Chấp niệm là sự cố chấp trường tồn trong lòng, chỉ khi vứt bỏ được thì đời người mới thanh thản, tự do

Chấp niệm là gì?

Bạn biết không, một hạt giống nhỏ có thể mọc thành cây lớn; một đốm lửa nhỏ có thể tạo ra ngọn lửa cuồn cuộn thiêu đốt mọi thứ. Khi tâm nguyện một lòng hướng về điều thiện cũng sẽ tạo ra sức mạnh đáng kinh ngạc, xóa sạch mọi nghiệp xấu từ mấy kiếp tích tụ.

Đức Phật có tầm nhìn vĩ mô, từ một hạt cát nhỏ bé có thể nhìn thấu tam giới vạn vật trên đời, cũng có thể thấy vẻ đẹp vĩnh hằng của 1 người qua sự lương thiện trong họ. Song điều cản trở con người cứ mãi vẫy vùng trong biển khổ lại chính là vì không thể buông bỏ được chấp niệm ở trong lòng.

Vậy chấp niệm là gì mà khiến người ta đau khổ không thôi? Chấp niệm chính là ý niệm cố chấp tồn tại trong lòng người, là sự day dứt khi đánh mất điều gì đó, hay là những mong muốn mà không thể thực hiện được... nó tạo ra cho con người một vết tích để mỗi khi nghĩ đến lại đau đáu một nỗi niềm không bao giờ giải tỏa được.

Có nhiều loại chấp niệm, nhưng thường có 2 loại chính: Chấp niệm về tình cảm và chấp niệm về sự nghiệp.

Chấp niệm về sự nghiệp là sự không cam lòng, sự day dứt khi bản thân chỉ là một con số 0 tròn trĩnh trong cuộc đời này. Hoặc mơ ước, khát khao vươn lên tầm cao trong xã hội, có được công danh sự nghiệp ổn định làm rạng rỡ tổ tông, dòng họ và ngẩng cao đầu với thiên hạ.

Chấp niệm này tạo cho con người mang nó một độc lực lớn để học hỏi, phấn đấu không ngừng nhằm đạt được mục tiêu chính là sự thành công...

Câu chuyện nhỏ về chấp niệm ở đời

1. Ông lão gặp nạn vì nghiện rượu bỗng hồi tâm lễ Phật

Hơn 2000 năm trước, khi Đức Phật Thích Ca vẫn còn tại thế, cách tịnh xá Kỳ Hoàn khoảng 7 dặm, có một ông lão mê uống rượu như mạng. Đệ tử của Đức Phật là A Nan thường khuyên nhủ ông, khuyên ông tới gặp Đức Phật. 

Trước đó, ông cũng từng muốn gặp nhưng ông nghe nói Đức Phật đang dạy đệ tử về các điều cấm, có việc không uống rượu. Đối với ông mà nói, nếu không uống rượu thì chẳng khác nào trẻ sơ sinh không được uống sữa. 

Vì vậy ông lão vẫn uống rượu không ngừng từ ngày này qua ngày khác và không tới gặp Đức Phật nữa.

Một ngày nọ, ông lão uống say mèm, loạng choạng đi trên đường hướng về nhà. Vô tình, ông vướng phải một nhánh cây bên đường và té ngã, nhất thời cảm thấy như trời đất đổ sụp xuống, toàn thân ông đau nhức vô cùng.

Ông lão chịu đựng cơn đau, miệng lầm bầm: "Đau khổ này tới thật là nhanh". Ông nhớ tới lời A Nan, thế là trong lòng bỗng nảy ra nguyện vọng muốn lễ Phật.

Trước đây, mọi người khuyên ông lễ Phật, ông không nghe. Cho nên hôm nay khi tự mình lễ bái, tất mọi người đều kinh ngạc. Ông lão cố nén đau đớn tới cửa tịnh xá Kỳ Hoàn, A Nan biết ông tới, vui mừng đi báo với Phật Thích Ca.

Đức Phật nói: "Ông lão này không thể tự mình tới được, là bị 500 con voi trắng cố ép kéo tới đây."

A Nan nghe không hiểu lời Phật nói, nhưng người xuất gia không được nói dối, thế là nghiêm túc nói: "Không phải là 500 con voi trắng kéo ông ấy tới đâu ạ, là một mình ông ấy tự tới."

Khi đó, A Nam và Đức Phật không cùng cảnh giới, cho nên cách nhìn nhận cũng khác nhau. Phật Thích Ca Mâu Ni giải thích cho A Nan hiểu: "500 con voi trắng đó ở chính trong người ông lão."

Ý có Đức Phật tức là, ông lão vốn coi rượu như tính mạng, cho dù người khác có khuyên răn ra sao, ông cũng không chịu nghe lời, không chịu tới đây. Giờ ông tới giống như phải dùng tới sức của 500 con voi trắng mới kéo nổi ông.

Hôm nay ông lão tự nguyện tới lễ Phật, đương nhiên trên người ông đã có sức mạnh của 500 con voi.

Sau đó, A Nan dẫn ông lão vào bái Phật Thích Ca. Ông lão thành kính làm lễ quỳ bái, xin Đức Phật xóa bỏ tội lỗi của ông.

2. Đức Phật từ bi khai sáng về vứt bỏ chấp niệm để thanh tịnh

Đức Phật hỏi ông lão: "Để đốt cháy 500 xe củi đã tích lũy được, cần dùng bao nhiêu xe lửa mới thiêu hủy được toàn bộ chỗ củi đó?"

Ông lão quả quyết nói: "Không cần nhiều lửa, chỉ cần một mồi lửa nhỏ như hạt đậu thì trong nháy mắt lập tức thiêu hủy được toàn bộ."

Đức Phật lại hỏi: "Bộ quần áo trên người này, ông mặc đã bao lâu rồi?"

Ông lão đáp: "Con đã mặc được hơn một năm."

Đức Phật lại tiếp tục: "Vậy nếu muốn giặt sạch những vết ố bẩn trên quần áo phải cần mấy năm mới giặt sạch được?"

Ông lão trả lời: "Chỉ cần dùng một cốc nước tro nguyên chất, một lát là có thể giặt sạch." (Chú thích: Nước tro được tạo ra bằng cách ngâm tro của than đốt từ cỏ cây với nước, nước tro từ cỏ cây có chứa Kali Cacbonat, có thể tẩy vết bẩn, đây là chất tẩy rửa thường dùng trong thời cổ đại).

Đức Phật từ bi nói: “Ác nghiệp mà ông tích tụ cũng giống như 500 xe củi và vết bẩn trên bộ quần áo ông đã mặc hơn một năm kia”.

Đức Phật thông tuệ chỉ dùng một ví dụ đơn giản, để tháo gỡ vướng mắc trong lòng ông lão. 

Lúc này, ông lão được mở mang khai sáng, bỗng giác ngộ, trong nội tâm cuối cùng cũng hiểu lời giáo huấn của Phật. Ông can tâm tình nguyện vứt bỏ chấp niệm uống rượu, tuân theo giới luật, dần dần hồi tâm chuyển ý, cuộc sống trở nên thanh tịnh, tự tại. 

Đó chính là tinh túy trong lời Phật dạy về chấp nhiệm mà Ngài muốn truyền đạt đến ông lão.

Tóm lại: Qua lời Phật dạy về chấp niệm với ông lão bên trên có thể thấy, chấp niệm của con người rất lớn nhưng Phật giáo vẫn luôn nhắc nhở bằng 1 câu quen thuộc: Buông bỏ chấp niệm, vạn sự tùy duyên. Ranh giới giữa nặng nề và an nhiên đôi khi mong manh lắm, một hành động là quá đủ rồi.

Trong con mắt người phàm trần, vạn sự vạn vật của thế gian này đều là vật thực. Con người dùng đôi mắt trần vốn có của mình để nhìn nhận vạn vật trên đời, dùng đôi mắt thế tục đó để đánh giá, nhận xét tất cả mọi thứ. 

Đó chính là nguyên nhân khiến con người thường bị những thị phi, phiền não làm cho nghi hoặc, sinh ra biết bao nhiêu đau khổ trong cuộc đời nhưng cũng không biết làm cách nào để thoát khỏi. 

Xem thêm: Phật dạy: "Thề là mắc, thắt là rối", lời thề ước là thứ không được tùy tiện nói ra