Câu chuyện “Sống bụi” – Bài học nhân văn mang đậm tính giáo dục

Câu chuyện “sống bụi”

Hắn ra tù, tự biết không có ai đến đón nên đành dứt khoát bước đi. Xe ôm giờ này không thiếu nhưng hắn thích đi bộ. Lững thững đi như ngoài rảnh rang lắm, trời tối mịt thì hắn đến thị xã.

“Khách sạn công viên” trước Cung thiếu nhi khi xưa là chỗ ngủ tốt nhất của dân bụi đời. Trong một năm hắn ở từ, khu vực này đã sửa sang trồng trọt đủ thứ hoa hòe, lại có thêm nhiều đèn chùm đầy màu sắc đứng xếp hàng nối dài sáng rực.

10 giờ đêm, hắn lại quẩy túi đi, đi mãi cuối cùng hắn cũng phát hiện ra một chỗ ngủ lý tưởng. Cái thềm xi măng sát tường rào bệnh viện, có tán cây phượng vĩ che khuất ánh đèn, khoảng thềm tôi tối cỡ ánh sáng đèn ngủ. Hắn nghĩ “chỗ này chắc nhiều muỗi nhưng ngủ rất êm, không bị xe cộ ồn ào”. Sau đó, hắn lấy từ cái túi ra tấm vải xanh cũ bèo nhèo, có thể gọi là tạm là mền rồi trải ra kê túi gối lên đầu, hắn nhắm mắt. Cả ngày nay đi bộ nhiều mệt mỏi nên hắn ngủ rất ngon.

Gần sáng, hắn giật mình tỉnh giấc lạnh toát với cảm giác nghĩ có con gì đó quấn quanh cổ. Hắn nằm im định thần thì phát hiện ra sát hắn là một làn hơi thở nhẹ và một trái tim ai đó đập đều nhịp, cánh tay của người ấy thì vòng quanh cổ hắn. Hắn lẩm bẩm “Con nào đây?”

Rồi hắn nhè nhẹ ngồi kên, nheo mắt nhìn hóa ra là một thằng nhỏ chừng hơn 10 tuổi. Thằng nhỏ mặc cái áo rách bươm, bày ra bộ ngực lép kẹp. Nó nằm giành muốn hết cái mền của hắn. Chắc nó cũng thuộc dạng không nhà như hắn. Thằng nhỏ đang nằm ngáy ngon lành chẳng hay biết người kế bên đã thức giấc, đang nhìn mình chăm chăm.

Hắn dợm người đứng lên định bỏ đi tìm chỗ khác ngủ. Nhưng nghĩ gì đó hắn lại nằm trở xuống, xoay lưng về phía thằng nhỏ, đưa tay kéo lại cái mền. Hắn nhắm mắt cỗ vào giấc ngủ nhưng không tài nào ngủ lại được. Thế là hắn ngồi dậy, móc thuốc ra hút chợt thấy cái mền bỏ không trong khi thằng bé bị sương xuống lạnh càng lúc càng co người lại như tôm. Hắn bất giác chửi thề rồi kéo mền đắp lên người thằng nhỏ.

Hút hết điếu thuốc hắn nằm xuống thiếp được một lúc, tới khi thức dậy thằng nhỏ đã bỏ đi mất. Hắn hốt hoảng thọc tay vào túi quần kiểm tra thì thấy số tiền vẫn còn nguyên. Hắn thở phào, xếp mền bỏ vào túi quàng lên vai rồi bước đi. Cả ngày hắn đi tìm việc làm nhưng không ai mướn, đánh xài thật dè xẻn từng đồng. Xong trở lại nơi tối qua nằm ngủ, hắn đang hút thuốc thì thằng nhỏ lại về.

Nó thò lõ mắt nhìn trách hắn: “Sao ông giành chỗ ngủ của tui hoài vậy?”

Tôi không hiểu hỏi lại: “Chỗ nào của mày?”

Thằng nhỏ chỉ vào khoảng thềm: “Thì đây chứ đâu?”

Tôi nói: “Vậy hả? Thôi để tao ngồi chơi một chút rồi đi, trả chỗ cho”

Thằng nhỏ thấy người đàn ông vạm vỡ nhưng có vẻ biết điều, nên nó liền tới ngồi cạnh hỏi chuyện. Bỗng nhiên, hắn trút hết tâm sự với thằng nhỏ. Từ câu chuyện sống bụi, đến chuyện ở tù hai lần, cả việc từng ăn ở với người đàn bà lang thang và bây giờ là không tìm được việc làm.

Nghe xong thằng nhỏ bỗng phán một câu xanh rờn: “Dám chừng tui là con ông lắm à?”

“Nói bậy” – Hắn nạt thật sự - “Mày con ai?”

Thằng nhỏ trả lời: “Thì má tui làm gái, gặp ông nào đó ở với bả, bả có bầu thì đẻ ra tui. Xong bả bệnh chết rồi, mấy năm trời tui sống với một bà già mù, hằng ngày được bà ấy dẫn đi ăn xin, rồi bà ấy cũng chết giờ còn mình tui”

Tôi nhìn thằng nhỏ “Vậy mà nói là con tao?”

Thằng nhỏ cười nói: “Thì biết đâu được”.

Cả hai ngồi im lặng một lúc thì tui quay qua hỏi chuyện nói:

“Mà mày làm nghề gì mà lúc nào cũng về muộn?”

“Buổi sáng tui đi khiêng cá biển, tiếp bà chủ làm khô. Buổi chiều thì tui đi bán thêm vé số, tới khuya thì về đây ngủ”

“Ủa, sao mày không ngủ chỗ làm khô luôn, từ bến cảng đi tới đây xa lét”

“Ông khờ quá, muốn kiếm được việc làm bộ dễ lắm sao, mình cù bơ cù bất ai muốn cho làm. Tui phải nói dóc là nhà ở xóm Bánh Tằm, có ba má đàng hoàng, tại nghèo mới đi kiếm việc làm giúp đỡ gia đình, rồi tối đi về nhà”

“Mày giỏi hơn tao rồi, mà mày làm đủ sống không?”

“Dư, cho ông biết tui lấy vé số bằng tiền mặt đàng hoàng. Còn tiền gửi cho ông chủ thầu cất giùm một số nữa”

“Mày lại xạo”

“Hổng tin thì thôi”

Hằng nhỏ nói xong thì nằm xuống, ngáp ngắn ngáp dài nói: “Ông ngủ đây với tui cũng được, ngủ chung với ông ấm hơn nằm mình”

Tự dung hắn cảm thấy mình bị xúc phạm khi ngủ phải nhờ thằng nhỏ, dù rằng thềm xi măng này là của bệnh viện. Nhưng rõ ràng thằng nhỏ oai hơn hắn ở chỗ đầy vẻ tự tin và có việc làm đủ sống. Hắn nghĩ một lúc thì đứng lên bỏ đi. Thằng nhỏ thấy vậy, vòng tay ra sau đầu nhổm cổ lên nói: “Dân bụi mà còn bày đặt tự ái”

Hắn quay lại, mắt đảo một vòng, rồi đành trở lại. Thằng nhỏ cười, nói: “Tui nói rồi mà, chỗ ngày là ngon lành nhất thị xã, ngủ lạng quạng tổ bảo vệ lôi về khu phố phạt tiền là chết”. Nói xong, nó lăn người nằm xích qua, nhường phần cho hắn nằm xuống bên cạnh, thì thào nói “Tôi chỉ cho ông chỗ ngủ ngon lắm”

Tôi hỏi lại “Ở đâu”

Thằng nhỏ quay lại nói: “Trong bệnh viện, vô ngủ ngoài hành lang người ta tưởng đâu mình đi nuôi bệnh, hổng ai thèm đuổi”

Hắn thở dài trong bóng tối, nói: “Sao mày không vô đó mà ngủ, đi xúi tao?”

Thằng nhỏ nói: “Tại tui ghét mùi thuốc sát trùng”, “Thì tao cũng vậy” – Tôi đáp.

Sáng ra, thằng nhỏ lại thức sớm đi trước, hắn vẫn tiếp tục quẩn quanh với một ngày không có việc làm. Hắn không dám ăn cơm, chỉ ăn bánh mì, uống một bọc trà đá bởi còn để dành tiền sống cho những ngày sau nữa. Đêm nay, phố thị hoa lệ nhưng lại buồn mênh mang, hắn thầm nghĩ “Lúc mới ra tù còn ít tiền, giá cứ tìm nơi nào đó gần trại giam ở lại, làm thuê làm mướn chắc dễ dàng hơn”. Hắn bắt đầu chùn chí, nghĩ vẩn vơ mãi bỗng sống mũi cay cay, hình như một vài giọt nước mắt đòi rơi ra từ mắt, hắn không kiềm giữ cứ để nó tuôn trào.

Bỗng bàn tay thằng nhỏ sờ vào mắt hắn, “Ngủ rồi hả? Ý trời, sao ông khóc, chưa kiếm được tiền phải không?”

Hắn gượng cười: “Tao khóc hồi nào? Tại ngáp chảy nước mắt thôi”

Thằng nhỏ ra vẻ sành sỏi nói: “Má tui nói bụi đời mà còn biết khóc là bụi đời lương thiện. Tui khóa ông rồi đó, ngồi dậy tui cho hưởng xái cái bánh bao nè”

Hắn ngồi lên sượng sùng “Mày sang quá”

Cười hì hì thằng nhỏ đáp “Ờ, tui ăn sáng lắm hổng ăn sao đủ sức đi làm suốt ngày.” Nó ngoạm một miếng lớn bánh bao rồi nói nhẹ hều “Ông chịu để tui giúp, chắc sẽ tìm được việc làm”

“Việc gì?” – Hắn có vẻ không tin, thờ ơ hỏi

“Thì trước tiên, ông chịu làm ba tui đã”

“Thân tao lo chưa xong, làm sao nuôi mày”

“Ớ, ai bắt ông nuôi tui, tui nuôi ông thì có. Tui sẽ giới thiệu với bà chủ ông là ba tui, nếu được nhận vô làm khô bả, sức ông mạnh kiếm tiền nhiều hơn tui là cái chắc”

“Làm gì?”

“Thì kiêng cá, gỡ khô ngoài nắng, vác khô lên xe”

Thằng nhỏ ngừng lời, đưa tay nắm cổ tay hắn bóp bóp “Ủa mà ông bụi đời mà sao không ốm, lại còn khỏe với hiền nữa chứ”

“Thì một năm ở tù, tao lao động tốt mà” – Hắn tự hào khoe, rồi nói tiếp “Ai ở tù ra mà hổng hiền, có người sau khi được cải tạo thành người tốt luôn, có người thì hiền được vài ba bữa”

“Mà nè, ông nhớ là nhà mình ở xóm Bánh Tằm, vợ ông bán bún cá, tui còn hai đứa em gái đang đi học. Mà ông có bộ đồ nào mới hơn bộ này không, ngày đầu tiên đi xin việc cũng tươm tất tí”

Hắn vỗ vỗ tay vào cái túi du lịch “Có, tao còn một bộ hơi mới. Mà mày tên gì, sao má mày ở xóm Bánh Tằm mà lại bán bún”

“Thì nói đại vậy đó, tui tên Tèo nghe ba”

“Tao chịu cách xin việc của mày, nhưng tao ghét có con lắm, ở chỗ làm mày kêu tao bằng ba còn ra ngoài thì xưng hô như bây giờ nghen”

“Ông cà chớn quá, người ta giúp cho còn làm phách” – Thằng Tèo nhe răng cười “Ăn bánh bao vô khát nước quá ta ơi”

“Rồi rồi, tao mua cho” – Hắn đứng lên, ra ngoài quán mua hai bọc Pepsi

Thằng Tèo nhăn mặt “Chưa có việc làm mà xài sang quá vậy ba”

Hắn nghiêm mặt “Mày còn kêu như vậy là tao không nói chuyện đâu. Đây là tao đãi mày, cảm ơn công giúp tao có việc làm.”

“Mà biết đâu người ta hổng nhận thì sao?”

“Thì kệ chứ, coi như phá huề cái bánh bao với mày”

Đêm đó hắn khó ngủ, lầm thầm nghiễn ngẫm cái hoàn cảnh gia đình và địa chỉ mà thằng Tèo nói. Vóc dáng của hắn khỏe mạnh nên vừa lòng bà chủ lắm. Thế là hắn có việc làm, lương tháng kha khá bèn bàn với thằng Tèo hùn nhau kiếm chỗ trọ, thằng Tèo đồng ý.

Cái chỗ trợ nhỏ xíu như cái hộp, ban ngày nắng nóng ngộp thở nhưng cũng sướng hơn ngủ ở thềm rào bệnh viện. Hơn nữa, ban ngày “cha con” nó có ở đấy đâu mà sợ nóng. Hắn và thằng Tèo có vẻ thương nhau nhiều hơn, nhưng không ai chịu bày tỏ điều đó. Nếu không phải ở chỗ làm khô mà thằng Tèo lỡ miệng kêu ba là hắn cau mày khó chịu. Thằng Tèo thì không ưa cái kiểu bực bội của hắn nên nói chuyện với hắn trống không, hổng ông hổng ba gì hết. Hắn tưởng cuộc sống êm trôi với công việc tanh tưởi cá biển, nhưng sự đời đâu nào đơn giản thế. Tới tháng thứ 5 thì có chuyện xảy ra.

Sáng nay, mới vác cần xé cá từ tàu lên bờ, thấy xôn xao trên nhà chủ hắn vội chạy lên. Hắn nhìn thấy thằng Tèo bị bà chủ nắm áo, mà ngoác cái miệng tô son đỏ chót gào lên “Nó ăn cắp bóp tiền của tui, tui mới để đây quay lưng đi vô quay ra thì mất, có mình nó đứng đây, ai vào lấy chớ?”

Thằng Tèo nước mắt ngắn dài, mũi dãi chảy thòng lòng nói “Tui không ăn cắp đâu. Tui nốt nào giờ bà chủ biết mà”

“Nghè mà tốt gì mày? Ba mày hổng biết dạy con, tao tốt với cha con mày qua, sao trả ơn tạo vậy hả?”

Hắn đứng im không thanh minh, mặc cho bà chủ xỉa xói chửi không ra gì cái thằng cha là hắn. Hắn đi lại bên thằng Tèo hỏi ngọt ngào “’Mày có lấy tiền của bà chủ không?”, thằng Tèo liền nói “Tui thề có trời, tui không lấy”

Một bên bà chủ sang trọng nói mất, một bên thằng con hờ bảo không lấy. Hắn còn đang lúng túng thì hai công an phường tới. Mỗi lần gặp công an là hắn lại nhớ đến trại giam. Hắn nghĩ thằng Tèo mới hơn 10 tuổi mà phải chịu tù tội sẽ ảnh hưởng đến tương lai sau này và sẽ hằn sâu trong ký ức của nó. Như bản thân hắn đây!  Có thể nó lỡ lại một lần, nhưng làm sao nỡ để nó bị bắt, khi thực bụng hắn đã thương thằng Tèo như con.

Hắn tách đám người hiếu kỳ bu xung quanh, đi tới hai anh công an thú tội “Là tui ăn cắp tiền của bà chủ, lỡ tay đánh rơi xuống nước, chắc giờ nó trôi ra biển rồi”

Hắn im lặng, đi theo đà đẩy của người công an, không thèm nhìn thằng Tèo đang há hốc miệng trông theo hắn. Lòng hắn nặng trĩu, nhớ tới tiền án có sẵn, nhưng rồi hắn chuyển sang niềm hy vọng “Chắc chắn các anh công an sẽ tìm ra thủ phạm và mình được trả về”

Thằng Thèo thấy niềm thương cảm dâng lên đầy ứ ngực, nó tốc chạy theo hai tay về phía trước chới với. Giọng nó khàn đục, gào tha thiết “Ba ơi, ba bỏ con sao ba?”

Bất giấc hắn xúc động tột cùng, cảm giác yêu thương chạy dọc sống lưng làm ớn lạnh. Hắn giật phắt người, quay lại hỏi bằng giọng âu yếm “Con kêu ba hả Tèo?”

Công an đưa hắn lên xe, thằng Tèo chạy theo luồn lách trong dòng xe cộ, hụp hử trong bụi khói sau xe. Nó chạy tới trụ sở công an, lảng vảng đứng ngoài chờ mà không biết chờ cái gì. Không thể làm gì hơn, thằng Tẻo chửi cha chửi mẹ kẻ nào ăn cắp bóp tiền của bà chủ và nó tin tưởng các chú công công an sẽ bắt được thằng ăn cắp.

Khoảng nửa tiếng đồng hồ sau, thằng Tèo đang ngồi tựa lưng vào tường, mắt nhắm ngủ gà ngủ gật, thì một bàn tay ai đó đập mạnh vào vai. Nó giật mình dụi mắt, bà chủ nách kẹp cái bóp đứng ngó nó cười toe toét: “Đi vô lãnh ba mày ra. Cái bóp dì mang theo lúc đi tiểu, bỏ quên ở toa lét mà tưởng mất, dì đãng trí quá”

Vậy là “ba” thằng Tèo được thả ra. Nó nhào tới thót lên cổ ba để ba cõng nó, miệng liến thoắng: “Ba thấy chưa? Ở hiền gặp lành mà”

Bà chủ đi sát bên, đưa tặng cha con nó chút tiền với thái độ của người có lỗi. Hắn lắc đầu không nhận vì đây chỉ là sự hiểu lầm, bỗng thằng Tèo dùng cả hai tay giật phắt nắm tiền, nói gọn hơ: “Con cảm ơn bà chủ, tiền này cha con mình xài cả tháng đó ba”.

Trước hành động đường đột của thằng Tèo, hắn còn biết làm gì hơn là cảm ơn bà chủ, rồi quay sang rầy “con”: “Con thiệt mất dạy quá, chắc phải cho con đi học thôi”

Thằng Tèo nghe vậy, khom người xuống nhìn hắn hỏi gằn “Ông nói cái gì?”

Hắn lặp lại: “Ba nói con phải đi học để cô giáo dạy những điều hay lẽ phải mới mong lên người”

Thằng Tèo đang ngồi trên lưng đột ngột tụt xuống, nó lặng im đi miết lên phía trước, hắn tuổi theo nó hỏi: “Sao vậy, bộ con hổng muốn đi học hả”

Không quay người lại, thằng Tèo chúm chím cười, trả lời “Ba hổng biết gì hết trơn, tui đang khoái chớ bộ”

Gió biển thổi lộng vào mát rượu, hắn mỉm cười nhủ thềm “Gió chiều thật dễ thở…”, câu chuyện sống bụi của hắn hình như vui hơn trước rồi.

Xem thêm: Câu chuyện cuộc đời - Một bài học về con người và cuộc đời