Chuyện về danh tướng Lê Khôi: Bắt sống 2 đô đốc nhà Minh, dọa quân Chiêm quy hàng

Cha mẹ mất sớm, thế nên từ nhỏ Lê Khôi (người Lam Sơn - nay thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) đã ở với chú ruột là Lê Lợi. Trong những ngày đầu gian khổ, ông từng theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, lập nhiều chiến công hiển hách trên chiến trường.

Lê Khôi từng làm quan qua 3 triều vua là Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông; đã giữ tới chức Khâm sai Tiết chế thủy lục như Dinh, sau đó lên chức Hộ vệ Thượng tướng quân.

Chỉ nghe tên, quân Chiêm lập tức quy hàng

Năm 1430, Lê Khôi được trao chức Trấn thủ Hóa Châu (vùng đất từ Quảng Trị trở vào). Thời điểm đó, Hóa Châu giáp Chiêm Thành, tình hình chưa ổn định nên vua quyết định trao cho người tin cậy, đủ uy và đức.

“Lịch triều hiến chương loại chí” ghi rõ, vừa đến Hóa Châu, Lê Khôi ngay lập tức “bãi bỏ trạm gác và sự xét hỏi nghiêm ngặt, chỉ lo đi chiêu mộ dân lưu tán về làm ăn, khuyên bảo dân chăm làm ruộng, trồng dâu, huấn luyện sĩ tốt để giữ yên bờ cõi. Ông xử việc nghiêm trang và giữ chữ tín nên được dân rất yêu kính”.

Cũng trong năm này, Bế Khắc Thiệu dấy lên cuộc nổi loạn vùng Thái Nguyên. Vua thân chinh ra trận, triệu thêm Lê Khôi từ Hóa Châu tiếp ứng. Nhờ có mặt kịp thời, Lê Khôi đã dẹp yên nổi loạn, được vua trọng thưởng.

Năm 1443, Lê Khôi được phong là Nhập nội Thiếu úy, sai đi Trấn thủ Nghệ An. Khi vừa đặt chân tới xứ Nghệ, ông được người dân chào đón nhiệt tình, đưa hai tay lên ngang trán mừng reo: “Chúng tôi mong ông đã lâu, sao nay trời mới giáng phúc ban ơn cho chúng tôi”.

Đến năm 1445, Lê Khôi được lệnh đem quân Nghệ An đi tiếp ứng trận đánh Chiêm Thành. Ông cùng quân xông băng băng lên phía trước, phá tan trại giặc nơi cửa ải, qua Ly Giang, đến Thị Nại (Bình Định) và nhanh chóng tiến vào Chiêm Thành, bắt được chúa Chiêm là Bí Cai. Thấy quân của ông, tướng giặc bắc loa hỏi: “Có phải ông Tư mã (chỉ Lê Khôi) đó không?” Ông liền cởi mũ ra, quân giặc nhận ra ông liền cởi mũ xuống ngựa quy hàng, mang sản vật đến biếu tặng ông.

Tuy nhiên, trên đường về khi đoàn chiến thuyền đến chân núi Long Ngâm của dãy Nam Giới, Lê Khôi lâm bệnh nặng qua đời. Sự ra di của vị tướng tài đức song toàn khiến binh sĩ kêu gào dậy sóng. Vua quan thương xót vô hạn làm quốc tang 3 ngày, an táng thi hài ông ở chóp núi Long Ngâm.

Ông còn được triều đình truy tặng Nhập nội Đại Hành khiển, cho quan vào tận nơi ông mất để làm lễ an táng và cúng tế. Năm 1487, ông được vua Lê phong “Chiêu Trưng Đại vương”. Bên cạnh đó, vua còn cho lập đền thờ; nhân dân địa phương thương tiếc và kính trọng ông cũng lập đền thờ tại Cửa Sót, hàng năm đều tổ chức Lễ hội đền Chiêu Trưng vào ngày giỗ của ông.

Bắt sống hai đô đốc nhà Minh

Trong suốt hành trình khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Khôi luôn sát cánh bên Lê Lợi, một lòng phò tá và chiến đấu. Năm 1424, trong trận đánh lớn ở Khả Lưu (Nghệ An), Lê Khôi được lệnh cầm quân nhỏ, dưới quyền chỉ huy của Lê Sát và nhiều tướng lĩnh cao cấp khác đối phó với quân giặc tràn lên đánh vào Lam Sơn ở Trà Lân.

Tại trận chiến này, Lê Khôi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Ông cùng tướng Lê Sát xông lên phá tan quân Minh, chém tướng tiên phong Hoàng Thành và bắt sống đô đốc Chu Kiệt. Tên tuổi của Lê Khôi được nhiều người biết đến, chỉ huy tin cậy, binh sĩ yêu quý sau trận Khả Lưu.

Đến năm 1427, Bộ chỉ huy Lam Sơn quyết định đánh trận quyết chiến chiến lược cuối cùng với quân Minh tại Chi Lăng - Xương Giang (Lạng Sơn). Lê Khôi cùng Phạm Vấn chỉ huy hơn 2 nghìn binh sỹ, làm tướng trợ thủ cho Lê Sát trong trận chiến này.

Một lần nữa, Lê Khôi lập được công lớn, đánh tan và bắt sống đô đốc Thôi Tụ và Hoàng Phúc cùng mấy chục nghìn tên giặc. Lập hàng loạt chiến công, khi Lê Lợi lên ngôi hoàng đế năm 1428 đã phong Lê Khôi làm Kỳ Lân Hổ vệ Thượng tướng quân, quyền Hành quân Tổng quản, hàm Nhập nội Thiếu úy, sau thăng lên hàm Tư mã, được đem Kim Phù.

Xem thêm: Nỗi oan thấu trời của danh sĩ đại thần Phan Thanh Giản