Canh Mạnh Bà là gì? Ý nghĩa canh Mạnh Bà?

Theo truyền thuyết dân gian, người ta cho rằng tất thảy con người sau khi chết đều phải tới chốn Hoàng Tuyền, đi qua cầu Nại Hà, nơi cận kề với quỷ môn quan. Tới đây, con người phải uống một loại canh tên là canh Mạnh Bà để có thể quên hết chuyện tiền kiếp, sau đó mới được đầu thai, chuyển kiếp. 

Mạnh Bà là ai?

Mạnh Bà (孟婆) là một nhân vật xuất hiện trong nhiều truyền thuyết Á Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam,... Mạnh Bà là người dưới Địa phủ, có trách nhiệm làm chén canh Mạnh Bà giúp các linh hồn lãng quên hết những chuyện tiền kiếp để có thể đầu thai, chuyển kiếp. 

Trong quyển "Ngọc lịch sao truyện", có ghi rằng Mạnh Bà từng sống vào thời Tây Hán, từ nhỏ đã ham học, tu tập, thường xem sách Nho gia. Lớn lên, bà chuyên tâm vào việc niệm tụng kinh Phật. Trong suốt cuộc đời, bà không nhớ chuyện quá khứ, cũng chẳng nghĩ về tương lai, chỉ toàn tâm toàn ý khuyên bảo người đời đừng sát sinh, nên ăn chay, sống thanh tịnh. Bởi vậy nên đến năm 81 tuổi, bà vẫn là người trinh trắng, được dân gian gọi là "Mạnh Bà A Nãi".

Sau này, bà tiếp tục vào núi tu hành, cuối cùng đắc đạo thành tiên. Tới thời Đông Hán, thế gian có nhiều người dù đầu thai chuyển kiếp vẫn ghi nhớ mọi sự, cả về quá khứ lẫn tương lai, thường xuyên tiết lộ Thiên cơ. Bởi vậy nên Thượng thiên mới đặc mệnh cho bà làm thần ở âm phủ, để bà có thể giúp các linh hồn quên đi mọi chuyện trước khi tái sinh.

Mạnh Bà dùng dược liệu của trần gian, điều chế thành loại canh màu trắng, vừa thơm vừa đặc sánh, chính là canh Mạnh Bà, hay còn gọi là cháo lú.

Canh Mạnh Bà là gì? 

Theo truyền thuyết, con người sau khi chết đi sẽ xuống Âm phủ, đầu tiên phải đi qua Quỷ Môn quan, sau đó đi hết con đường Hoàng Tuyền, hai bên đường trồng rất nhiều hoa Bỉ Ngạn. Đi tới cuối đường, các vong hồn sẽ thấy một cong sông nhỏ mang tên Vong Xuyên Hà, có chiếc cầu đá Nại Hà bắc ngang qua, một hòn đá Tam Sinh ghi lại những chuyện xảy ra từ kiếp trước đến kiếp này, đối diện bên kia là gò đất thường được gọi là Vọng Hương Đài. 

Tại gò đất này có một đình nhỏ mang tên đình Mạnh Bà, là nơi mà Mạnh Bà sẽ điều chế loại canh mang tên Canh Mạnh Bà làm từ nước sông Vong Xuyên, có thể khiến các vong hồn quên đi hết thảy mọi chuyện xảy ra vào kiếp trước. Nhận bát canh Mạnh Bà, con người sẽ đứng trên Vọng Hương Đài, nhìn lại nhân gian một lần cuối rồi uống bát canh này. Canh Mạnh Bà có tới 5 vị là ngọt, đắng, cay, chua, mặn, do đó còn có tên tiếng Anh là Five-Flavored Tea of Forgetfulness (tạm dịch: Trà ngũ vị giúp con người lãng quên).

Mỗi linh hồn muốn vào cõi sinh tử luân hồi, đều được Mạnh Bà hỏi rằng có uống canh không. Nếu uống thì sẽ được đầu thai, còn không thì phải ở lại nơi này. Nếu linh hồn nào đó cố tình không uống, sẽ có giá đao hiện lên, quấn chặt lấy hai chân, lấy ống đồng ép uống. Bởi vậy mà không có linh hồn nào có thể thoát khỏi. 

Cũng có truyền thuyết kể rằng, nếu không uống mà muốn giữ lại ký ức, để kiếp sau có thể gặp lại người mình thương, thì linh hồn phải nhảy xuống sông Vong Xuyên, chịu nhiều đau đớn, đợi cả ngàn năm mới được đầu thai. Trong suốt thời gian đó, họ sẽ nhìn thấy người thương trong kiếp trước gần mình, nhưng không thể trò chuyện với nhau, bởi âm dương cách trở, kẹt trong sinh tử luân hồi. Sau ngàn năm, nếu linh hồn vẫn không quên chuyện cũ, trái lại tình cảm ký ức còn sâu đậm hơn, thì họ có thể trở lại nhân gian, tìm kiếm người tình kiếp trước.

Sau khi uống, linh hồn sẽ quên đi những chuyện trong kiếp này, để khi tái sinh là một thân mệnh mới, không nhớ gì chuyện trong quá khứ. Lúc này, linh hồn sẽ được phán xét vào cõi trong sinh tử luân hôi. Nếu khi còn sống là người tu tâm tích đức, sẽ được về trời hưởng phước báo, còn nếu là kẻ độc ác, xấu xa thì sẽ bị đày đọa, khổ ải. Nếu là con người bình dị, tùy vào nghiệp duyên tích lũy qua các kiếp mà tái sinh vào cõi người hay các chúng sanh khác. 

Có tích kể rằng, nếu là người lương thiện, khi uống canh Mạnh Bà sẽ thấy khỏe mạnh, sáng suốt, luân hồi sẽ vào cõi cao quý, giàu sang; phàm là người gian ác, thủ đoạn, uống thứ canh ấy sẽ yếu đuối, tối tăm, phải suy ngẫm, ăn năn hối lỗi về những điều đã làm thì mới được vào luân hồi.

Tương truyền rằng, canh Mạnh Bà nấu từ những giọt nước mắt chảy trong đời người, được Mạnh Bà cất giữ và nấu thành canh, để cho các linh hồn uống rồi ngẫm về chuyện dương gian, sau đó quên đi tất cả những cảm xúc, ký ức của kiếp này để bước vào cõi luân hồi. 

Có 8 thứ nước mắt tượng trưng cho nhân sinh con người trong canh Mạnh Bà. Những giọt lệ này bao gồm: giọt lệ về sự sống, giọt lệ về tuổi già, giọt lệ khổ đau, giọt lệ hối tiếc, giọt lệ tương tư, giọt lệ bệnh tật, giọt lệ chia ly và sau cùng là giọt lệ đau lòng. Đó là tất cả những sinh, lão, bệnh, khổ, tương tư, hối tiếc, biệt ly, đau thương của đời người. 

Nghiền ngẫm ý nghĩa canh Mạnh Bà

Con người thọ mệnh phải trải qua một chuyến đi dài, một hành trình lớn mới tới được luân hồi. Tùy vào phước báo, nghiệp lực tích lũy từ kiếp này qua kiếp nọ mà linh hồn mới được quyết định sẽ vào cõi nào. Có kẻ phải xuống cõi Địa ngục chịu khổ đày, có người được luân hồi, chuyển kiếp vào cõi Người, cũng có vị tu tập thành đạo mà tới cõi Trời.

Nghiệp không phải là khái niệm huyễn hoặc, mơ hồ, mà là tập hợp những hành vi, việc làm của chúng sinh. Trong suốt nhiều kiếp luân hồi, chúng sinh đã làm biết bao việc thiện, việc ác, cứ việc thiện thì gọi là Thiện nghiệp, còn việc ác là Ác nghiệp. Dù là việc tốt hay xấu thì đều phải chịu trách nhiệm cho việc mình đã làm, nên mới có "thiện báo" và "ác báo" tồn tại như thế.

Như truyền thuyết đã kể, linh hồn bắt buộc phải uống canh Mạnh Bà mới có thể bước qua cầu Nại Hà, tới cõi luân hồi tái sinh trong thân thể mới. Thế nhưng, không phải linh hồn nào cũng chấp nhận, bởi trong thâm tâm họ vẫn còn vương vấn những tình si, nghiệp duyên chưa thể nào chấm dứt, hoặc là vẫn còn luyến tiếc tham - sân - si chưa buông bỏ được, vẫn còn oán hận, thù hằn. 

Ngẫm xem, ái tính khác nào hoa Bỉ Ngạn, ngàn năm mới hé nụ nở hoa, ngàn năm mới lụi tàn cát bụi. Thế nhưng lá Bỉ Ngạn không thể gặp hoa Bỉ Ngạn, không thấy được, không nhận ra được. Nếu duyên đã tận, hà cớ gì không dứt tình kết thúc? Cứ níu kéo, luyến tiếc làm chi, để mãi dây duyên từ kiếp này sang kiếp nọ, cứ luẩn quẩn trong cái khổ, cái phiền.

Ngẫm xem, tham sân si là gì, đâu có mang được theo bên mình khi chết đi, vậy mà cứ u mê, mê muội? Con người dễ bị những hư vô, ảo mộng trần tục làm cho mê đắm, mà chẳng thể nhận ra rằng tất cả chỉ là phù du. 

Bởi vậy nên mới tồn tại bát canh Mạnh Bà, giúp cho chúng sinh lãng quên những chuyện đời này, kiếp trước. Uống canh Mạnh Bà, chúng sinh mới có thể quên đi những ân oán tình thù, những đau khổ, phiền não, tham -  sân - si mê muội của đời người. Có như vậy, khi đầu thai chuyển kiếp mới là một thân mệnh mới, không còn nhớ gì chuyện quá khứ. 

Ta nên hiểu rằng, quy luật nhân - quả luôn thật công bằng, không biết thiên vị là gì. Nếu siêng năng tu hành thì chứng quả giải thoát, còn gieo rắc ác nghiệp thì phải nhận quả báo. Bởi vậy, con người muốn được giác ngộ, giải thoát khỏi cõi luân hồi, phải tu hành thực tập chánh Pháp, nương tựa vào Tam bảo, giữ cho tâm thanh tịnh, trong sạch, thấu hiểu vô thường.