Sóng gió cuộc đời doanh nhân huyền thoại Trung Quốc Doãn Minh Thiện: 18 năm vào tù ra tội, 53 tuổi khởi nghiệp rồi trở thành tỷ phú

Doãn Minh Thiện là một trong những huyền thoại trong giới kinh doanh của Trung Quốc, là Chủ tịch kiêm nhà sáng lập Tập đoàn Lifan chuyên sản xuất ô tô và xe máy tại Trùng Khánh. Ông vốn là một "thiên tài" toán học, là người rất táo bạo nhưng không kém phần chín chắn, có khả năng xuất chúng trong kinh doanh. Từng là một trong những người giàu nhất Trung Quốc, nhưng giờ đây ở tuổi xế chiều, ông lại lâm vào tình cảnh khốn cùng. Có lẽ, dù là một vị thiên tài toán học, nhưng ông không thể tính toán được số mệnh đời mình...

Tuổi thơ đầy biến cố, từng vào tù ra tội

Doãn Minh Thiện sinh năm 1938 trong một gia đình địa chủ ở quận Phù Lăng, Trùng Khánh. Vốn là con nhà giàu, tuổi thơ của ông trôi qua khá êm đẹp. Thế nhưng, vào năm 12 tuổi, biến cố cuộc đời bất ngờ ập đến với ông khi cha ông qua đời. Gia đình mất đi trụ cột, nhanh chóng "tán gia bại sản", phải sống trong ngôi nhà bỏ hoang.

Từ một tiểu thiếu gia, bỗng Doãn Minh Thiện lâm vào cảnh nghèo đói, buộc phải nghỉ học và đi làm. Thấy nhà nào cũng cần may vá, ông đã vay mượn họ hàng 5 hào, đi mua sỉ kim chỉ về làng bán. Sau đó, ông lại hợp tác kinh doanh với một số người khác, nhanh chóng kiếm về một khoản tiền không nhỏ.

Thế nhưng, mẹ ông lại có suy nghĩ khác, bà cho rằng con đường học vấn vẫn là trên hết. Bà nói: "Con không đọc sách thì cũng vô dụng". Vì thế, Doãn Minh Thiện lại bỏ hết việc kinh doanh, lên Trùng Khánh ôn thi vào cấp 3. Vốn dĩ, ông là một thiên tài Toán học, lại có bản tính chăm chỉ cần cù, cuối cùng đã thi đỗ trường cấp 3 hàng đầu ở Trùng Khánh. 

Chưa hết năm đầu trung học, ông đã học xong chương trình cử nhân. Chưa kể, ông còn giỏi thể thao và đàn ca, và là cây bút quen thuộc của tờ báo trường. Khi ấy, cả gia đình lẫn thầy cô đều kì vọng ông sẽ trở thành một thiên tài toán học trong tương lai.

Nào ngờ, vào năm cuối trung học, Doãn Minh Thiện còn chưa kịp tham gia kỳ thi tuyển sinh, đã bất ngờ bị đuổi học và cho đi cải tạo. Nguyên do là vì ông có những phát ngôn thiếu chuẩn mực trên tờ báo của trường. 3 năm sau, ông lại bị bắt giam vì có "tư tưởng không phù hợp" với thời cuộc bấy giờ, chịu án phạt 18 năm. 

Những tưởng cuộc đời đã đi vào bế tắc, nhưng Doãn Minh Thiện lại chợt nhớ lời mẹ dặn năm xưa, "không đọc sách là vô dụng". Trong tù, ông chăm chỉ đọc sách để trau dồi kiến thức, lại học tiếng Anh và tập thể dục mỗi ngày. Nhờ cải tạo tốt, ông được trả tự do trước thời hạn, nhưng khi đó cũng đã 41 tuổi. Trong nhật ký của mình, vị doanh nhân này viết: "Khương Tử Nha xuất sơn năm 80 tuổi, tôi năm nay 41, vẫn chưa muộn".

Vận đổi sao dời, khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng đến tỷ phú

Sau khi ra tù, Doãn Minh Thiện xin vào làm phiên dịch ở nhà máy hóa chất tổng hợp Trùng Khánh. Sau đó, nhờ tài năng vốn có, ông liên tục được thăng chức, từng làm giảng viên tiếng Anh của Đại học Truyền hình Trùng Khánh, Học viện Thiết kế Trùng Khánh và biên tập viên tại Nhà xuất bản Trùng Khánh. Và rồi, ở tuổi 47, ông được giảng viên tiếng Anh của Đại học Truyền hình Trùng Khánh, Học viện Thiết kế Trùng Khánh và biên tập viên tại Nhà xuất bản Trùng Khánh.

Dù gặt hái thành công ở tuổi U50, nhưng bản thân ông vẫn cảm thấy chưa đủ. Năm 1985, ông xin nghỉ việc ở nhà xuất bản, tới làm việc ở công ty tư vấn kỹ thuật quốc tế Trùng Khánh. Và rồi, đúng năm 50 tuổi, ông mạnh dạn từ chức, bắt đầu khởi nghiệp với công ty sách.

Nhờ khả năng kinh doanh nhạy bén, ông nhanh chóng kiếm được "hũ vàng" đầu tiên trong đời khi cuốn sách do ông chủ biên đã bán được 30 triệu bản. Đến năm 1992, nhận thấy ngành công nghiệp xe máy vô cùng tiềm năng, ông quyết định chuyển hướng sang một lĩnh vực mới bất chấp sự phản đối của gia đình, lúc này ông đã 53 tuổi. Theo quan điểm của Doãn Minh Thiện, có 3 cách để lãnh đạo một doanh nghiệp thành công: Độc quyền, tích lũy và đổi mới. 

Dù vậy, thời điểm đó, công ty ở Trung Quốc không được phép độc quyền, ông buộc phải đổi mới doanh nghiệp. Năm 1988, công ty Lifan ra đời, chuyên nghiên cứu phát triển động cơ siêu nhỏ hoàn toàn mới ở thị trường Trung Quốc. Bước đầu, động cơ này đã thu được thành tích đáng nể, bán được 80.000 sản phẩm và thu về 16 triệu NDT.

Công ty này tiếp tục sáng chế ra loại động cơ bằng điện mới tạo tính đột phá, bởi trước đó động cơ xe máy ở Trung Quốc đều khởi động bằng chân. Năm 2001, Lifan sản xuất và bán 1,84 triệu động cơ, doanh thu lên tới 3,85 tỷ NDT, trở thành một trong những công ty đi đầu ngành công nghiệp xe máy ở Trung Quốc. 

Sau đó, thấy thị trường ô tô phát triển mạnh, ông bắt đầu gia nhập thị trường này. Ở tuổi 57, vị doanh nhân này trở thành triệu phú. 6 năm sau, khi ông 63 tuổi, Doãn Minh Thiện trở thành ông trùm mô tô lớn nhất, lọt vào danh sách 50 người giàu Trung Quốc của Forbes. 

Kể từ khi bước chân vào lĩnh vực xe máy năm 1992 đến khi nổi lên trên thị trường ô tô vào năm 2010, vị doanh nhân huyền thoại ấy đã sở hữu 18 nhà máy trong 18 năm. Ngày 25/11/2010, cổ phiếu Lifan lần đầu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải, vốn thị trường lên tới 30 tỷ NDT. Điều đó khiến ông sở hữu khối tài sản hơn 11 tỷ NDT, trở thành tỷ phú giàu nhất Trùng Khánh ở tuổi 72. Doãn Minh Thiện từng nói: "Nếu bạn có can đảm nhưng ít kiến ​​thức, cơ hội vẫn còn một nửa; nếu bạn có kiến ​​thức nhưng không có can đảm, cơ hội gần bằng không".

Biến cố khiến vị tỷ phú trở về tay trắng

Lifan tiếp tục trên đà phát triển vượt bậc, kỳ vọng sẽ tạo ra sự đột phá trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Nào ngờ, vào năm 2016, công ty này bị cáo buộc "tham nhũng" 114 triệu NDT quỹ trợ cấp của chính phủ trung ương và bị phạt hơn 100 triệu NDT. Ngày 28/2/2017, trong buổi ra mắt mẫu xe mới của Lifan, Doãn Minh Thiện bất ngờ tuyên bố "giải nghệ", để lại đế chế ô tô một thời cho thế hệ sau.

Sau khi ông rời đi, Lifan bắt đầu xuống dốc không phanh, doanh số bán hàng bắt đầu giảm mạnh và thua lỗ hết lần này đến lần khác. Cuối năm 2018, Lifan bị phanh phui việc đứt dây chuyền vốn và nợ các đại lý. Năm 2019, ở tuổi 81, Doãn Minh Thiện quay lại lèo lái công ty. Thế nhưng, lúc đó, món nợ mà công ty chủ quản Lifan Holdings phải trả đã lên tới 31,2 tỷ NDT, trong đó nợ ngắn hạn là 29,478 tỷ NDT.

Cuối cùng, đến ngày 6/82020, một lần nữa, Lifan buộc phải thông báo phá sản. Tập đoàn đưa ra thông báo như sau: "Cổ đông chi phối Lifan Holdings đã nộp đơn xin tái tổ chức phá sản vì tài sản không đủ trả các khoản nợ đến hạn". Sau đó, Lifan được mua lại và thay đổi quyền sở hữu.

Giờ đây, ở tuổi 82, Doãn Minh Thiện đành phải "ngậm đắng nuốt cay", nhìn thành quả bao năm xây dựng, lèo lái của mình tan thành mây khói. Sai một li, đi một dặm, ngay cả thiên tài Toán học như ông cũng chẳng thể tính được số mệnh của mình. 

Theo finance.sina.com.cn

Xem thêm: Vijay Shekhar Sharma: Từ thanh niên ế vợ vì lương thấp đến tỷ phú trẻ nhất Ấn Độ