Giai đoạn ôn văn "nước rút" và 4 vấn đề cần lưu ý, khắc phục

????. Quan niệm “học Văn chỉ cần học thuộc, chỉ cần chọn người viết văn hay, điểm Văn cao và học văn mẫu, diễn đạt của người đó thì sẽ điểm cao giống vậy, viết hay như vậy"

Có những em đã chọn cách cóp nhặt văn mẫu và học thuộc lòng để đối phó với các kì kiểm tra, kì thi từ những quyển sách Văn hay tài liệu trong những Khoá học Văn. Các em này thường có quan điểm rằng chỉ cần học thuộc văn mẫu của người viết hay, người đạt điểm cao thì có thể lấy được điểm cao cho bài mình nộp. Hoặc có những trường hợp cảm thấy tự ti ở văn phong của bản thân, đọc văn mẫu của Giáo viên hoặc bạn điểm cao thấy hay hơn nên chọn học thuộc những văn mẫu ấy và lấy lí do: Vì em viết không được hay nên em phải học thuộc văn mẫu. Nhưng cách học này, theo thời gian sẽ thui chột khả năng tư duy, làm các em lười suy nghĩ sâu, khiến các em dần thiếu cảm xúc và sự nhạy cảm với những tác phẩm mình học và chỉ rập khuôn những gì mình học thuộc, đánh mất dần kĩ năng cảm thụ văn chương, kĩ năng viết văn của mình. 

Những bạn học thuộc để đối phó với những kì thi, khi thi xong, các em sẽ dần quên kiến thức và những đoạn văn mẫu học thuộc bị rời rạc theo trí nhớ, khiến bài văn của các em thiếu mạch lạc, không liền mạch và không có chất riêng. Những bài văn chắp vá như thế sẽ không được đánh giá cao và người đọc cũng không cảm nhận được tình cảm, cảm xúc hay tư duy cá nhân, sự sâu sắc của các em trong lập luận “mượn tạm” của mình.  

????. Quan niệm “hành văn chưa hay thì chỉ tập trung để viết cho hay hơn, không quan tâm đến việc nắm chắc ý chính, luận điểm”

Đôi khi, vì thấy những bài văn có diễn đạt hay, văn phong lập luận hay mà các em vừa ngưỡng mộ vừa mong mỏi, theo đuổi cách có thể viết hay như thế. Nhưng chính tâm lí chỉ tập trung vào theo đuổi diễn đạt và văn phong dễ khiến các em bỏ qua việc phải định hình, nhớ chính xác và vững vàng từng ý chính - luận điểm để hình thành sườn bài cơ bản thật chi tiết, đúng đắn trước mới thật sự đầu tư cho văn phong, diễn đạt. Một bài văn hay không chỉ là một bài văn được trau chuốt kĩ lưỡng về ngôn từ, mà nó còn là một bài văn đáp ứng đúng và đủ các yếu tố kiến thức, luận điểm; giải quyết tốt vấn đề nghị luận và sâu sắc trong tư duy, lập luận, sáng tạo và có chất riêng trong diễn đạt, hành văn. Như vậy, các em đừng chỉ chăm chăm trau dồi diễn đạt mà quên mất việc tự hỏi mình đã nắm chắc kiến thức chuẩn, ý chính - luận điểm của từng tác phẩm hay chưa; đã nhớ được luận cứ và thứ tự, cách thức lập luận các kiến thức đó để chứng minh, làm sáng tỏ vấn đề nghị luận hay chưa. Các em cần cố gắng song hành việc nắm chắc kiến thức cơ bản và liên tục trau dồi văn phong, vốn từ, diễn đạt của mình nhé. 

????. Quan niệm “phải thật vững kiến thức thì mới luyện đề, chưa vững thì sẽ không đặt bút luyện bất cứ đề nào vì như vậy viết sẽ không hay, không đầy đủ”

Các em từng có tâm lí đợi mình thật ... gì đó, phải đạt được gì đó thì mới làm... gì đó, mới thực hiện... gì đó chưa? Có những em bé đã áp dụng cách suy nghĩ đó vào việc học Văn, ngày này qua tháng nọ cứ đợi mình đủ kiến thức, thật vững kiến thức thì mới chịu “học đi đôi với hành”. Nhưng khi nào là đủ và như thế nào mới gọi là vững kiến thức? Chúng ta không thể chỉ tiếp nhận lí thuyết mà không cho bản thân cơ hội thực tiễn những lí thuyết ấy. Nếu các em học xong 1 phần kiến thức, các em cần tập luyện để có thể lập luận, diễn đạt, viết ra phần kiến thức ấy cùng cách hiểu mình lĩnh hội được. Khi song hành việc học và luyện từ những phần nhỏ nhất, các em mới dần thành thạo các nội dung mình từng học, nhớ bài lâu hơn và khi viết sẽ hạn chế được tình trạng bí từ, bí lập luận, hiểu bài nhưng không biết phải viết ra như thế nào. Đừng để việc học chỉ nằm ở khâu nghe, đọc, hiểu, mà còn cần quan tâm đến khâu viết để vận dụng được kiến thức mình học + kĩ năng viết của mình một cách thuần thục, chuyên nghiệp nhất. 

????. Quan niệm “sợ không còn kịp nên không dám liều lĩnh - dấn bước, sợ thất bại nên không dám hết lòng, sợ cố gắng như “Dã Tràng xe cát biển Đông/ Nhọc lòng mà chẳng nên công cán gì”

Các em biết không, bất kì một quá trình nỗ lực nào đều tồn tại cơ hội và rủi ro song hành với nhau. Bất kì chuyện gì trên đời này đều có xác suất trong đó. Nhưng nếu các em không chịu cố gắng hết mình, các em sẽ bỏ mất cơ hội được hiện thực hoá mục tiêu, được vượt lên chính mình và được hiểu rõ bản thân mình hơn; mỗi cố gắng của chúng ta đều mang lại một kết quả nào đó, có thể về điểm số, về thành tích, cũng có thể là bài học kinh nghiệm, là trải nghiệm quý giá cho bản thân thấu rõ được ưu - nhược điểm của mình để sau này biết phấn đấu để phát huy ưu điểm và biết cố gắng đúng cách hơn để khắc phục nhược điểm. Ví dụ tính mình hay sợ, hay tự ti nên cứ sợ cố gắng cũng không bằng những bạn giỏi, sợ mấy tháng ngắn quá nên mình làm không kịp đâu, sợ mình thất bại sẽ hoài công mình dốc sức, thì mình hoàn toàn đã từ bỏ cơ hội toả sáng của tuổi trẻ để chỉ quay về bóng đêm của nỗi sợ; mình đã chọn trốn trong góc tối mà nhìn người người đi qua mình một cách kiêu hãnh và can đảm. Dù có làm ra kết quả mình kì vọng hay không, mình cũng hãy cứ học cách thật sự dụng tâm và tập trung, hết lòng chăm sóc cho một điều gì đó mình đang theo đuổi; bởi vì sau đó khi nhìn lại, mình sẽ không phải nuối tiếc vì bất kì điều gì đã qua, vì mình đã làm trọn vẹn nhất có thể rồi. 

Có một câu rất quen thuộc của Mark Twain: “Hai mươi năm sau, bạn sẽ hối hận vì những gì bạn không làm, hơn là những gì bạn đã làm. Vậy nên hãy tháo dây, nhổ neo ra khỏi bến đỗ an toàn”. Các em đã thật sự sẵn sàng để bình ổn cho những hối hận nếu không hết lòng từ hôm nay chưa? Nếu chưa, nếu thật sự cảm thấy mình chắc chắn sẽ bất ổn nếu nghĩ lại chuyện mình có cơ hội để như ý nhưng mình lại không hết mình với nó, thì cần phải hành động để không phải nói “Giá như...” sau này nhé.

(Theo Thưởng thức sách)

Xem thêm: Ôn thi tốt nghiệp THPT: Biểu tượng ánh lửa trong truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ"