Phụng Dung Công chúa - người vợ 'quốc dân' của Trần Quang Khải: Dám hi sinh để bảo vệ chồng

Phía sau sự nghiệp binh quyền lẫy lừng của Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải chính là hình bóng của người vợ hiền - Phụng Dương Công chúa. Bà chính là người vợ nhường khiên, lấy thân che chắn cho chồng lúc gặp nguy nan.

Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Thân thế ít biết của Phụng Dương Công chúa

Phụng Dương Công chúa (1244 - 1291) là một nữ quý tộc, một Công chúa nhà Trần. Tuy có danh vị Công chúa nhưng bà không phải hoàng nữ mà được vua Trần Thái Tông nhận nuôi, sau phong làm Công chúa và gả cho con trai thứ 2 của ông là Chiêu Minh vương Trần Quang Khải.

Theo "Phụng Dương Công chúa thần đạo bi", một trong những thông tin cổ duy nhất còn sót lại về lai lịch Công chúa, thì bà là con gái của Tướng quốc Thái sư (không rõ tên) và Tuệ Chân phu nhân (không rõ lai lịch).

Văn bia không hề ghi rõ bà tên gì và cũng không đề cập trực tiếp đến tên cha bà mà chỉ ghi là Tướng quốc Thái sư. Theo nhiều suy đoán, vị "Thái sư" này là Trần Thủ Độ, và nhận định Phụng Dương thuộc hàng cô của Trần Quang Khải. Thế nhưng khi tra xét lại, Trần Thủ Độ vào lúc qua đời đã truy phong làm Vương, truy tước ["Thượng phụ Thái sư"], và tuy ông sinh thời từng là Thái sư nhưng có tước danh khác hẳn (là Thái sư thống quốc hành quân vụ chinh thảo sư và Thống quốc thái sư).

phung-duong-cong-chua-la-ai-5
Tranh vẽ Phụng Dương công chúa (Minh họa)

Xét trong Đại Việt Sử ký Toàn thư, các kỷ thời đại Trần Thái Tông và Trần Thánh Tông có đề cập đến Khâm Thiên đại vương Trần Nhật Hiệu, em út cùng mẹ của Trần Thái Tông, sinh thời là Thái úy, sau khi chết (năm 1269) thì được truy tặng là ["Tướng quốc Thái sư"], hoàn toàn khớp với chức danh của văn bia. Như vậy cha Phụng Dương Công chúa theo lý mà nói nên thì là Trần Nhật Hiệu hơn là Trần Thủ Độ. Như vậy thì Phụng Dương Công chúa là em họ Trần Quang Khải.

Từ nhỏ, bà đã nổi tiếng thông minh và rất mực hiền hậu, được Trần Thái Tông đem về cung nhận làm con nuôi, cho phong hiệu Phụng Dương Công chúa. Từ đó Phụng Dương sống trong cung như một hoàng nữ.

Khi đến tuổi kê, bà được gả cho Thượng tướng Thái sư Chiêu Minh vương Trần Quang Khải với nghi lễ dành cho hoàng nữ. Khi đó, Trần Quang Khải đang say mê một người thiếp khác nên khá lạnh nhạt với bà dù trên danh nghĩa bà vẫn là chính thất. Biết chuyện, Trần Nhật Hiệu và Tuệ Chân phu nhân từng nổi giận và tính bề đòi bà về lại nhà, nhưng bà kiên quyết từ chối vì cho rằng đó là đạo vợ chồng.

Theo văn bia ghi nhận, Phụng Dương Công chúa đối xử với các thê thiếp của rất sức bao dung. Bà cũng quán xuyến công việc, quản lý tiền bạc cho chồng khiến Trần Quang Khải hết sức hài lòng. Cũng nhờ vậy mà vị tướng này có thời gian dồn tâm sức cho chuyện quốc gia đại sự. Cùng với Linh Từ Quốc mẫu, bà là một phụ nữ quý tộc tiêu biểu của nhà Trần và được các sử gia ghi chép lại.

Ngoài lo chuyện nhà chồng, bà còn thường xuyên thu xếp về nhà thăm, phụng dưỡng cha mẹ chu đáo. Khi thân phụ Trần Thủ Độ qua đời, Phụng Dương lại đích thân lo cơm nước, hầu hạ mẹ chuẩn mực như một thôn nữ hiếu thảo.

Xả thân bảo vệ chồng

Lại nói chuyện quốc gia đại sự, sau thất bại trong cuộc chiến tranh xâm lược Đại Việt lần thứ nhất năm 1258, Mông Cổ vẫn luôn rình rập chờ đợi thời cơ tiến đánh Đại Việt. Chúng quyết tâm trả thù nhà Trần bằng một cuộc vũ trang xâm lược vào cuối năm 1284 đến năm 1285.

phung-duong-cong-chua-la-ai-9
Tranh vẽ danh tướng Trần Quang Khải

Trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 2 của Đại Việt, nhằm tránh đối đầu với sức tấn công của giặc, phát huy sở trường của ta, quân đội nhà Trần đã thực hiện chiến pháp "Vườn không nhà trống".

Lần rút quân về Thiên Trường năm ấy, Trần Quang Khải cùng Phụng Dương Công chúa được lệnh bí mật hộ tống triều đình xuôi sông ngay trong đêm. Nửa đêm, vì bất cẩn, có một chiếc thuyền trong đoàn bốc cháy, mọi người hoảng loạn, kẻ la, người hét và cho rằng thích khách của Mông Nguyên đã đột nhập.

Lúc bấy giờ, Phụng Dung công chúa vẫn bình tĩnh, bà đánh thức Trần Quang Khải dậy, nhanh chóng đưa chồng tấm khiên gỗ để phòng thân và không ngần ngại liều mình  lấy thân che chắn cho chồng. Thật may, sự việc đã nhanh chóng được kiểm soát. Tuy nhiên, chính lòng can đảm và sự bình tĩnh đến lạ thường của Phụng Dương đã góp phần tích cực vào việc "cảm hóa" Quang Khải. Sau đó bà được sủng ái hết mực.

phung-duong-cong-chua-la-ai-0
Ngày 11 tháng Tư năm Quý Tỵ (18/5/1293), đích thân Thái sư Trần Quang Khải đã lập bia mộ Phụng Dương công chúa

Nhờ công đức của người vợ hiền thục Phụng Dương mà công trạng của Trần Quang Khải thêm dày. Chính ông cũng từng nhận xét rằng "Nàng là người làm điều thiện, nói điều nhân, sống nết na, chết lưu danh, vượng phu ích tử".

Khoảng năm Tân Mão (1291), ngày 22 tháng 3, Phụng Dương Công chúa qua đời ở Thiên Trường, hưởng thọ 47 tuổi. Thôn Độc Lập, phủ Thiên Trường là nơi chôn cất của Công chúa. Ngày 11 tháng 4 năm Hưng Long nguyên niên (1293), là ngày chôn cất. Người chủ tang Công chúa là con trai thứ của bà Văn Túc vương, đến xin bài minh đem chôn cùng.

Xem thêm: Dấu tích còn sót lại của Hành cung Thiên Trường: Vùng đất phát tích và hiển đạt của nhà Trần

Đang tải bình luận...

Đọc thêm

Trong những ngày đầu mới lập cơ nghiệp, con cháu nhà Trần đều mang tên các loài cái. Ví dụ: Trần Lý (cá chép), Trần Thừa (cá Dưa), Trần Liễu (cá Leo)... 

Lý giải nguyên do con cháu nhà Trần xưa đều mang tên các loài cá
0 Bình luận

Trong tam thập lục kế có kế thứ tư “dĩ dật đãi lao” (lấy nhàn để đối phó với mỏi mệt) và nhà Trần đã vận dụng triệt để binh pháp cổ này để khiến quân Nguyên sa lầy, không lối thoát.

Dĩ dật đãi lao - chiến thuật cổ giúp nhà Trần đẩy quân Nguyên sa lầy
0 Bình luận

Dưới triều Trần, lực lượng quân đội đặc biệt được chú trọng phát triển để dẹp thù trong, giặc ngoài. Bên cạnh đó, nhà Trần đẩy mạnh phục hồi, phát triển kinh tế giúp Đại Việt để khẳng định vị thế.

Nhà Trần đã biến Đại Việt thành 'ông lớn' phương Nam như thế nào?
0 Bình luận

img

Bài mới

Ca sĩ Đức Phúc gây 'sốt' vì muốn tặng xe mới cho một bác xe ôm lớn tuổi

Ca sĩ Đức Phúc đang nỗ lực tìm kiếm bác xe ôm lớn tuổi bị hủy chuyến vì xe Wave cũ, mong muốn tặng xe mới giúp ông mưu sinh dễ dàng hơn.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Chuyên gia Viện đào tạo và Phát triển nhân lực trang bị kỹ năng mềm cho sinh viên trường Cao đẳng

Vừa qua, Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau đã phối hợp cùng Viện Đào tạo và Phát triển nhân lực (itd) tổ chức Chương trình tập huấn kiến thức, kỹ năng mềm dành cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh.

Nguyễn Ngọc Giàu
Nguyễn Ngọc Giàu 3 ngày trước
MỌT 2025: VỌNG MIÊN - NGÀY HỘI MUA BÁN VÀ TRAO ĐỔI SÁCH LAN TỎA TRÁI TIM ẤM ÁP CỦA THẾ HỆ TRẺ

The 1% Fund là một dự án thiện nguyện được thành lập bởi học sinh trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam và THPT Chuyên Nguyễn Huệ với châm ngôn “One percent. One change” - một phần trăm tấm lòng của mỗi người cũng có thể kiến tạo một sức ảnh hưởng nhất định đến cộng đồng. Cho đến nay, dự án đã đi được hơn nửa chặng đường của mùa 10, cùng với thật nhiều hoạt động sôi nổi qua những dấu mốc thành công đáng tự hào qua các mùa sự kiện chính MỌT - GOM và tiền sự kiện SAN.

minh châu
minh châu 3 ngày trước
Nữ shipper Nghệ An được nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi trong lúc đi giao hàng

Chị Vũ Thị Hoài (33 tuổi, Nghệ An) mới đây đã được một nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi túi tiền trong lúc chở con gái 10 tháng tuổi đi giao hàng.

Cô gái Việt và mối nhân duyên đặc biệt với 'bà ngoại' ở Pháp

Từ khi gặp cụ bà 86 tuổi tại Pháp, cuộc sống của cô gái Việt - Nguyễn Trang đã thay đổi rất nhiều. Bà dành tình thương, chăm sóc Trang như bà ngoại chăm sóc cháu gái, khiến cô vô cùng cảm động và hạnh phúc.

Hải An
Hải An 15/12
78win lan tỏa hơi ấm nghĩa tình

Nghệ An những ngày cuối năm vẫn còn ngổn ngang dấu vết của những  cơn bão vừa đi qua. Con đường làng bị bùn đất phủ loang lổ, những hàng rào đổ nghiêng, mái tôn nhà dân bị gió cuốn bật tung từng mảng. Mùi ẩm lạnh của mưa và những đêm mất ngủ vì gió rít như vẫn còn đọng lại trên đôi mắt của người dân nơi đây. Cả vùng quê hiền lành vốn bình yên lại phải trải qua thêm một lần thử thách nghiệt ngã của thiên nhiên.

Hải An
Hải An 12/12
Phép màu của sự tử tế: Cô gái trẻ ở Phú Thọ giữ được mạng sống nhờ 1 bình luận vu vơ trên mạng xã hội trong lúc tuyệt vọng

Chỉ một dòng bình luận vô thức trong lúc tuyệt vọng: “Ước gì Vingroup có thể hỗ trợ cho mình 1 chiếc máy thở nho nhỏ thôi, mình rất cần sự sống từ nó”, cô gái sinh năm 1994 đã có cơ hội được sống tiếp.

Ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc)

Chiều 9/12, tại Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc), nhằm kết nối cộng đồng cựu sinh viên, thúc đẩy hợp tác giáo dục giữa hai nước Việt – Trung.

Thanh Tú
Thanh Tú 09/12
Trúng số 18 tỷ, người đàn ông TP.HCM gửi 100 triệu mua gạo từ thiện tặng cho bà con khó khăn

Nhận 100 triệu đồng từ vị khách trúng số 18 tỷ, bà Thùy Dương góp thêm 38 triệu để mua 8 tấn gạo tặng cho bà con khó khăn.

Hải An
Hải An 08/12
Ấm lòng trước “núi gạo” của người dân Ninh Bình ủng hộ bà con vùng lũ miền Trung

Những ngày này, tại điểm tiếp nhận hàng hoá cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Trung ở phường Nam Định (tỉnh Ninh Bình), người dân liên tục mang gạo cùng nhiều nhu yếu phẩm tới ủng hộ.

Xúc động khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường

Khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường, không chỉ cô dâu xúc động nghẹn ngào mà người thân, quan khách xung quanh cũng sut sùi lau nước mắt.

Thầy giáo vùng cao lội bùn, vượt sạt lở ôm chặt bó hoa để tặng đồng nghiệp nhân ngày 20/11

Con đường về trường sạt lở, trơn trượt, bùn ngập đến đầu gối nhưng thầy giáo vùng cao ở Đà Nẵng vẫn ôm chặt bó hoa để tặng các đồng nghiệp trong trường.

Hải An
Hải An 22/11
Thầy cô Gia Lai lội nước mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho sinh viên trong Ngày Nhà giáo Việt Nam

Trường ngập sâu, hơn 500 sinh viên kẹt trong ký túc xá. Thầy cô lội nước lạnh, mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho trò trong Ngày Nhà giáo Việt Nam.

Hải An
Hải An 21/11
Nữ điều dưỡng trong làng kịp thời cứu bé 19 tháng rơi xuống kênh

Một bé trai 19 tháng tuổi ở Quảng Trị được một nữ điều dưỡng gần nhà cứu sống sau khi ngừng tim, ngừng thở vì rơi xuống kênh nước trước mặt nhà.

Hải An
Hải An 18/11
Nhặt được ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 mang đến công an nhờ tìm người đánh rơi

Nhặt được chiếc ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 ở Khánh Hòa đã lập tức mang đến cơ quan công an nhờ tìm trả lại người đánh rơi.

Hải An
Hải An 17/11
img
Đề xuất