[Góc review sách] Rebecca - Cuốn tiểu thuyết đầy ám ảnh về số phận của người phụ nữ

BBC đã đưa Rebecca vào danh sách top 100 cuốn tiểu thuyết truyền cảm hứng nhất. Đến năm 1940, cuốn sách đã được Alfred Hitchcock chuyển thể thành phim điện ảnh và đã xuất sắc giành được 2 Quả Cầu Vàng. Kể từ khi được xuất bản lần đầu năm 1938 đến nay, Rebecca cũng chưa từng bị đình bản. Điều này cho thấy sự hấp dẫn của nó đối với khán giả trên toàn thế giới. 

Ấy vậy mà đã có một thời những tác phẩm của Maurier thường bị nhận xét là những cuốn  “tiểu thuyết đàn bà”, “tình ái lãng mạn ”, “giải trí vô nghĩa”… Bỏ qua những lời phán xét phiến diện ấy, Maurier đã cống hiến cho nền văn học thế giới một cuốn tiểu thuyết đầy ám ảnh về bổn phận của những người phụ nữ.

Ban đầu Maurier có ý định viết tác phẩm Rebecca theo hướng nghiên cứu về sự ghen tuông của phái nữ. Trong cuốn ghi ghép năm 1991, tác giả có viết về những ý tưởng sơ khai của mình như sau: “Một ngôi nhà đẹp đẽ… một người vợ đầu… ghen tuông… Tôi muốn xây dựng tính cách của người vợ đầu tiên trong tâm trí của người vợ thứ hai… Cho đến khi người vợ thứ hai bị ám ảnh ngày đêm…”. 

Nữ chính là một người tháp tùng/một người bạn đồng hành được trả phí cho một quý bà người Mỹ giàu có đi nghỉ ở Monte Carlo. Tại đây cô tình cờ quen biết Maxim de Winter - một quý ông người Anh đã có một đời vợ. Họ yêu nhau, kết hôn, rồi chuyển về sống tại dinh thự Manderkey. Và những bi kịch từ đó cũng bắt đầu...

Ngay từ đầu trong thời gian quen biết và hẹn hò, nữ chính luôn được khen là cô gái có cái tên đẹp. Thế nhưng ngay cả khi đọc hết 500 trang đầu tiên của cuốn sách, độc giả vẫn không hề hay biết cô gái có tên là gì.

Không chỉ giấu nhẹm đi tên gọi, ngay cả tuổi của cô gái tác giả cũng không cho biết. Người đọc chỉ biết rằng đó là một cô gái còn rất trẻ, bằng một nửa tuổi của ông Winter, cô ngây thơ, có phần nhút nhát và thiếu kinh nghiệm sống.

Cô gái nhanh chóng rơi vào lưới tình của người đàn ông giàu có, lạnh lùng, khó nắm bắt, và hiển nhiên trở thành người đàn bà thứ 2 trong cuộc đời ông. Cuốn tiểu thuyết mang tên Rebecce - đây chính là tên người vợ cả của ông Winter. Thật là nực cười đúng không? Khi cuốn tiểu thuyết lại lấy tên của một nhân vật không phải là nhân vật chính, đã thế lại còn là nhân vật đã chết.

Du Maurier đã khéo léo dùng rất nhiều mô típ để tạo dựng nên những diễn biến căng thẳng về mặt tâm lý giữa người vợ thứ nhất và thứ hai. Nữ nhân vật chính được đưa về tòa dinh thự Manderley. Nơi mà mọi người đều ca tụng và muốn được một lần sống ở đó mà không hề biết điều gì chờ đợi mình. Manderley hiện diện sừng sững như một thế lực tinh thần bị bao phủ bởi ký ức của người vợ đầu đã khuất.

Maurier đã khai thác triệt để mọi ngóc ngách tâm lý của nữ giới mà hiếm có nhà văn nào khám phá được. Đó chính là cái cảm giác thua kém và ghen tỵ của nữ giới, cái cảm giác dù mình có cố gắng thế nào cũng mãi mãi không thể sánh được với bà cũ chủ thanh lịch của dinh thự Manderley. 

Ở Rebecca, đáp ứng bổn phận nữ giới được đặt ra một cách khắt khe và đầy ám ảnh. Nhưng sự tài tình của Maurier lại nằm ở chỗ, bà khéo léo lật ngược thế cờ khi dần hé lộ sự thật. Biết đâu, chính người vợ đầu Rebecca lại là một kẻ xảo trá, gian dâm, nổi loạn và chống đối khiến cho người chồng không thể chịu đựng nổi.

Rebecca là một tiểu thuyết nữ quyền, thách thức lại cách nhìn truyền thống không chỉ về vai trò bổn phận áp đặt lên người nữ, mà còn muốn làm tan rã rồi dẫn đến sụp đổ mối quan hệ quyền lực mà người đàn ông áp đặt lên người phụ nữ. 

Ngay từ đầu, Maxim de Winter đã hiện rõ là một người đàn ông gia trưởng, không kiểm soát được sự giận dữ, luôn yêu cầu vợ phải hành xử theo cách mà mình muốn, Winter không chấp nhận dù hành vi nhỏ về sự tự cường của nữ giới. Luôn nắm giữ tài sản và quyền lực tuyệt đối, nữ nhân vật chính như một con rối do người chồng điều khiển. Và người vợ đầu cũng không thoát khỏi bi kịch trên.

Thật khó để lý giải sức hút của tiểu thuyết Rebecca. Nó không chỉ đơn thuần là tiểu thuyết ghen tuông đàn bà, nó đẩy sự ghen tỵ lên mức ám ảnh; không đơn giản một chiều, nó khéo léo tạo ra những tiền giả định rồi chơi đùa với chúng trong tâm thức độc giả. Không chỉ là tiểu thuyết tình ái, nó còn chất vấn về cả nam quyền và nữ quyền. 

Tâm lý, cân não, tình ái, nữ quyền, ở Rebecca chẳng thiếu thứ gì. Nó là một sự hòa trộn đến kinh ngạc kỹ năng viết lách của tác giả bằng những thủ pháp xây dựng các nút thắt và giải quyết chúng đầy giật gân.

Xem thêm: [Góc review sách] Cây cam ngọt của tôi - Khi trẻ thơ mang trong mình những nỗi đau của người lớn