, thế nhưng dù thế nào thì cuối cùng đạo vẫn chiến thắng nếu không từ bỏ khó khăn, chông gai trước mắt, có niềm tin vào một ngày mình sẽ thành đạo.

Điều này đồng nghĩa với việc nếu tinh thần của người tu không đủ vững chắc, tâm tu dễ bị lay động thì khó có thể vượt qua ma khảo. Ngược lại, nếu đủ lý trí, sức mạnh để vượt qua được tức là thắng được các cuộc khảo được cám dỗ của quỷ ma.

Thời Đức Phật còn tại thế, đây còn được xem là cuộc chiến tinh thần giữa Phật và Ma Vương, kẻ luôn tìm cách ngăn cản con đường đắc đạo của Phật. Phật và Ma luôn song hành chính là thế.

Thắng ma không bằng thắng chính lòng mình

Chúng ta sẽ gặp rất nhiều "loại ma" trong cuộc sống thường nhật. Ví dụ như một người muốn làm điều thiện thì lại tự nhủ để lần khác làm ᴠậу, thì lời tự nhủ đó là ma tâm nói. Hoặc có người phát tâm tu hành nhưng khi mới ngồi thiền đã mệt mỏi đã chán nản, đầu óc khó tập trung, đó cũng là tâm đang rơi ᴠào ma đạo...

Thực ra ma lại là cái Ngã đang thống trị ta, làm cho ta tham lam, ích kỷ, nó nịnh hót khiến ta thích an nhàn, thích những thứ dễ dàng, hay ghen tị với cái tốt đẹp của người khác, biến ta trở thành kẻ dối trá, quỷ quyệt...

Chính tâm ma đã đẩy ta rơi vào Thế giới luân hồi, không biết khi nào mới có thể dứt ra khỏi được khổ đau do chính mình gây ra.

Vậy nhiều ma thế thì khi nào ta mới loại bỏ hết được chúng?

Chuyện kể lại rằng có một vị Tăng hỏi Thiền Sư Huệ Thanh ở Ba Tiêu:

- Giặc đến cần đánh, khách đến cần xem, chợt gặp giặc khách đồng thời đến phải làm sao?

Thiền Sư Huệ Thanh đáp:

- Trong thất đá có một đôi giày cỏ rách. Sở dĩ trong nhà có chứa chấp của cải nên mới bị giặc cướp; trái lại nếu trong nhà trống không thì cướp cái gì? Cũng vậy, tâm nếu trống không thì vọng không chỗ khởi, ma từ đâu thấy được? Khác nào quạ mổ hòn đá, chỉ nhọc nhằn rồi bỏ đi. Ta đã chiến thắng!

Vì thế, miễn là tâm ta trong sáng, chỉ nghĩ làm điều tốt lành thì chẳng ma nào có thể quấy nhiễu được ta cả, thế nên thắng ma không bằng thắng mình.

Nếu tâm chúng ta chứa đầy những tư tưởng điên đảo, đen tối thì dù có niệm chú thuật gì cũng khó tránh khỏi bị nhiễu loạn. 

Còn khi ta chỉ cần điều chỉnh tâm trở nên thanh tịnh thì đó là cách hữu hiệu nhất để hàng ma. Luân hồi chấm dứt từ đây, ta cũng loại bỏ được mọi lo âu, có được sự an lành từ sâu thẳm bên trong mình, nhờ đó mà chiến thắng tất cả loại ma ở trong tâm lẫn ở ngoại cảnh. Tâm lặng, trí sáng, chấm dứt mọi điên đảo vọng tưởng thì các loại ma tự nhiên rời xa.

Chuyện kể lại rằng, ác ma với bảy năm theo dõi Thế Tôn để mong tìm được lỗi lầm của Ngài, nhưng không tìm được, cuối cùng trước mặt Thế Tôn, ác ma thể hiện sự thất vọng và xin đầu hàng.

Cho nên nói: “Quý thay bậc Mâu Ni, sống trong nhà không tịch. Biết chế ngự Tự ngã”... Nếu trong tâm không còn chỗ nào đắm trước sanh khởi, tức ma không còn chỗ để rình rập. 

Thế gian nàу là cõi dục giới có đủ những cảnh tượng đã khơi gợi ra những tham, sân, si trong tâm mỗi người. Khi nhận thức được điều đó, ta mới cố gắng tìm ᴠề ѕự giải thoát khổ đau phiền não bằng cách trừ tham, ѕân, ѕi.

Ngay từ giây phút này ta hãy tập sống ᴠới cái tâm trong ѕáng уêu thương, hành trì đạo pháp chuуên cần tinh tấn, buông хả đi mọi ưu tư phiền muộn. 

Có thể nói, ma không phải là thứ gì mờ ảo, lúc ẩn lúc hiện ở những nơi đầy bóng tối, chúng đang ẩn nấp trong sự vô minh trong tâm thức của mỗi người trong chúng ta mà thôi.

Ta cần ý thức điều này để mỗi ngày vun xới, chăm sóc tâm hồn mình để giúp nó trở thành một nơi yên bình, đẹp đẽ bằng sự từ bi, chan chứa tình yêu thương. Khi ấy tâm thức ta trở thành một ngôi vườn chan hoà ánh sáng - nơi đó sẽ không còn có cơ hội cho bóng ma nào lại gần nữa.

Xem thêm: Thấm thía 4 câu chuyện về tâm đại bi vô lượng của Đức Phật trước khi Niết Bàn