Khắc cốt ghi tâm lời Phật dạy về cách hóa giải nỗi đau buồn

Trong Truyện tích Pháp Cú có phần viết về Đức Đạo Sư còn ở Trúc Lâm như sau:

Khi ấy, hoàng tử Vô Úy dẹp loạn ở biên giới xong, khi về gặp vua cha Tần Bà Sa La thì ngày rất vui lòng. Ngài liền ban tặng cho hoàng tử một vũ nữ xinh đẹp, giỏi tài múa hát, cho hoàng tử ở hoàng cung 7 ngày. Trong 7 ngày đó, hoàng tử say mê, ngày đêm ngắm vẻ lộng lẫy của vũ công và cung điện phụ vương. Đến ngày cuối cùng, như thường lệ chàng tới vườn hoa ngắm vũ nữ nhảy múa, ca hát. Không may, chẳng bao lâu sau thì cô vũ nữ ấy bất ngờ mắc bệnh rồi chết.

Hoàng tử Vô Uy biết chuyện thì rất đau buồn, không biết làm sao để vơi. Chàng chợt nghĩ: "Chẳng có ai ngoài Đức Thế Tôn có thể làm tiêu tan nỗi buồn của ta", đặng tới chỗ Đức Phật và thưa:

- Bạch Thế Tôn! Xin Ngài giúp giải trừ nỗi buồn cho con.

Thấy vậy, Đức Phật an ủi chàng: 

- Này hoàng tử! Trong vòng luân hồi vô cùng vô tận, không thể đếm được bao nhiêu lần vũ nữ kia đã chết, và cũng không lường được bao nhiêu nước mắt mà hoàng tử khóc cho cô ấy.

Hoàng tử nghe xong, lòng vơi nỗi buồn. Khi ấy, Đức Phật lại dạy rằng:

- Này hoàng tử! Không nên sầu não, chỉ có kẻ khờ dại mới chôn mình trong bể ưu bi.

Quả thực, trong suốt cuộc đời này, con người sẽ gặp phải và mang trong mình những nỗi buồn sầu thẳm riêng, mỗi người lại có cách vượt qua khác nhau. Có người sẽ đóng cửa ở một mình, có người lại tìm tới nơi ồn ào náo nhiệt để quên đi, hoặc có người lại gửi gắm nỗi niềm riêng với các bệnh thánh thần. Đến chùa, cầu Phật để tìm giải pháp nơi tuệ giác bậc Thế Tôn như hoàng tử Vô Úy đã làm cũng là cách để hóa giải nỗi buồn mà người ta thường làm.

Đạo Phật cho rằng, phát huy tuệ giác, diệt trừ khỗ não. Đức Phật dạy hoàng tử Vô Úy rằng: "Chỉ có kẻ khờ dại mới chôn mình trong bể ưu bi". Tức là những gì đã ra đi, mất mát đã làm người ta đau đớn thấu lòng rồi, nhưng cứ cố níu kéo thì chỉ làm đau mình khổ mình hơn thôi, không thể cứu vãn được. Những gì còn lại là nỗi tiếc thương, dằn vặt, hoặc oán hận, thù sầu chỉ khiến người ta đau khổ, phiền não hơn. Người có tuệ giác sẽ không như thế, sẽ biết cách gượng dậy, vượt qua nỗi đau mà làm lại từ đầu.

Đừng tìm cách quên đi nỗi buồn bằng việc tới chốn ồn ào, náo nhiệt, đắm mình vào các thú vui sáo rỗng, trần tục. Khi những khoảnh khắc hạnh phúc giả tạm ấy trôi qua, nỗi buồn ở sâu thẳm tâm hồn lại một lần nữa trỗi dậy, khiến ta nếm trải vị đắng cay mãnh liệt hơn. 

Người có nhiều nỗi buồn hãy tìm về một nơi thanh nhàn, yên tĩnh, từ soi chiếu bản thân mình và thấm thía sâu thẳm nỗi buồn để nhận ra sự mất mát là điều vốn dĩ. Những ai tốt phước cũng chỉ nắm giữ được vài mươi năm, hãy nhận ra rằng những gì ta yêu mến nếu không bỏ ta ra đi trước thì sau cùng cũng đến lúc ta phải từ bỏ nó mà thôi.

Đích đến cuối cùng của cuộc sống là nhận ra quy luật vô thường, khổ, vô ngã, rằng chẳng ai có thể mang theo bất cứ thứ gì khi chết đi. Việc mất máy ngày hôm nay chỉ là một vài thứ có tuổi đời ngắn hơn, hết duyên trước đó mà rời đi thôi. Hãy nhận ra rằng ta không chỉ gặp mất mát ở hiện tại mà cả trong quá khứ và tương lai cũng vậy, chẳng có gì là mãi mãi, vạn vật đều biến đổi, không thể kiểm soát hay tự chủ được.

Vạn sự tùy duyên, đời là vô thường, mọi vật đều trôi chảy liên tục, chẳng bao giờ dừng lại hay đứng yên. Được mất, hơn thua ở đời chẳng qua chỉ là vọng tưởng, phù dung trong suy nghĩ, có níu kéo cũng đâu thể giữ chân được? Biết được như vậy thì ta có thể mỉm cười trước những biến cố, gắng gượng vượt qua mà bắt tay làm lại từ đầu. Biết được như vậy chính là tuệ giác, là liệu pháp và chìa khóa tích cực, hữu hiệu nhất hóa giải nỗi buồn đau.