"Cha đẻ" xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ: 1 chuyến chở kỷ lục 325kg quân nhu

Chiến sĩ dân công Ma Văn Thắng chính là "cha đẻ" của chiếc xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ với kỷ lục có chuyến chở đến 325kg, gấp 13 lần một người gồng gánh.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 là chiến thắng của cuộc chiến tranh nhân dân trên phạm vi cả nước. Đó là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó không thể không nhắc đến vai trò của đội ngũ hậu cần. 

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, vấn đề cung cấp, tiếp tế quân nhu vô cùng khó khăn. Bởi điều kiện tuyền tuyến cách xa hậu phương từ 400 - 500km, thời tiết khắc nghiệt, địa hình hiểm trở, đường xá hư hỏng... Thế nhưng, ta vẫn phải đảm bảo cung cấp một lượng vũ khí, đạn được, lương thực, thực phẩm, đồ dùng, thuốc men một cách nhanh chóng, liên tục và gấp rút. Đặc biệt, việc tiếp tế cần phải được giữ bí mật cao nhất để tránh địch phát hiện, đánh phá. 

Với tinh thần "quyết chiến, quyết thắng", hàng vạn dân công đã được huy động để vận chuyển quân nhu bằng những phương tiện thô sơ. Một trong những phương tiện làm nên lịch sử trong những chuyến vận chuyển lương thực, đạn được này là xe đạp thồ.

chan-dung-cha-de-chiec-xe-dap-tho-trong-chien-dich-dien-bien-phu-0
Những chiếc xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, bộ đội và dân công đã sử dụng 21.000 chiếc xe đạp thồ, được gọi là "binh chủng xe đạp thồ", hoạt động suốt gần 1.500km. Lực lượng này được biên chế thành từng đoàn theo địa phương, mỗi đoàn có nhiều trung đội, mỗi trung đội có từ 30 đến 40 xem, chia thành các nhóm khoảng 5 xe để hỗ trợ nhau khi qua đèo, vượt dốc. Mỗi đoàn xe đạp thồ có 1 xe chuyên chở phụ tùng thay thế, sửa chữa dọc đường.

Một chiếc xe đạp thồ trung bình có thể chở từ 50 - 100kg hàng hóa, tương đương sức vác của 5 người, tốc độ nhanh hơn, có thể vận chuyển được vật tư cồng kềnh, chất lỏng (xăng, dầu) đi trên nhiều loại địa hình mà ô tô không đi được. Ưu điểm lớn nhất của phương tiện này là không cần nhiên liệu, dễ sửa chữa, dễ ngụy trang, có thể đi thành hàng dài trong mọi điều kiện thời tiết. 

Theo Thiếu tướng Lê Mã Lương - nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, xe đạp thồ của Việt Nam là phương tiện chiến tranh huyền thoại. Nó không chỉ xuất hiện trong kháng chiến chống Pháp, phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ mà sau này chiếc xe đó còn được sử dụng hiệu quả trong kháng chiến chống Mỹ.

chan-dung-cha-de-chiec-xe-dap-tho-trong-chien-dich-dien-bien-phu-5
Thiếu tướng Lê Mã Lương (Ảnh: Dân Việt)

Xe đạp thồ không chỉ phục vụ vận tải lương thực, thực phẩm, đạn dược mà còn sử dụng để cáng thương binh (xe trước - xe sau, giữa mắc võng). Ở chỗ đường rộng, người sử dụng xe đạp còn cặp đôi xe lại với hai võng chở hai thương binh. 

Vậy ai là "cha đẻ" của chiếc xe đạp thồ huyền thoại này? Theo báo Vietnamnet, người có sáng kiến cải tiến xe đạp trở thành xe đạp thồ huyền thoại giúp chở được nhiều hàng hóa vật tư hơn là ông Ma Văn Thắng quê ở Thanh Lâu (huyện Thanh Ba, Phú Thọ). Hiện ông Thắng đã qua đời. Khi đó, ông Thắng là Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính xã Thanh Minh (huyện Thanh Ba, thị xã Phú Thọ). Hiện chiếc xe đạp thồ của ông Thắng sử dụng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ đang được đặt ở Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, xe đạp được dân công sử dụng để chở lương thực, tuy nhiên lúc đầu chỉ chở được từ 80 - 100kg, đi lại vất vả. Trong quá trình vận chuyển, ông Thắng đã có sáng kiến cải tiến chiếc xe để nâng mức chở lên 200kg, thậm chí là hơn 300kg. Như chiếc xe của ông Thắng kỷ lục chở được 325kg.

chan-dung-cha-de-chiec-xe-dap-tho-trong-chien-dich-dien-bien-phu-6
Ông Ma Văn Thắng, Phú Thọ với chiếc xe đạp thồ đạt kỷ lục chở 325kg hàng trong chiến dịch Điện Biên Phủ 1954 trưng bày tại Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ (ảnh báo Điện Biên Phủ)

Ông Lê Mã Lương từng chia sẻ đã từng gặp Ma Văn Thắng lần ở Hà Nội và cũng từng lên nhà ông Thắng 1 lần: "Tôi nói với ông, qua tài liệu cũng như qua phổ biến chúng tôi được biết bác là người có sáng kiến cải tiến chiếc xe đạp để thồ hàng phục vụ chiến dịch, mà xe không phải bác mang từ nhà đi. Ông Thắng nói ngay, mình nghèo rớt mùng tơi lấy đâu ra xe đạp.

Thời đó những người có xe đạp phải là những gia đình khá giả, còn đối với nông dân, đặc biệt là bần cố nông thì không bao giờ có thể mơ có được tài sản này. Nói như thế để thấy xe đạp thời đó rất giá trị. Còn ông Thắng lúc đó chỉ là bần nông.

Ông Thắng cho biết, chiếc xe đạp thồ ông sử dụng là đi mượn của cơ quan đóng trên đường ra mặt trận và sau trở thành tài sản gắn với ông vì cơ quan đó đã di chuyển, ông Thắng không biết trả lại cho ai".

Để thồ được hàng nặng như vậy xe phải gia cố như buộc đoạn tre nhỏ  (hoặc hỗ) dài khoảng 1 mét, gọi là "tay ngai" vào ghi-đông để điều khiển; một thanh gỗ (hoặc thanh tre cứng) cao hơn yên xe khoảng 50cm buộc vào trục yên, vừa giúp giữ thăng bằng, vừa đẩy xe đi; gá hêm sắt, buộc thêm gỗ để tăng độ cứng của khung xe; lấy vải, quần áo cũ, săm cũ lót vào bên trong tăng độ bền của săm, lốp xe; bổ sung thêm 2 chiếc ghế, một chiếc để dựa xe trong lúc nghỉ chân, một chiếc để chèn xe khi xuống dốc.

chan-dung-cha-de-chiec-xe-dap-tho-trong-chien-dich-dien-bien-phu-2
Để có thể thồ được khối lượng lớn, từ một chiếc xe đạp, dân công, bộ đội buộc thêm vào ghi-đông một đoạn tre nhỏ, dài khoảng một mét

Sinh thời, ông Thắng cũng từng chia sẻ, không biết mình là người đầu tiên nghĩ ra sáng kiến này. Sau này báo chí tuyên truyền rồi Bảo tàng Lịch sử Quân sự đưa chiếc xe về trưng bày thì ông mới biết. 

Nói về chiếc xe đạp thồ của quân ta, trong cuốn “Trận Điện Biên Phủ”, ký giả G. Roa đã viết: “Đã có hàng trăm tấn bom được ném xuống các tuyến giao thông và những con đường tiếp vận của Quân đội nhân dân Việt Nam nhưng chẳng bao giờ cắt đứt nổi những con đường ấy… Tướng Nava bị thua chính là những chiếc xe đạp thồ với những kiện hàng từ 200 đến 320kg, được điều khiển bởi những con người ăn không thật no và ngủ thì nằm ngay trên những mảnh nilông trải trên đất.”

Đội quân xe đạp thồ xuất hiện ở Điện Biên là một sự kỳ diệu chưa từng có trong lịch sử chiến tranh, không chỉ ở Việt Nam mà cả lịch sử chiến tranh thế giới. Là minh chứng sinh động cho tinh thần và ý chí quyết tâm không có gì lay chuyển được của một dân tộc trên con đường tìm lại độc lập tự do.

Xem thêm: Chân dung cựu binh chuyên làm căn cước giả giúp điệp viên cộng sản thâm nhập vào sâu trong lòng địch

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Không chỉ là doanh nhân giỏi, tỷ phú Nguyễn Sơn Hà còn là một công dân yêu nước với nhiều đóng góp và cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam.

Chân dung tỷ phú Việt hiến tặng cả yến vàng, nhẫn kim cương cho cách mạng
0 Bình luận

Mặc dù có sự nghiệp tình báo vinh quang, nhưng cuộc đời của quận chúa Nguyễn Phúc Ngọc Diệp lại gặp nhiều trắc trở...

Cuộc đời truân chuyên của nữ tình báo xuất thân 'danh gia vọng tộc' Nguyễn Phúc Ngọc Diệp
0 Bình luận

Ở tuổi 21, anh hùng Huỳnh Thị Ngọc khiến quân địch điên đầu bởi sự "lì đòn" và "rắn mặt". Dựa vào vẻ ngoài tiều tụy, Huỳnh Thị Ngọc đã táo bạo giả câm, giả điên để che mắt quân thù.

Nữ anh hùng 'gan vàng dạ sắt' Huỳnh Thị Ngọc: Giả câm, giả điên để qua mắt kẻ thù
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Anh tài xế nhanh trí chặt cây đổ do mưa dông, giải tỏa ùn tắc trên phố Hà Nội

Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Chân dung 2 người Việt nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao cứu sống 2 trẻ nhỏ chới với giữa biển ở Nhật

Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Phó trưởng công an xã ở Nghệ An quyên tiền xây tặng 2 căn nhà kiên cố giúp gia đình nghèo có chỗ ở ấm cúng

Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Đường sạt lở, người dân trong làng dùng võng gánh cụ bà băng rừng đi cấp cứu

Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Chân dung tài xế taxi cứu sống bé trai bị cát vùi ở Côn Đảo: “Việc mình cứu người là tự nhiên, ai gặp tình huống đó cũng sẽ làm như vậy thôi!”

Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.

Hải An
Hải An 09/08
4 mẹ con bị gió dông quật ngã cảm thấy ấm lòng trước sự giúp đỡ của người đàn ông xa lạ

Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.

Xúc động hình ảnh hàng trăm giáo viên tình nguyện đến các trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ

Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.

Ấm lòng trước khoảnh khắc công an dựng “hàng rào người” đưa sản phụ Nghệ An vượt dòng nước chảy xiết đi sinh

Mới đây tại Nghệ An, hàng chục chiến sĩ công an đã dùng thân mình tạo thành “hàng rào” giữa dòng nước xiết để đưa sản phụ vượt suối đến trung tâm y tế sinh con an toàn.

Hải An
Hải An 02/08
Cha và con gái 6 tuổi may mắn được cứu sống sau khi trôi dạt 13 giờ trên biển Hà Tĩnh

Trong lúc dùng thuyền nhỏ để vui chơi, người cha và con gái 6 tuổi ở Hà Tĩnh bị sóng đẩy trôi dạt trên biển suốt 13 tiếng, may mắn được một tàu vận tải phát hiện và cứu sống.

Hải An
Hải An 01/08
Xúc động khoảnh khắc y bác sĩ đỡ đẻ cho sản phụ giữa đường núi Nghệ An

Đường bị chia cắt, sạt lở nghiêm trọng khiến sản phụ Pịt Thị Hiền không đến được bệnh viện, trước tình huống khẩn cấp các y bác sĩ Trạm Y tế Mường Xén đã đỡ đẻ cho sản phụ ngay giữa đường.

Hải An
Hải An 31/07
60 thợ điện đổ về vùng lũ Nghệ An để hỗ trợ bà con sửa chữa đồ dùng miễn phí

Nước lũ vừa rút nhiều thợ điện tử, điện lạnh đã nhanh chóng di chuyển đến các khu vực bị ảnh hưởng giúp người dân sửa chữa miễn phí máy giặt, tủ lạnh,…

Hải An
Hải An 28/07
Học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng BHYT thay vì 30% như trước

Từ 1/7,  học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng bảo hiểm y tế, thay vì chỉ 30% như trước. Đây là điểm mới quan trọng trong nghị định 188/2025 của Chính phủ.

Hải An
Hải An 26/07
Viettel cộng tài khoản, mở roaming, chuẩn bị drone phát sóng cho vùng lũ ở Nghệ An

Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) cho biết vừa hoàn thành việc cộng tiền vào tài khoản cho 31.000 khách hàng tại các khu vực bị cô lập do lũ lụt ở Nghệ An.

Science Fair 2025: Chuyến phiêu lưu kỳ thú đến vùng đất khoa học

Vào  ngày 03/08/2025 sắp tới, COSMOS chính thức tổ chức sự kiện khoa học thường niên SCIENCE FAIR 2025 , chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm bổ ích và lan tỏa tình yêu khoa học đến cho các bạn trẻ trên địa bàn thành phố Hà Nội và bất cứ ai có niềm đam mê với bộ môn này. 

Nối dài chuyến bay nghĩa tình: Hơn 30 tấn hàng cứu trợ được trực thăng đưa đến vùng lũ Nghệ An

Những chuyến bay cứu trợ mang theo nhu yếu phẩm, mì gói, nước sạch… được chuyển kịp thời tới bà con vùng lũ Nghệ An đang bị ngập lụt, chia cắt.

Hải An
Hải An 25/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất