Tại một thị trấn ở phía nam, có một cửa hàng bán cá ở khu chợ nổi tiếng là tươi ngon và đông khách. Người mua thường xếp thành hàng dài chỉ để chờ đến lượt. Chuyện kinh doanh phát đạt, vì thế ông chủ còn dự tính mở thêm vài cửa hàng nữa.
Chủ cửa hàng cá là một người đàn ông trên 50 tuổi. Trong một lần tình cờ trò chuyện, ông chủ cho biết trước đây ông buôn bán chỉ đủ nuôi sống gia đình. Sở dĩ chuyện kinh doanh phát đạt như hiện nay là nhờ một vị khách đặc biệt mà ông chẳng thể nào quên được.
Ông ngồi châm điếu thuốc rồi kể lại câu chuyện cho chúng tôi. Đó là vào khoảng 5 năm trước, một bé trai khoảng chừng 7, 8 tuổi đến chợ mua rau.
Cậu bé với tâm trạng khá nặng nề dừng lại trước tiệm cá của ông.
"Ông chủ, bán cho cháu hai con cá chim!".
Ông nhìn cậu bé một hồi rồi vớt ra hai con cá, đặt lên bàn cân.
Sau một hồi lâu loay hoay kiểm tra túi, cuối cùng, cậu bé rút ra một tờ tiền 100 đồng.
Ông chủ hài hước trêu cậu bé: "Có phải đây là tiền lì xì nên không nỡ tiêu đúng không!". Cậu bé trai hai má ửng hồng.
"36 đồng!". Ông chủ đưa tay nhận tiền, trả lại cho cậu bé 64 đồng tiền dư. Sau khi nhận tiền, cậu bé cầm lấy con cá và tiền dư vội vàng rời đi.
Ngày hôm sau, cậu bé đó lại đến cửa hàng cá của ông. Cậu nói: "Mẹ cháu hôm nay đã vào bệnh viện…".
Ông chủ nghe nói vậy thì giật mình, chưa hiểu sự tình ra sao.
"Mẹ cháu bị bệnh, hôm nay đi làm phẫu thuật. Hôm qua cháu đã mua cho mẹ loại cá chim mà mẹ cháu thích ăn nhất. Cháu sợ rằng mẹ sau này sẽ không bao giờ còn có cơ hội được ăn nữa…
Sau khi ăn xong, mẹ đã nói với cháu một câu như thế này: 'Chỉ vì tham lam một chút lợi nhỏ mà đánh mất nhân cách thì thật sự không đáng'".
Nói rồi cậu bé lấy từ trong túi ra một tờ tiền 100 đồng mới tinh, hai đưa lễ phép đưa cho chủ cửa hàng cá: "Ông chủ, cháu xin lỗi! Tiền mà cháu dùng hôm qua là tờ tiền giả, tờ này mới là thật".
Chủ cửa hàng vô cùng ngạc nhiên, không ngờ mọi chuyện lại như vậy. Ông nhớ lại ngày hôm qua, quả thật lúc đó ông cũng không hề nghĩ rằng một cậu bé vẻ ngoài thật thà lại có thể cầm tờ 100 đồng tiền giả đi mua đồ.
Cậu bé hổ thẹn cúi gầm mặt xuống: "Cháu cảm ơn bác, tờ tiền giả này là mẹ cháu trước đây nhận được, vẫn luôn để trong ngăn kéo, mẹ bị bệnh nên đã dùng hết số tiền dành dụm được, vì muốn giúp mẹ tiết kiệm 100 đồng, cháu đã giấu mẹ lén lấy 100 đồng giả này đi mua cá, cảm ơn bác đã không trách cháu!".
Lúc này, trong lòng ông chủ có một cảm giác rất lạ thường, giống như vừa rơi vỡ một cái gì đó. Ông từ trong ngăn kéo lấy ra tờ tiền giả và trả lại cho cậu bé. Cậu bé cúi chào một cái rồi rời khỏi.
Bóng dáng cậu bé ngày càng xa khuất tầm mắt. Ông chủ ngồi lặng lẽ một hồi lâu, trầm tư suy ngẫm.
Cho đến cuối, khi ngày thu dọn cửa hàng, nhân lúc mọi người không chú ý, ông đã đem mười mấy con cá biển có tẩm formalin được hơn một tuần, bỏ vào thùng rác. Forrmalin là loại thuốc hóa học, có chức năng tác dụng chống phân hủy, trừ độc và tẩy trắng.
Người mẹ của cậu bé vì bệnh nặng cuối cùng đã qua đời. Cậu bé cũng trở về quê học hành, ông chủ cửa hàng bán cá không còn gặp lại cậu bé đó nữa. Thế nhưng, trong lòng ông, cậu bé và người mẹ của cậu mà ông chưa từng gặp mặt này, khiến ông mỗi lần nghĩ đến hai má đều ửng hồng.
Lời bàn:
Người mẹ trong câu chuyện trên quả là người vĩ đại, có trí tuệ tuyệt vời và là người có nhân cách đạo đức. Bà đã đưa cậu con trai trở về với quy phạm đạo đức đúng đắn, dạy dỗ cậu bé trở thành một người tốt.
Không những thế, dù chưa từng gặp mặt nhưng lời nói và hành động của bà, thông qua cậu con trai, đã có khả năng cảm hóa người khác. Ông chủ cửa hàng cá sau đó đã thay đổi, không dùng hóa chất độc hại để tẩm ướp cá nữa. Chính vì thế, việc kinh doanh của ông từ vốn chỉ đủ ăn càng sau này càng phát đạt.
Trong xã hội, không ít người vì muốn đạt lợi ích trước mắt mà đánh đổi nhân cách của mình, làm việc xấu việc ác hại người. Thế nhưng, luật Nhân quả ở đời đâu bỏ sót một ai. Việc xấu bạn làm hôm nay sớm muộn bạn cũng phải chịu quả báo.
Câu chuyện là lời cảnh tỉnh cho những ai đang có ý định đánh đổi nhân cách bản thân nhằm có được tiền bạc vật chất. Đời này, dù giàu có hay nghèo khó, nhất định không được đánh mất đi nhân cách.
Xem thêm: 3 câu chuyện giúp bạn nhận biết người đáng tin cậy khi kết giao