Cung An Định và những chuyện chưa kể

Được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới, cung An Định là đại diện tiêu biểu cho trường phái kiến trúc tân - cổ điển ở Việt Nam đầu thế kỷ 20. Thế nhưng ít ai biết được, nơi này mang 2 ý nghĩa hoàn toàn trái ngược với cuộc đời của Bảo Đại và Nam Phương Hoàng hậu.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Cung An Định hoặc An Định Cung tọa lạc bên bờ sông An Cựu, xưa thuộc phường Đệ Bát - Thị xã Huế, nay tại số 97 đường Phan Đình Phùng, Thành phố Huế. Cung An Định tiền thân gọi là phủ Phụng Hóa - một công trình bằng gỗ. Cung An Định được vua Đồng Khánh xây dựng cho con trưởng - vua Khải Định - làm cung điện riêng sinh sống từ khi vua Khải Định còn là Thái tử đến ngày lên ngôi hoàng đế.

Cung An Định được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới, là đại diện tiêu biểu cho trường phái kiến trúc tân - cổ điển ở Việt Nam đầu thế kỷ 20. Toàn bộ công trình được xây dựng với diện tích hơn 23.000m2, quay mặt hướng nam phía bờ sông An Cựu. Thuở ban đầu khi còn nguyên vẹn, cung có khoảng 10 công trình lớn nhỏ: bến thuyền, cổng chính, đình Trung Lập, lầu Khải Tường, nhà hát Cửu Tư Đài, chuồng thú, hồ nước… Trải qua hơn 100 năm và sự tàn phá của chiến tranh, đến nay cung chỉ còn lại ba công trình khá nguyên vẹn là cổng chính, đình Trung Lập và lầu Khải Tường.

Cung-An-Dinh-va-nhung-chuyen-chua-ke-0
Cung An Định

Và ít ai biết được, chính tại cung An Định, vào mùa thu năm Quý Sửu (1913) hoàng tử Vĩnh Thụy (vua Bảo Đại) chào đời.

Sử chép, sau khi lên ngôi, năm 1917, vua Khải Định dùng tiền riêng để sang sửa, biến phủ Phụng Hóa thành công trình đồ sộ theo lối kiến trúc hiện đại. Cũng vì nghĩ đây là đất phát vương nên vua đã cho xây dựng Lầu Khải Tường (khởi phát điềm lành). Sau khi công trình này hoàn thành, vua đã ban cho hoàng tử Vĩnh Thụy.

Sách Khải định chính yếu cho biết: Năm Khải Định thứ 4 [1919] chuẩn đem Lầu Khải tường ban cho Trưởng hoàng tử. Vua phê rằng: “Hồi Trung hưng, trẫm làm hoàng tử ở mãi tại một biệt điện. Đến năm Nhâm Dần chiếu theo phủ lệ mới có cơ ngơi này. Mùa hạ năm Bính Thìn đăng quang, tới năm Đinh Tỵ nhận tiền Thượng lộc mới nhân nền đó thuê thợ cho xây dựng, sang mùa đông năm Mậu Ngọ thì hoàn thành, vì nghĩ nơi đó là nơi đất phát mới đặt là lầu Khải Tường [...]. Nay ban lầu ấy cho Hoàng tử trưởng Vĩnh Thụy làm tài sản riêng vĩnh viễn để tỏ lòng ưu ái […]”.

Vào năm Khải Định thứ 5 (1920). Mùa hạ, tháng 4, vua chế lời Dẫn cung An Định: “Cung An Định vốn là tiềm để của trẫm hồi mới chưa lên ngôi. Khi trẫm còn là phiên thần tự đặt cho tên là Dinh An Định. Chính tại đây vào mùa thu năm Quý Sửu Hoàng tử trưởng ra đời. Mùa hạ năm Bính Thìn đăng quang, vì nghĩ đấy là nơi đất phát nên xuất tiền lộc xây dựng ra thành lầu, mùa xuân năm Mậu Ngọ thì hoàn thành, đổi lại thành cung, vẫn lấy tên cũ gọi là An Định, còn lầu trên đặt là Khải tường. Mọi thứ vàng bạc châu báu cùng các đồ đạc trong lầu đều mua hoặc chế tạo bằng tiền lộc riêng của trẫm. Ở các nơi khác đều như thế cả, là bởi trẫm chuẩn bị sẵn cho Hoàng tử trưởng sau này […]. Việc trời khó lường nên con người phải phòng bị, âu cũng là nghĩ mai sau Hoàng trưởng tử không được như trẫm bây giờ, nên mới phải lo trước như thế […]”.

Cung-An-Dinh-va-nhung-chuyen-chua-ke-8
Một góc cung An Định (Ảnh: Báo Nhân dân)

Cũng vì được coi là nơi khởi phát điềm lành, nên sau khi được tấn phong (1922), cung An Định trở thành tiềm để của Đông cung Thái tử Vĩnh Thụy. Khi vua Vĩnh Thụy nối ngôi, nơi đây còn là địa điểm tổ chức những sự kiện, buổi lễ quan trọng của hoàng gia, có thể kể đến như lễ Thiên Xuân của Đông cung Thái tử Bảo Long. 

Trong Châu bản triều Nguyễn ngày 13 tháng 11 năm Bảo Đại 18 (1943) cho biết ngày lễ Thiên xuân của Đông cung Thái tử Bảo Long cũng từng tổ chức tại đây. Bản tấu của Bộ Lễ nghi Công tác, phần cuối viết: “Thần bộ phụng chiếu năm ngoái lễ ấy phụng chuẩn làm tại cung An Định, năm nay nên làm tại Nội hay tại cung An Định”…

Từ khi Bảo Đại thoái vị, Nam Phương Hoàng hậu cùng các con và Đức Từ Cung dọn về cung An Định sinh sống. Và cũng từ đây, cung An Định mang một ý nghĩa hoàn toàn khác. Đây là nơi khởi đầu cho chuỗi ngày đau buồn, chia ly hoặc là nơi "an bài" theo "định mệnh" của Hoàng hậu cuối cùng triều Nguyễn.

Cung-An-Dinh-va-nhung-chuyen-chua-ke-5

Trong cuốn Nam Phương Hoàng hậu cuối cùng của vương quốc An Nam, tác giả Lý Nhân Phan Thứ Lang cho biết: Cung An Định nằm bên bờ sông An Cựu - một nhánh của sông Hương với một màu nước "có chút gì trúc trắc", tựa như mối tình chợt đổi màu theo nắng mưa mà ca dao ghi lại:

Núi Ngự Bình trước tròn sau méo

Sông An Cựu nắng đục mưa trong

Vì thầy mẹ bên anh lắng đục tìm trong

Nên duyên nợ chàng thiếp cứ long đong rứa hoài…

Được xây dựng bên bờ sông như thế nên cung An Định dường như cũng "đẫm buồn" theo và là nơi Hoàng hậu Nam Phương đã nhiều lần phải rơi lệ. 

Những giọt nước mắt đầu tiên của Nam Phương được ông Phạm Khắc Hòe (nguyên tổng lý văn phòng của hoàng đế) chứng kiến trong ngày cựu hoàng Bảo Đại chia tay gia đình ra Hà Nội làm cố vấn theo lời mời của Chính phủ.

Vào lúc 6h sáng 2/9, ông Phạm Khắc Hòe cùng Bộ trưởng Lê Văn Hiến đến cung An Định. Xe của ông đã vào đậu ngay trước phòng khách mà trong cung vẫn tối mò mò, im phăng phắc - chỉ nghe có tiếng gõ mõ niệm Phật từ trên lầu vọng xuống.

Một lúc sau, Nam Phương Hoàng hậu trong sắc phục màu xanh da trời, từ trong nhà đi ra cùng con trai là Bảo Long và ba con gái là Phương Mai, Phương Liên, Phương Dung. Cựu hoàng Bảo Đại "tới hôn vợ, hôn các con với những lời âu yếm bằng tiếng Pháp, đây là lần đầu tiên trong đời, ông Vĩnh Thụy đi xa mà không ai tiễn đưa ngoài vợ con".

Cung-An-Dinh-va-nhung-chuyen-chua-ke-3
Nam Phương hoàng hậu cùng các con ở Huế

Khi ấy, Nam Phương sắc mặt buồn "đưa tay trái lên cổ sửa lại sợi dây vàng đeo thánh giá lấp trong áo, tay phải cầm mùi xoa lau nước mắt" trong tiếng mõ tụng kinh của bà Từ Cung (mẹ Bảo Đại) từ “trên lầu vọng xuống đều đều buồn bã”. Cựu hoàng “khóe mắt hơi ướt, nhưng miệng vẫn mỉm cười, bế Phương Dung lên hôn một lần nữa, rồi bỗng nói to: Thôi đi”. Bà Nam Phương mở to mắt “nhìn theo như muốn níu ông chồng lại, nhưng ông này không quay lại”…

Ra đến Hà Nội, cựu hoàng Bảo Đại liên tiếp có các mối quan hệ tình ái ngoài luồng. Ông quan hệ kiểu già nhân ngãi non vợ chồng với Mộng Điệp. Bất chấp mọi dị nghị, ông công khai mối quan hệ với vũ nữ Lý Lệ Hà... 

Nam Phương Hoàng hậu sống ở cung An Định bắt đầu những ngày tháng u buồn, ly biệt cùng Đức Từ Cung (trước đây mỗi người ở một cung). Quan hệ của hai người vốn không tốt đẹp, không chỉ giữa mẹ chồng và nàng dâu, mà do hoàn cảnh tính cách hoàn toàn khác hẳn. 

Cung-An-Dinh-va-nhung-chuyen-chua-ke-2

Bà Từ Cung xuất thân trong gia đình nghèo khó, đến mức phải bán con làm hầu gái cho một bà chúa. Sau đó được lấy sang hầu bên dinh ông Bửu Bảo, rồi vì may máy mang thai với ông chủ, rồi thành mẹ vua. Trong khi đó, Nam Phương xuất thân trong gia đình giàu có, được học hành đến nơi đến chốn, ngay ngày cưới đã được tấn phong Hoàng hậu... 

Thời gian sống ở cung An Định, Nam Phương biết chuyện chồng ngoại tình và đương nhiên, bà không dễ dàng chấp nhận điều này. Trong lần ông Nguyễn Khắc Hòe nhận lời đem thư của Bảo Đại về Cung An Định, bà đã gặng hỏi ông rất nhiều về mối quan hệ giữa Bảo Đại và Lý Lệ Hà, với vẻ mặt đượm buồn và những giọt nước mắt.

Nhưng phải nói rằng, bà Nam Phương quá nề nếp và kiêu hãnh (lá thư gửi Lý Lệ Hà phần nào nói nên điều đó) nên đã không cố gắng giành giật lại chồng bằng các chiêu thức mà bà cho là không xứng đáng với mình. Chính vì thế mà tình cảm vợ chồng giữa bà và Bảo Đại ngày càng xa cách, không thể cứu vãi.,

Suốt thời gian dài, bà Nam Phương sống lặng lẽ trong cung Khải Định, gồng mình nuôi dạy con cái. Đến năm 1947, bà đưa các con sang Pháp định cư và sống những tháng còn lại trên đất khách.

Xem thêm: Không viết "tâm thư" cám ơn tình địch như Nam Phương Hoàng Hậu, vợ trùm ma túy khét tiếng Guzman đã dùng cách này để "đánh dấu chủ quyền"

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Khi nhắc đến Nam Phương Hoàng hậu ai cũng phải thừa nhận rằng bà đúng là tuyệt sắc giai nhân bởi vẻ đẹp vừa truyền thống nhưng cũng rất thời thượng khác hẳn với những phụ nữ khác.

Hình ảnh lúc sinh thời của Nam Phương Hoàng hậu: Cả khuôn mặt và dáng người đều toát ra vẻ Á Đông quyền quý
0 Bình luận

Nam Phương Hoàng hậu - người phụ nữ có nghi lễ đăng quang hoành tráng nhất lịch sử triều Nguyễn cuối cùng lại chết cô đơn nơi xứ người. Mộ phần của bà được đặt tại một vùng quê miền Trung nước Pháp.

Thăm nơi an nghỉ của Nam Phương Hoàng hậu - người phụ nữ có '1 - 0 -2' trong lịch sử triều Nguyễn
0 Bình luận

Nam Phương Hoàng hậu đã trút hơi thở cuối cùng khi bác sĩ chưa kịp đến thăm bệnh. Trong đám tang của bà không có mặt cựu hoàng Bảo Đại.

Chuyện chưa kể về phút lâm chung Nam Phương Hoàng hậu
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Chiếc ốp điện thoại đẹp nhất của bố: “Con yêu bố lắm”

Chiếc ốp ấy có thể không phải là món đồ đắt tiền, không hợp thời hay sang trọng. Nhưng chắc chắn, với người bố ấy đó là chiếc ốp điện thoại đẹp nhất trên đời.

Đăng Dương
Đăng Dương 2 ngày trước
Người dân Nghệ An chung tay “giải cứu” hỗ trợ xe chở dưa hấu bị lật

Sáng ngày 10/5, tại TP Vinh (Nghệ An) người dân cùng nhau hỗ trợ, mua giúp dưa hấu cho tài xế xe tải sau va chạm với ô tô khách, khiến một tấn dưa hấu đổ tràn ra đường.

Đăng Dương
Đăng Dương 2 ngày trước
Cựu chiến binh Đà Nẵng tự nguyện hiến gần 700m2 đất để mở đường

Ông Bùi Văn Tượng - cựu chiến binh tại TP. Đà Nẵng đã tự nguyện hiến gần 700m² đất để mở rộng con đường xóm nhỏ, góp phần thay đổi diện mạo khu dân cư, dựng xây quê hương.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Quân đội Nhân dân Việt Nam hào hùng tham gia lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ

68 quân nhân đại diện cho Quân đội nhân dân Việt Nam đã tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, diễn ra trên Quảng trường Đỏ Matxcơva (Nga).

Thanh Tú
Thanh Tú 3 ngày trước
Vinmec ghép gan thành công cho bệnh nhi 8 tháng tuổi

Vinmec vừa thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi N.L.T 8 tháng tuổi, chỉ nặng 6.5kg từ nguồn tạng hiến của bệnh nhân chết não.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Người đàn ông Hà Nội đánh rơi 500 triệu đồng vui mừng được nhận lại

Đánh rơi chiếc ví da cùng số tiền mặt gần 500 triệu đồng, anh Nguyễn Thanh Bách (Hà Nội) xúc động, vui mừng khi nhận lại số tài sản lớn và giấy tờ tùy thân nhờ vào hành động tử tế của một quản lý nhà hàng tại Hòa Bình.

Thanh Tú
Thanh Tú 3 ngày trước
Hai cha con đoàn tụ đúng ngày đất nước thống nhất sau 57 năm thất lạc

Sau 57 năm thất lạc, hai cha con ông Chu Nghiêm (84 tuổi, trú P.Tương Mai, Q.Hoàng Mai, Hà Nội) đã được đoàn tụ vào đúng ngày 30/4.

Hải An
Hải An 04/05
''Vua dầu mỏ'' Rockefeller dạy con 5 điều: Toàn những thứ đơn giản mà giúp gia tộc bền vững trăm năm

Tư duy dạy con "vua dầu mỏ" Rockefeller không có gì quá vĩ mô nhưng lại khiến nhiều người phải suy ngẫm và điều chỉnh lại cách giáo dục con cái của mình.

Đáng giá hơn bạc vàng, 4 câu nói này của cha mẹ sẽ giúp con trưởng thành tự tin, giàu có, hiếu thảo

Đứa trẻ càng cảm nhận được nhiều "tình yêu" từ cha mẹ và người thân thì chiếc dây diều "tình yêu" càng vững chắc.

Nghịch lý từ Harvard: Cha mẹ càng hay sửa sai, IQ con cái càng giảm rõ rệt

Nghiên cứu của Harvard chỉ ra, cha mẹ càng hay sửa sai, chỉ số thông minh của con càng giảm. Đây là hồi chuông cảnh báo thức tỉnh cha mẹ trong cách giáo dục con.

Công ty Hoàng Long với 20 năm cung cấp thông tin minh bạch

Theo một khảo sát gần đây tại các thành phố lớn, có đến 67% người tham gia thừa nhận từng rơi vào trạng thái nghi ngờ, lo lắng vì những dấu hiệu bất thường trong mối quan hệ cá nhân hoặc công việc – nhưng không biết nên chia sẻ với ai, hoặc tìm lời khuyên từ đâu. Đó cũng là lý do mà trong vài năm trở lại đây, nhu cầu tìm đến các văn phòng hỗ trợ tìm kiếm, xác minh thông tin tại Công ty Hoàng Long ngày càng tăng lên.

Ơn người đưa đò – Câu chuyện nhân văn xúc động

Câu chuyện về Khôi và cô Hạnh không chỉ là câu chuyện của một học trò thành đạt biết ơn thầy cô, mà còn là bài học lớn về ơn nghĩa ở đời.

PC Right 1 GIF
Đề xuất