Chuyện về Phò mã hiền đức của Đại Việt 2 lần đánh bại đế quốc Angkor

Lý Công Bình là tướng lĩnh, đại thần của nhà Lý. Ông có công đánh bại hai cuộc tấn công của quân đội Angkor vào năm 1128 và 1137, thời vua Lý Thần Tông.

Đỗ Thu Nga
09:00 04/01/2022 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Từ trạng nguyên đến phò mã đức hiền

Lý Công Bình không rõ năm sinh năm mất, không rõ quê quán. Thần tích làng Thanh Nghĩa (xã Đồn Xá, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam) đồng nhất Lý Công Bình là nhân vật Cương Công. Cương Công (1081–1141) là con ông Nguyễn Danh Khang và bà Trương Thị Nguyệt, đỗ Hoàng giáp Tiến sĩ năm 1125. Năm 1128, Cương Công được vua Lý Thần Tông gả con gái Lan Hoa công chúa và ban quốc tính.

Theo tờ Kiến thức, làng Thanh Nghĩa xưa kia nằm ở vị trí địa linh, phong cảnh hữu tình, con người chất phác, thuần hậu. Đời vua Lý Nhân Tông nơi đây có ông bà Nguyễn Danh Khang và Trương Thị Nguyệt có tiếng là ăn ở hiền lành và hay giúp đỡ người khác.

Vào một ngày lạnh giá mùa đông tháng 10 năm 1081, bà Nguyệt hạ sinh một người con trai. Ông bà vui mừng đặt tên con là Cương Công. Năm lên 7 tuổi, Cương Công đi học, là đứa trẻ sáng dạ, học một biết mười.

Đến năm 1125, triều đình tổ chức khoa thi, Cương Công tham dự và đỗ đại khoa, trở thành tiến rĩ đầu tiên của Hà Nam kể từ khi triều đình nhà Lý mở khoa thi vào năm 1075. Người dân làng Thanh Nghĩa và Hà Nam tự hào vì những đóng góp của người hiền sĩ này cho giang sơn xã tắc. 

Chuyen-ve-Pho-ma-hien-duc-cua-Dai-Viet-2-lan-danh-bai-de-quoc-Angkor-5
Tranh minh họa

Theo Kiến thức, Cương Công sau khi đỗ đại khoa thì ra làm quan, thể hiện tài năng của mình. Vua Lý Thần Tông thấy ông khôi ngô tuấn tú, phong thái khoan thai, đĩnh đạc, kiến thức thâm sâu thì vui mừng muốn gả công chúa là Lan Hoa cho.  Sau khi trở thành phò mã, vua ban cho ông quốc tích, từ đó gọi là Lý Công Bình. 

Ít lâu sau thì cha mẹ Lý Công Bình qua đời, ông ở quê chịu tang, công chúa Lan Hoa cũng theo ông ở lại. Trong thời gian này, công chúa dạy dân làng làm nghề thủ công, hướng dẫn làm ruộng, lại bỏ tiền tu sửa đường xá, làm thêm cầu, mở mang chợ. Chẳng mấy chốc, làng Thanh Nghĩa ruộng đồng xanh tốt, giao thông thuận lợi, nhân dân no ấm.

Hai lần đem quân đánh tan Đế quốc Angkor

Sử chép, lúc này người Khmer hùng bá Đông Nam Á, những cuộc chinh phục khắp nơi giúp người Khmer trở  thành bá chủ vùng đất rộng lớn 1,2 triệu km2, bao gồm cả Miến Điện (Myanmar), Campuchia, Lào, Thái Lan, vùng Nam Bộ thuộc Việt Nam ngày nay, hình thành nên đế quốc Angkor rộng lớn.

Trong khi đó, diện tích Đại Việt dưới thời nhà Lý chưa đến 111.000 km2. Nếu so với diện tích thì Đại Việt quá bé nhỏ, nhưng so về văn minh thì nền văn minh thời Lý cực phát triển, với niềm tin tín ngưỡng là nền tảng vững chắc nhất.

Vào ngày 4 tháng Chạp năm Đinh Mùi (1127), vua Lý Nhân Tông mất, Lý Thần Tông lên nối ngôi khi mới 12 tuổi. Nghe tin vua Đại Việt mất, vua mới lại còn nhỏ tuổi, vua Suryavarman II cho rằng thời cơ đã đến liền nhanh chóng cất quân chinh phục Đại Việt. Suryavarman II là vị Vua nổi tiếng nhất của đế quốc Angkor, thành công với các cuộc chinh phục khắp nơi.

Đến tháng 2/1128, khi triều đình còn chưa mừng vua mới thì quân Khmer đã tiến đánh Nghệ An. Quân Đại Việt ra sức phòng thủ, đồng thời cấp báo tin về Kinh thành. 

Nhận được tin, triều đình vội gọi phò mã cùng công chúa về bàn chuyện chống giặc. Vua phong cho Lý Công Bình làm Thái phó chỉ huy toàn quân Đại Việt chống giặc.

Sự kiện này, Đại Việt toàn thư có chép: Suryavarman II cho rằng thời cơ đã đến liền nhanh chóng cất quân chinh phục Đại Việt. Suryavarman II là vị Vua nổi tiếng nhất của đế quốc Angkor, thành công với các cuộc chinh phục khắp nơi".

Chuyen-ve-Pho-ma-hien-duc-cua-Dai-Viet-2-lan-danh-bai-de-quoc-Angkor
Tranh minh họa

Chưa đầy 1 tháng sau, Lý Công Bình đã đánh tan quân địch, bắt được hàng trăm quân cùng chủ tướng giặc. Tin vui này nhanh chóng được báo về kinh thành. Đến tháng 2/1128, khi các quan đang dâng biểu mừng vua mới đăng cơ thì có tin báo thắng trận từ Nghệ An về. 

Đánh tan giặc, Lý Công Bình được vua ban thưởng, cho lập ấp ở phủ Lý Nhân. Ít lâu sau, công chúa Lan Hoa đột ngột qua đời khiến nhân dân rất thương tiếc. Lý Công Bình liền về làng Thanh Nghĩa lập đền thờ công chúa rồi tự tay viết bài vị (miếu thờ công chúa nay ở đường 974, phía tây bắc đình làng Thanh Nghĩa).

Trong thời gian này, Đế quốc Angkor cũng có thêm 2 lần tiến đánh Đại Việt. Thế nhưng lần nào cũng thất bại ê chề.

Cuối năm 1135 đến 1136, các đại thần trụ cột trong triều đình là Thái úy Dương Anh Nhĩ, Thái sư Trương Bá Ngọc, Lưu Khánh Đàm lần lượt qua đời, trấn thủ Nghệ An là Mâu Du Đô bị bãi chức.

Nhận thấy đây là thời cơ, vua Suryavarman II lại sai tướng Phá Tô Lăng đem quân tấn công Đại Việt. Đồng thời lệnh cho Chiêm Thành cử quân phối hợp. Nhưng Chiêm Thành quá mệt mỏi vì chiến tranh nên phút cuối không đưa quân tham chiến.

Vào năm 1137, tướng Phá Tô Lăng cùng quân Khmer tiến đến Nghệ An. Lần này, vua Lý Thần Tông lại cử Lý Công Bình cầm quân đánh giặc. Quân Khmer thêm lần nữa đại bại dưới tay Lý Công Bình, tướng Tô Phá Lăng phải đem quân chạy về.

Vào năm 1138, vua Lý Thần Tông mất, vua Lý Anh Tông kết vị, Lý Công Bình trở thành đại thần đầu triều, cùng vua chăm lo chuyện triều chính.

Theo câu chuyện của làng Thanh Nghĩa, vào ngày 10/10 năm Tân Dậu (1141), Lý Công Bình cùng gia nhân đến ngắm cảnh trên đỉnh Lĩnh Sơn, trời bỗng nổi mưa lớn, Lý Công Bình biến mất. Gia nhân đi theo cho rằng ông hiển linh hóa Thánh, vội về báo với vua Lý.

Nhà Vua phong cho Lý Công Bình là “Thượng đẳng phúc thần”. Ông cũng trở thành Thành Hoàng của làng Thanh Nghĩa. Người dân tôn kính gọi là Thiên Cương Đại Vương Lý Công Bình.

Đình làng thờ Lý Công Bình được xây dựng với lối kiến trúc rất độc đáo và đẹp mắt. Đặc biệt phía trước trông ra hồ nước với nhiều cây cổ thụ tỏa bóng mát. Năm 2009, đình làng Thanh Nghĩa được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia.

Xem thêm: Chính sử đã "quên" ghi rõ công lao của những vị tướng nào trận Bạch Đằng 938?

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận