Giá dầu cán mốc 100 USD, kinh tế Việt Nam ảnh hưởng thế nào?

Hiện tại, sau tin tức về hoạt động quân sự của Nga, giá dầu đã tăng 5%. Cụ thể, vào trưa 24/2 theo giờ Việt Nam, giá dầu Brent đã có thời điểm vượt mức 102 USD/thùng, trước khi giảm nhẹ về mức 101 USD. Giá dầu WTI cũng tăng gần 5%, khoảng 97 USD một vùng. 

Bên cạnh đó, giá khí đốt tự nhiên cũng tăng 4.7%. Vàng giao thay, vốn được coi là tài sản trú ẩn an toàn, đã tăng 1.82% và giao dịch với giá 1.942,26 USD, lên mức cao nhất kể từ đầu năm 2021. Theo ghi nhận của Bloomberg, giá cả của mọi thứ từ dầu mỏ, ngũ cốc tới kim loại đã tăng đáng kể, do lo ngại dòng chảy hàng hóa sẽ bị gián đoạn. 

Chris Weston, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Pepperstone nhận định: "Thị trường luôn cố gắng đánh giá xem liệu họ (Nga) có dừng lại ở Donbass hay không, và có vẻ khá rõ ràng rằng họ đang tiến về phía Kiev, đây luôn là một trong những tình huống xấu nhất".

Cũng theo đà tăng này, giá xăng xầu bán lẻ ở Việt Nam đã lên mức cao nhất trong 8 năm, xăng RON 95 đã vượt mức giá 25.000 đồng. Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, TS Cấn Văn Lực nhận định: "Giá dầu thô tăng sẽ có những tác động vừa tích cực, vừa tiêu cực tới kinh tế Việt Nam, nhưng ảnh hưởng tiêu cực nhiều hơn".

Về khía cạnh tích cực, việc giá dầu chạm mốc 100 USD sẽ tăng khoản thu ngân sách từ dầu thô. Những khoản thu thuế từ xăng, dầu (thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt,...) cũng sẽ tăng theo. Về thuế, số thu từ thuế xuất nhập khẩu xăng dầu tháng 1 cũng tăng gần 17%.

Với lĩnh vực sản xuất, doanh nghiệp thuộc ngành khai khoáng, nhất là khai thác dầu khí (đống goips 8% GDP) sẽ hưởng lợi từ giá dầu. Giá năng lượng này diễn biến tích cực sẽ giúp đẩy mạnh hoạt động khai thác thăm dò dầu khí và hoạt động khác trong dài hạn. Doanh thu nhóm ngành dầu khi sẽ khả quan, đồng thời giúp khoản thuế doanh nghiệp nộp vào ngân sách của các đơn vị như Tổng công ty cổ phần dịch vụ kỹ thuật dầu khí (PVS), Tổng công ty cổ phần khoan và dịch vụ khoan dầu khí (PVD) tăng theo.

Tuy nhiên, giá dầu thô và các thành phẩm xăng dầu khác tăng mạnh sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế. Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê (GSO), ông Nguyễn Bích Lâm cho biết, hiện kinh tế Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu. Việc giá dầu thế giới tăng sẽ làm tăng giá nguyên viên liệu nhập khẩu, chưa kể còn có nguy cơ tăng chi phí nhập khẩu xăng dầu.

TS Cấn Văn Lực lo ngại: "Giá dầu thô và giá xăng dầu thành phẩm thế giới cứ tăng như thế này sẽ khiến thâm hụt thương mại về xuất nhập khẩu xăng dầu gia tăng". Năm 2021, nhập siêu từ các sản phẩm xăng dầu đạt khoảng 6,3 tỷ USD.

Một mối lo khác là tác động tới các doanh nghiệp, nhất là lĩnh vực vận tải, sản xuất sử dụng xăng dầu làm nguyên liệu đầu vào. Những ngành sử dụng nhiều xăng dầu như vận tải, hàng không, đánh bắt thuỷ sản... giá xăng dầu tăng sẽ tác động rất mạnh. Báo cáo về triển vọng ngành dầu khí của SSI Research chỉ ra, giá dầu tăng quá cao sẽ tác động trực tiếp tới doanh thu, hàng tồn kho và biên lợi nhuận... của nhóm doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và lọc hóa dầu như PVOil, Petrolimex, BSR, PVGAS,...

Chưa kể, giá xăng dầu tăng sẽ kéo theo giá hàng hóa đi lên, tạo áp lực gây ra lạm phát. Điều này ảnh hưởng không tốt tới Việt Nam, khi chúng ta đang mở cửa trở lại và trên đà phục hồi kinh tế sau thời gian ảnh hưởng từ dịch bệnh. Ông Lâm phân tích: "Giá xăng dầu tăng trực tiếp làm tăng CPI, ảnh hưởng đến thu nhập và chi tiêu của người dân. Giá hàng hoá tăng quá cao sẽ làm giảm sức cạnh tranh của hàng hoá sản xuất trong nước, tác động xấu tới tăng trưởng kinh tế".

Đại diện Bộ Công Thương cũng thừa nhận, việc giá dầu leo thang, nhất là khi kịch bản giá dầu thô đạt mốc 100 USD sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế. Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho hay: "Khi giá xăng dầu cao quá sẽ làm vô hiệu hoá một số chính sách tài khóa (như giảm 2% thuế VAT) để kích thích tiêu dùng trong chương trình phục hồi kinh tế".

TS. Lực nhận định thêm: "Lạm phát ở đây chủ yếu do vấn đề giá cả chứ không phải cung tiền, nên các bộ, ngành cần phối hợp kiểm soát tốt hơn giá xăng dầu. Chính sách tài khoá - tiền tệ cần phối hợp linh hoạt, để kiểm soát lạm phát trong bối cảnh giá nhiên liệu năng lượng gia tăng".

 Theo Anh Minh, Phiên An/VnExpress, Bloomberg, Reuters

Xem thêm: Người trẻ Mỹ chật vật hậu đại dịch, tiêu tới đồng tiết kiệm cuối cùng