Người thường xuyên nóng giận hãy lắng nghe lời Phật dạy để tu tập

Nóng giận là gì?

Theo quan niệm của đạo Phật, nóng giận chính là một biểu hiện của sự sân hận. Sân hận được diễn tả là “sự nóng nảy, sự hãm hại, sự đối lập, sự chống đối, sự hung dữ, sự lỗ mãng, sự không hoan hỷ của tâm”.

Sân hận không có hình thức, nhưng rất dễ nhận biết khi người ta sân hận, vì sân hận biểu hiện rất rõ trên thân. 

Trong mô tả của tâm lý học: Sân hận được biểu hiện với cặp mắt đỏ ngầu, mặt mày dữ tợn, nghiến răng, bặm môi, siết tay, đấm ngực, đập phá, gây gổ, đâm chém, giết chóc...

Một số người biểu hiện sự giận dữ một cách thâm trầm bằng cách im lặng mặc dù đang sôi sục trong lòng. 

Dù biểu hiện như nào thì người sân hận cũng không hề thân thiện, không dễ chịu chút nào. Sân hận ảnh hưởng không ít đến mối quan hệ giữa con người với nhau.

Tác hại của nóng giận

Trong Tương ưng bộ kinh (kinh Sân hận, phẩm Không tuyên bố), Đức Phật chỉ ra rằng, một người hay sân hận sẽ xảy ra 7 điều sau:

“Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, dầu cho người ấy khéo tắm rửa, khéo chải chuốt, rồi người ấy cũng trở thành xấu xí; dầu có nằm trên giường nệm, chăn len, họ vẫn ngủ một cách khổ sở; thu hoạch bất lợi, lại nghĩ rằng ‘ta được lợi ích’, thu hoạch điều bất lợi ích, lại nghĩ rằng ‘ta không được lợi ích’. 

Những pháp này được nắm giữ khiến người khác trở thành thù địch, đưa đến không hạnh phúc, đau khổ lâu dài; những tài sản nào của họ thu hoạch do sự phấn chấn tinh cần, cất chứa do sức mạnh của cánh tay, chồng chất do những giọt mồ hôi, đúng pháp, thu hoạch hợp pháp, các tài sản ấy được nhà vua cho chở về ngân khố nhà vua; nếu có được danh tiếng gì nhờ không phóng dật thu hoạch được, danh tiếng ấy lánh xa họ; nếu người đó có những bạn bè thân hữu, bà con huyết thống gì, họ sẽ xa lánh, từ bỏ người đó, vì người đó bị phẫn nộ chinh phục; người đó làm ác hạnh với thân, người đó nói lời ác hạnh với lời, người đó nghĩ đến điều ác hạnh với ý, khi thân hoại mạng chung, người đó sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục”.

Bài học về sự nóng giận

Chuyện kể rằng, một vị samurai đến thu nợ của người đánh cá nhưng người này nói năm vừa qua chuyện làm ăn của anh ta rất tệ hại nên không có tiền để trả.

Quá tức giận, vị samurai rút kiếm định giết người đánh cá, thì người này nói: “Tôi cũng đã học võ và sư phụ tôi khuyên không nên đánh nhau khi đang tức giận”.

Nghe người đánh cá nói vậy, vị samurai nhìn một lúc rồi từ từ hạ kiếm xuống, nói: “Sư phụ của ngươi rất khôn ngoan. Sư phụ của ta cũng dạy như vậy. Ðôi khi ta không kiểm soát được nỗi giận dữ của mình. Ta sẽ cho ngươi thêm một năm để trả nợ và lúc đo chỉ thiếu một xu thôi chắc chắn ta sẽ giết ngươi”.

Tối muộn, khi vị samurai trở về nhà, ông nhẹ nhàng bước vào vì không muốn đánh thức vợ. Bất ngờ, ông thấy vợ mình và một kẻ lạ mặt mặc quần áo samurai đang ngủ trên giường.

Cơn ghen nổi lên, ông giận dữ vô cùng, nâng kiếm định giết cả hai. Lúc này, lời nói của người đánh cá văng vẳng bên tai ông: “Ðừng hành động khi đang giận dữ”.

Dừng lại, thở sâu, vị samurai cố tình tạo ra tiếng động lớn khiến vợ ông thức dậy ngay lập tức. Kẻ lạ mặt hóa ra lại chính là mẹ ông.

Ông gào lên: “Chuyện này là sao vậy. Suýt nữa con đã giết cả hai người rồi!”

Vợ ông giải thích: “Vì sợ kẻ trộm lẻn vào nhà nên thiếp đã cho mẹ mặc quần áo của chàng để doạ chúng”.

Một năm sau, người đánh cá gặp lại vị samurai, phấn khởi nói: “Năm vừa qua thật tuyệt vời, tôi đến để trả nợ cho ngài đây, có cả tiền lãi nữa”.

Vị samurai nói với người đánh cá: “Hãy cầm lấy tiền của ngươi đi. Ngươi đã trả nợ rồi”.

Từ câu chuyện trên có thể thấy, nếu hành động trong lúc nóng giận sẽ rất dễ phạm phải sai lầm, thậm chí khiến bản thân sau này phải hối hận. Vì vậy, khi thấy mọi việc không được như ý, hãy quan sát và phân tích thấu đáo. Khi đang nóng giận thì tuyệt đối không nên nói hay hành động vội vàng, chờ lúc bình tĩnh trở lại hãy giải quyết mọi việc.

Cách chế ngự nóng giận theo lời Phật dạy

Sự sân hận gây tác hại cho mỗi người nên chúng ta cần phải chế ngự tâm sân hận. Trong kinh Tăng Chi Bộ (phẩm Hiềm hận), Đức Phật dạy cách chuyển hóa cơn nóng giận.

“Có năm trừ khử hiềm hận này, này các Tỷ-kheo, ở đây vị Tỷ-kheo có hiềm hận khởi lên cần phải được trừ khử một cách hoàn toàn. Thế nào là năm?

Trong người nào, này các Tỷ-kheo, hiềm hận được sanh, trong người ấy, Từ (metta) cần phải tu tập. Như vậy trong người ấy, hiềm hận cần phải đoạn trừ.

Trong người nào, hiềm hận được sanh, trong người ấy, Bi (karuna) cần phải tu tập. Như vậy trong người ấy, hiềm hận cần phải đoạn trừ.

Trong người nào, hiềm hận được sanh, trong người ấy, Xả cần phải được tu tập. Như vậy trong người ấy, hiềm hận cần phải đoạn trừ.

Trong người nào, hiềm hận được sanh, trong người ấy, Vô niệm, vô tác ý cần được thực hiện. Như vậy trong người ấy, hiềm hận cần phải đoạn trừ.

Trong người nào, hiềm hận được sanh, trong người ấy, sự kiện nghiệp do mình tạo cần phải được tu tập là: ‘Tôn giả là chủ của nghiệp, là thừa tự của nghiệp, là khởi nguyên của nghiệp, là bà con của nghiệp, là chỗ nương tựa của nghiệp. Phàm nghiệp thiện hay ác được làm, Tôn giả sẽ là người thừa tự nghiệp ấy’. Như vậy trong người ấy, hiềm hận cần phải đoạn trừ.

Này các Tỷ-kheo, có năm trừ khử hiềm hận này, ở đây, hiềm hận khởi lên cho Tỷ-kheo cần phải trừ khử một cách hoàn toàn”.

Trong cuộc sống hằng ngày, có một sự thật là nóng giận thì mất khôn, khi tâm sân hận khởi lên thì đốt cháy cả rừng công đức. Con người lúc nóng giận trông khuôn mặt rất khó coi. Mỗi người cần tu tập theo cách mà Đức Phật đã dạy để chuyển hóa cơn giận, đừng để nóng giận chi phối làm tổn hại đến chính mình và người khác.

Xem thêm: Lời Phật dạy: Những hành động làm tổn hại phúc báo, gây nghèo khó suốt 3 đời