Nghiệp chướng là gì và làm thế nào để giải trừ nghiệp chướng?

Nghiệp chướng là gì?

Nhiều người thường nhầm lẫn nghiệp chướng với số phận hoặc quan niệm rằng tương lai được viết bằng mực và có thể xóa nhòa bất cứ lúc nào. Thậm chí có người còn tin rằng, bản thân là nạn nhân của nghiệp chướng vì chẳng làm gì cũng có tội. 

Vậy nghiệp chướng được hiểu như thế nào cho đúng? Theo Phật giáo, nghiệp là thuật ngữ được dịch từ chữ karma tiếng Phạn. Karma được dịch ý là Nghiệp và cũng được phiên âm là Yết-ma, và đặc biệt có sự phân biệt giữa cách dùng (xem Yết-ma 羯磨). Nghiệp là nguyên nhân đưa tới Quả báo, cả hai tạo thành Luật Nhân-Quả tuần hoàn không dứt suốt cõi Luân hồi.

Cũng theo giáo lý nhà Phật, Nghiệp có ý nghĩa là sự khởi đầu, nghiệp được tạo ra từ những suy nghĩ, tư tưởng, lời nói và hành động của chúng ta. Việc này được gọi là tạo nghiệp. Sau khi tạo nghiệp sẽ nhận hậu quả và hậu quả này cũng được gọi là nghiệp.

Khái niệm nghiệp rất quan trọng trong đạo Phật, dùng chỉ quy luật chung nhất về quan hệ nhân quả. Theo đạo Phật, mỗi tác động (nghiệp) - dưới một điều kiện nhất định - sẽ tạo thành một quả. Một khi quả đỏ chín, nó sẽ rơi trở lại chúng sinh tạo ra nó. Muốn thành quả, một nghiệp phải là tốt (thiện, sa. kuśala) hay xấu (bất thiện, sa. akuśala) và là một hành động cố ý. Vì sự cố ý đó, một nghiệp để lại một dấu vết nơi tâm thức của chúng sinh tạo nghiệp và tâm thức đó sẽ hướng theo những sự tạo tác của chính mình. Thời gian để một quả chín muồi có thể kéo dài rất lâu và chính nó tác động lên sự tái sinh và làm loài hữu tình, trong đó có con người, cứ lưu mãi trong Luân hồi (sa. saṃsāra).

Một nghiệp được gây ra hoặc bằng một hành động thân thuộc, thuộc tâm hay ngôn ngữ. Như thế khi chúng sinh có làm cái gì thì đã tạo nghiệp, không nhất thiết việc làm đó có xảy ra hay không. Chính tư tưởng đã tạo tác nghiệp. Một hành động sẽ không gây nghiệp nếu nó được thực hiện xuất phát từ việc không tham, sân, si. Một nghiệp tốt có thể mang lại kết quả tốt trong 1 sự tái sinh. 

Nghiệp sẽ tạo ra quả báo tương lai. Quả báo khi đủ nhân duyên sẽ làm chúng sinh tái sinh vào một cuộc đời, một hoàn cảnh nhất định, một điều kiện sống cụ thể những hành động của chúng sinh trong cuộc đời đó vẫn có sự tự do và dựa theo nhận thức của chúng sinh đó. 

Hành động do chúng sinh lựa chọn thực hiện sẽ tạo ra nghiệp mới và quả báo mới. Phật dạy: "Ác nghiệp chính do mình tạo, tự mình sinh ra. Ác nghiệp làm hại kẻ ngu dễ dàng như kim cương phá hoại bảo thạch... Làm dữ bởi ta, mà nhiễm ô cũng bởi ta; làm lành bởi ta, mà thanh tịnh cũng bởi ta. Tịnh hay không tịnh đều bởi ta, chứ không ai có thể làm cho ai thanh tịnh được."

Còn chướng được hiểu là chướng ngại. Nó là những vật cản, những tác động bên ngoài khiến chúng ta tạo nghiệp. Trong nghiệp chướng thì từ chướng sẽ được hiểu trước bởi những tác động bên ngoài đã khiến chúng ta tạo nghiệp. 

Hiểu một cách đơn giản, nghiệp chướng là sự tác động từ bên ngoài, hình thành những hành động mang hậu quả về sau. Chính vì vậy mà nghiệp chướng cũng có cái tốt và cũng có cái xấu.

Ngược lại với nghiệp chướng là thiện nghiệp. Thiện nghiệp có 3 đường là trời, người, atula. Điều xấu có 3 đường là địa ngục, ác quỷ và súc sinh. Cho nên có thể nói rằng, dù là điều thiện hay điều ác đều tạo ra nghiệp. 

Xem thêm: Nghiệp báo là gì và những hoạt động dẫn đến nghiệp báo theo giáo lý nhà Phật

Làm thế nào để giải trừ nghiệp chướng?

Theo giáo lý nhà Phật, cuộc sống luôn có luật nhân quả, khi tạo nghiệp thiện, cuộc sống sau này sẽ tự sinh ra những điều may mắn, tốt lành. Nhưng một khi đã là nghiệp xấu, để không gây ra những hệ lụy về sau thì cần phải giải nghiệp.

Đạo Phật dạy rằng, việc tiêu giải trừ nghiệp chướng sẽ làm cho tâm tính con người được trong sạch, hết bụi bặm, tẩy cho hết tội lỗi trong đời hiện tại. Đồng thời cũng tiêu trừ được những tội ác trong quá khứ.

Tiêu giải được nghiệp chướng còn để tìm cách phát triển đạo hạnh cao cả, noi theo những gương mẫu sáng của các bậc Thánh hiền. Khi đã giải được nghiệp chướng, lòng sẽ thấy thanh thản, dứt được tội, phước cũng sinh ra, tâm hồn được an yên, sống vui hơn. Vậy làm sao để giải nghiệp chướng?

Oan gia nên giải không nên kết

Đối với những người trong suy nghĩ nặng oán hận thì hãy cùng trợ giúp, oan kết tự nhiên được hóa giải. Ta giúp người khác vô điều kiện, không cầu danh cũng không cầu lợi thì tự khắc tích phúc cho bản thân.

Phật dạy rằng, có thể nhẫn nhục, có thể bao dung thì nghiệp chướng tan biến như mây khói. Người oán hận ta thì là người tạo nghiệp chướng. Còn ta đối với oán hận của người bình tĩnh và mở lòng thì tránh được oán nghiệp.

Bù đắp bằng những việc thiện

Nghiệp chướng sẽ dần dần tan biến nếu bạn thành tâm làm từ thiện. Càng làm nhiều thì bạn sẽ càng cảm thấy hiệu quả rõ  rệt.

Hiến máu nhân đạo

Cứu người thoát nạn luôn là công đức hàng đầu, được người ca ngợi, được Thánh thần tán thán bất kể là nền văn hóa nào hay tôn giáo nào. Và không có cách cứu người nào dễ dàng hơn là hiến máu nhân đạo. Song tất nhiên, cũng có nhiều cách làm khác.

Phóng sinh

Phóng sinh nghĩa là trả lại tự do cho các con vật tội nghiệp khỏi lưỡi dao đồ tể, khỏi cái chết đau đớn để đem đến phước lành. Có hàng ngàn câu chuyện về việc tích đức từ phóng sinh như "cứu vật vật trả ân, cứu nhân nhân trả oán"...

Bao dung

Giáo lý nhà Phật từng dạy, nghiệp chứng căn bản là phiền não, mà nguyên nhân không gì khác ngoài tư lợi, ham muốn danh lợi, tham, sân, si, vướng dục trần, tự gây rắc rối, chính là tạo nghiệp.

Vượt qua phiền não của bản thân chính là thoát nghiệp. Tâm càng thanh tịnh thì nghiệp càng được tiêu tan nhiều, tâm càng phiền não thì nghiệp ác càng tích tụ nhiều. Bao dung với chính mình, báo dung với người khác là các giải nghiệp hiệu quả nhất.