Nghịch lý: Có bằng thạc sĩ nhưng lương chỉ ngang cử nhân, có bằng đại học nhưng thất nghiệp

Zephyr Cao (27 tuổi) ra đời với tấm bằng thạc sĩ của ĐH Ngoại giao Trung Quốc vào năm 2023. Tuy nhiên, anh đã từ chối tìm việc ở thành phố lớn để về quê Hà Bắc vì mức lương nhận được không tương xứng với tấm bằng.

Anh cho biết, lương khởi điểm của bằng cử nhân không khác gì bằng thạc sĩ. Điều đó khiến anh suy nghĩ đến việc học tiến sĩ để có một tương lai tốt đẹp hơn. 

Tương tự, cô Amada Chen tốt nghiệp ĐH Trung Y Hồ Bắc năm 2024 cũng quyết định nghỉ làm tại một doanh nghiệp nhà nước sau 1 tháng trải nghiệm. Cô cảm thấy chán nản về mức lương: 60 tệ (hơn 200.000 đồng) cho 12 tiếng làm việc. 

Chen cho biết, cô đã gửi 130 đơn xin việc nhưng chỉ nhận được lời đề nghị bán hàng hay thương mại điện tử. Ước mơ trở thành thanh tra chất lượng hay nhà nghiên cứu của cô dường như là quá xa vời.

Những người như Zephyr Cao hay Amada Chen ở Trung Quốc được gọi là nhóm người "đuôi chuột". Tức là họ có trình độ, có bằng cấp (đầu voi) nhưng lại sống với mức thu nhập rất thấp (đuôi chuột). Hiện số lượng sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp ĐH năm 2024 tìm kiếm việc làm đang đạt mức kỷ lục. Tỷ lệ thất nghiệp của khoảng 100 triệu thanh niên trong độ tuổi 16-24 đã vượt ngưỡng 20% lần đầu vào tháng 4/2023. Có không ít người trẻ lựa chọn đi chùa để giải tỏa căng thẳng. Họ coi đi chùa như "một trải nghiệm thanh lọc tâm hồn". 

“Chúng em cảm thấy áp lực và muốn đi chùa để tĩnh tâm. Tưởng chừng như sinh viên tốt nghiệp đại học ở khắp mọi nơi và còn nhiều thạc sĩ nữa. Tiêu chuẩn tìm việc đang tăng lên vì mọi người có trình độ cao hơn”, một sinh viên tên Chen nói. 

Theo Yun Zhou - PGS xã hội học tại Đại học Michigan (Mỹ), bằng đại học từng là cánh cửa mở ra cơ hội việc làm tốt, song giờ đây trở nên hết sức phù phiếm. Khi thất nghiệp kéo dài, số thanh niên phải về quê sống dự vào bố mẹ và trở thành những đứa trẻ toàn thời gian. Nhiều người buộc phải hạ thấp kỳ vọng, chấp nhận làm công việc trái ngành, lương thấp để mưu sinh. 

Công ty tuyển dụng Liepin cho biết, giới trẻ Trung Quốc kỳ vọng mức lương trung bình cho công việc đầu tiên là khoảng 8.033 nhân dân tệ (hơn 1.000 USD). Tuy nhiên con số trên thực tế lại thấp hơn nhiều. Trung bình một hợp đồng lao động kéo dài 1-3 năm thường chỉ được nhận mức lương tối thiểu 2.000-3.000 nhân dân tệ (275-412 USD).

"Tình trạng thất nghiệp ở thanh niên sẽ tồn tại khá lâu, ít nhất là từ 5 đến 10 năm", ông Wang Jun, giám đốc kinh tế tại Công ty quản lý tài sản Huatai, nhận định và nói thêm rằng những công việc tạm thời sẽ "giảm bớt xung đột xã hội do tình trạng thất nghiệp gây ra".

Peter Liu, chàng trai 24 tuổi tốt nghiệp chuyên ngành sản xuất truyền hình tại một trường đại học ở Bắc Kinh, cho biết: “Thật sự rất khó để kiếm được việc làm ở các công ty lớn”.

Để giải quyết vấn đề việc làm, chính phủ Trung Quốc trước đó đã kêu gọi mở thêm nhiều kênh tuyển dụng phục vụ lao động trẻ. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cũng được triển khai để thúc đẩy tìm kiếm chất xám.

Năm nay, Trung Quốc đặt mục tiêu tạo ra hơn 12 triệu việc làm ở các khu vực đô thị và duy trì tỷ lệ thất nghiệp trong khảo sát đô thị ở mức khoảng 5,5%. Bộ Nhân sự và An sinh xã hội Trung Quốc hồi cuối tháng 4 cho rằng 3,03 triệu việc làm mới trong quý I/2024 đã bước đầu đánh dấu khởi đầu tốt cho thị trường việc làm vốn khá ảm đạm.

Được biết, Trung Quốc từng chứng kiến tỷ lệ thanh niên thất nghiệp cao vào đầu những năm 1980, cuối những năm 1970 và 1990. Kể từ sau đại dịch COVID-19, tình trạng thiếu thốn việc làm và kinh tế suy thoái khiến người trẻ cảm thấy rất khó khăn. 

(Theo Reuters, SCMP)

Xem thêm: 5 tuyệt chiêu quản lý tiền bạc hiệu quả nếu không may thất nghiệp: Đừng để nước đến chân mới nhảy