Những dòng viết về đời thơ của nữ sĩ Xuân Quỳnh

????. “Với Xuân Quỳnh, thơ không có chỗ đứng cho tình cảm nửa vời, mà luôn đầy ắp cảm xúc yêu thương con người. Thơ của Xuân Quỳnh bộc lộ rõ năng lượng cảm xúc trong từng câu, từng chữ. Dù trong mỗi hoàn cảnh, một cung bậc tâm trạng khác nhau nhưng rõ ràng và sâu đậm như chính thái độ sống tích cực, hết mình vì cuộc sống gia đình và xã hội của nữ sĩ”.

(Minh Quân)

Đó còn là sự khắc khoải, nỗi niềm tha thiết mong được lắng nghe, thấu hiểu “anh” sâu đậm:

“[...]

Tấm rèm cửa màu xanh

Trang thơ còn viết dở

Tách nước nóng trên bàn

Và lòng em thương nhớ...

Ở ngoài kia trời gió

Ở ngoài kia trời mưa

Cây bàng đêm ngẩn ngơ

Nước qua đường chảy xiết

Tóc anh thì ướt đẫm

Lòng anh thì cô đơn

Anh cần chi nơi em

Sao mà anh chẳng nói

Anh, con đường xa ngái

Anh, bức vẽ không màu

Anh, nghìn nỗi lo âu

Anh, dòng thơ nổi gió...

Mà em người đời thường

Biết là anh có ở!”

(Anh, Xuân Quỳnh)

????. “Thơ Xuân Quỳnh chất chứa tình yêu thương con người, như một “bản năng gốc”, từ đó làm nên chất thơ rất đậm nét ở chị. Xuân Quỳnh làm thơ dễ dàng, như lời “tự hát” ấp ủ từ đâu đó, ngân nga mỗi khi có dịp, câu thơ trôi chảy kể cả những khi diễn đạt những điều tế nhị, sâu kín. Những tình cảm được biểu hiện tự nhiên, chân thực, một cách đầy chất thơ”.

(Nhà thơ Lê Thành Nghị).

“Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em

Là máu thịt, đời thường ai chẳng có

Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa

Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”

(Tự hát, Xuân Quỳnh)

????. “Mỗi bài thơ ra đời đều có cái lý lịch cụ thể của nó. Và nếu chắp các bài thơ đó lại, người ta có thể có cả cuộc đời Quỳnh”.

(Nhà phê bình Vương Trí Nhàn)

Một cuộc đời:

“(Lá vàng rụng xuống

Cho đất thêm mầu

Có mất đi đâu

Nhựa lên chồi biếc)”

(Chồi biếc, Xuân Quỳnh)

????. “Thơ của bà là đời sống đích thực, đời sống của chị trong những năm đất nước còn chia cắt, còn chiến tranh, còn nghèo, còn gian khổ, là những lo toan con cái, cơm nước, cửa nhà của một người phụ nữ, người phụ nữ làm thơ thường ngược xuôi trên mọi ngả đường bom đạn.

Xuân Quỳnh không làm ra thơ, không chế tạo câu chữ mà chị viết như kể lại những gì chị đã sống, đã trải. Nét riêng của Xuân Quỳnh so với thế hệ nhà thơ hiện đại cùng thời chính là ở khía cạnh nội tâm đó. Thơ bà là thơ mang tâm trạng”.

(Ninh Gia)

“Em dừng chân bên cửa sông

Nghe gió xa về bát ngát

Dáng anh như một cánh buồm

Vượt tầm thuỷ lôi phía trước

Chiếc cầu ngang sông em bước

Nhớ chuyến phà đêm anh qua

Giữa bom đạn giặc như mưa

Quyết liệt giành từng sải nước

Bát cơm ăn trên mặt đất

Nghĩ đến bát cơm trộn cát

Nắng gió trải khắp đồi cây

Thương căn hầm anh ngột ngạt

Tháng tám về cùng biển động

Bão cuồn cuộn từ ngoài khơi

Lòng đất rùng rùng bom giặc

Ngủ yên sao được anh ơi!”

(Em đến những nơi anh qua, Xuân Quỳnh)

????. “Xuân Quỳnh yêu từ buổi ban đầu: Đốt lòng em câu hỏi/ Yêu em nhiều không anh, đến tuổi ngả chiều: Chỉ còn em và anh/ Cùng tình yêu ở lại.

Yêu từ ảo tưởng: Chẳng có thời gian, chẳng có không gian/ Chỉ tuổi trẻ, chỉ tình yêu vĩnh viễn, đến xóa ảo tưởng: Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn/ Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi.

Yêu từ nỗi nhủ lòng: Dẫu em biết chắc rằng anh trở lại/ Ngọn gió buồn vẫn thổi phía không anh, đến linh cảm phấp phỏng: Lời yêu mỏng mảnh như màu khói/ Ai biết lòng anh có đổi thay?

Yêu và tự biết tình yêu của mình “rất dữ dội nhưng không bao giờ yêu được hết”, dẫu đã “em yêu anh, yêu anh như điên” và “nếu tôi yêu được một người / tôi sẽ yêu anh ta hơn anh ta yêu tôi nhiều lắm”. Đó là chân dung Xuân Quỳnh trong đời và trong thơ”.

(Xuân Quỳnh - Vẫn mãi một tình yêu)

????. Hôm trước có em TTS-ER hỏi chị một câu hỏi: “Em có một đề bài yêu cầu viết về yêu thương, rằng liệu yêu thương thật sự sẽ mang đến cho chúng ta điều gì ha chị?”. Câu hỏi của bé TTS-ER khiến chị nhớ đến một bài thơ của nữ sĩ Xuân Quỳnh, rằng yêu thương “Như chiếc áo trên tường như trang sách/ Như chùm hoa mở cánh trước hiên nhà”; yêu thương “Là bóng rợp trên con đường nắng lửa/ Trái cây thơm trên miền đất khô cằn”. Bởi:

“Đấy tình yêu, em muốn nói cùng anh:

Nguồn gốc của muôn ngàn khát vọng

Lòng tốt để duy trì sự sống

Cho con người thực sự Người hơn”

(Nói cùng anh, Xuân Quỳnh)

Yêu thương trong thơ Xuân Quỳnh hay trong cuộc đời này đều đong chứa trong nó nhiều “cho đi”.

 “Tình yêu là ánh sáng, nó soi sáng những người cho đi và nhận về. Tình yêu là trọng lực, bởi vì nó khiến người ta xích lại gần nhau hơn.

Tình yêu là sức mạnh, bởi nó tổng hợp tất cả những thứ tốt nhất mà chúng ta có, cho phép con người không đắm chìm trong sự ích kỉ mù quáng. Tình yêu gợi mở mọi vấn đề.

[...]

Nếu chúng ta muốn giống loài của mình tồn tại, chúng ta phải hiểu ý nghĩa của cuộc sống. Nếu chúng ta muốn cứu Trái Đất cùng tất cả những sinh vật tồn tại trên đó, tình yêu là thứ duy nhất, đáp án chính xác nhất của vấn đề. Có thể chúng ta chưa sẵn sàng để tạo ra những quả bom tình yêu và thả nó đi khắp thế giới hay một thiết bị đủ mạnh để có thể huỷ diệt sự hận thù, ích kỉ hay lòng tham đang tàn phá thế giới.

Thế nhưng, mỗi người đang mang trong mình một cỗ máy mạnh nhất thế gian, một cỗ máy tình yêu chỉ chờ để được sử dụng. Chúng ta học cách cho đi và nhận lại thứ năng lượng diệu kì này”.

(Đoạn này nằm trong Bức thư được cho là bức thư Einstein gửi con gái mình, mặc dù bức thư này được xác minh không phải bức thư do nhà bác học thiên tài đã viết, nhưng quan điểm về tình yêu và lời nhắn gửi trong bức thư đã chạm đến trái tim nhiều người).

(Nguồn thưởng thức sách)

Xem thêm: Xuân Quỳnh - một hồn thơ mang thiên tính nữ sâu sắc