Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày4 Thành viên · 7.767 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng3 Thành viên · 2.316 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương3 Thành viên · 738 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống3 Thành viên · 5.018 Bài viết -
Sống An Lành3 Thành viên · 1.011 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu3 Thành viên · 4.316 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực3 Thành viên · 1.475 Bài viết
Phan Kính: Vị thám hoa nước Việt dốc sức cống hiến cho đất nước, được Càn Long nể trọng mà tặng 18 cỗ quan tài
Sinh ra trong cảnh nghèo, nhờ ý chí và ham học hỏi, Phan Kính đã trở thành thám hoa tài giỏi có nhiều cống hiến cho Đại Việt, ngay cả nhà Thanh cũng nể trọng.
Trong số những vị thám hoa lịch sử Việt, có Phan Kính là người được vua Lê Hiển Tông tin dùng, ngay cả nhà Thanh vô cùng kính nể. Vốn xuất thân nghèo khó, chỉ nhờ bằng ý chí và ham học hỏi, ông đã vượt lên số phận và dốc sức cống hiến cho nước nhà.
Con nhà nghèo hiếu học, viết bài trên lá chuối xanh
Phan Kính tự là Dĩ Trực, hiệu Tĩnh Trai, sinh ra trong một gia đình nghèo nhưng hiếu học ở làng Vĩnh Gia, xã Lai Thạch, huyện La Sơn (nay là xã Song Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh). Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, lên 3 tuổi đã thuộc nằm lòng nhiều ca dao, tục ngữ. Thấy con thông minh, cha ông là Phan Quán đã cho con học chữ từ năm 6 tuổi.
Lúc bấy giờ, gia cảnh nhà Phan Kính vô cùng khó khăn. Giấy đã viết hết thì phải lộn mặt trái mà viết tiếp, không ít lần phải viết bài trên lá chuối tươi. Văn bia tại từ đường họ Phan do chính Thám hoa Phan Kính soạn có ghi: "Nhà nghèo, giấy bút đồ dùng cái gì cũng thiếu, thường phải lộn mặt giấy cũ để làm văn, không có đèn học thì phải chờ ánh trăng hoặc đêm khuya thì ngồi cạnh khung dệt của mẹ để chung đèn mà đọc sách".
Thông minh lại chăm chỉ, chẳng mấy chốc Phan Kính đã thuộc hết kinh sử đương thời, biết làm cả thơ phú. Năm 1722, xã Lai Thạch tổ chức kỳ thi sát hạch, Phan Kính mới 7 tuổi đã xếp hạng nhất. Giỏi nhưng không kiêu, ông vẫn cố gắng học hành, ngày đêm dùi mài kinh sử. Năm 14 tuổi, gia đình cho ông theo học Thám hoa Ngô Sách Hân, sau này chính ông giúp Phan Kính lên Thăng Long học hành.
Năm 1743, Phan Kính ra Thăng Long dự thi, tương truyền có qua sông Lam ném dao mà thề rằng: "Không đỗ đạt thì không trở về". Trong số 3.000 sĩ tử năm đó, ông thi đỗ thám hoa. Khoa thi ấy không có trạng nguyên hay bảng nhãn, nên Phan Kính là người đỗ cao nhất. Đề thi chế sách do chính vua Lê Hiển Tông ra đề, bao gồm 10 mục với 100 câu hỏi. Quyển thi của vị thám hoa tài ba ấy được vua dùng bút son ngự phê: "Cho đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh".
Sau khi đỗ đạt, ông được vua cho về quê vinh quy bái tổ, nghỉ ngơi 3 tháng và thu xếp việc nhà. Đến giữa năm 1744, ông ra Thăng Long nhậm chức. Ban đầu, ông làm Hàn lâm viện đãi chế, chuyên việc cung phụng từ lệnh ở bên vua. Sau này, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ khác như Giám sinh ở Quốc Tử Giám, Đốc đồng trấn Sơn Tây, Đốc đồng xứ Thanh Hóa, Thư đốc thị Nghệ An, Đốc đồng xứ Tuyên Quang, Kinh lược sứ, Tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa...
Vị Thám hoa được nhà Thanh kính nể
Trong những năm 1758-1761, Phan Kính giữ chức Đốc đồng xứ Tuyên Quang kiêm tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa (gồm các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu và một phần Sơn La ngày nay). Ông được vua Lê cho quân tới giữ trấn vùng biên giới phía Bắc, nhiều lần thương thuyết với quan chức nhà Thanh.
Sách Đại Nam nhất thống chí có chép, Phan Kinh được triều đình cử đi sứ nhiều lần trong khoảng thời gian từ 1759 đến 1760. Vốn là người có kiến thức sâu rộng, lại có tài ngoại giao, ông đã giúp nước ta dựng lại cột mốc biên giới, giúp ổn định cương giới giữa Đại Việt và nhà Thanh. Thậm chí, Càn Long còn rất mến phục tài trí của ông, từng phong ông danh vị "Lưỡng quốc đình nguyên thám hoa". Chưa kể, vị hoàng đế nhà Thanh này còn tặng cho Phan Kính 1 chiếc áo cẩm bào, kèm 2 bức trướng ghi "Thiên triều đặc tứ Bắc Đẩu dĩ Nam nhất nhân nhi dĩ". Câu này có nghĩa là: "Thiên triều đặc cách, phía Nam Bắc Đẩu, chỉ một người thôi".
Không may trong chuyến đi này, do làm việc quá sức, Phan Kinh lâm bệnh nặng rồi đột ngột qua đời ở nhiệm sở Hưng Hóa. Năm ấy ông mới 47 tuổi, tài năng vẫn còn đang độ chín muồi. Nghe tin Phan Kính qua đời, Càn Long bày tỏ sự kính phục và tiếc nuối, cho người đóng 18 cỗ quan tài, khâm liệu rồi đưa ông về nước.
Thi hài Phan Kính được rước về Thăng Long, đông đảo bá quan văn võ tới viếng. Vua Lê Hiển Tông và chúa Trịnh Doanh đã cấp lễ vật, tử tuất rất trọng hậu và tự tay đề bức trướng phúng viếng. Trên đó ghi 2 dòng là: "Lưỡng đồ văn hữu vũ / Vạn lý hiểm vy di" (tức "Hai đường kiêm văn võ/ Vạn dặm hiểm lại bình").
Vua Lê còn truy phong ông chức Hữu thị lang Bộ hình, tước Quỳ dương bá, thụy Trung hiển. Sau khi tiến hành tang lễ, vua giao cho Bộ Lễ cùng binh lính hộ tống cả 18 cỗ linh cữu Phan Kính về mai táng, không ai biết thi hài ông nằm ở quan tài nào. Đến năm 1783, Thám hoa Phan Kính lại được vua Lê Hiển Tông sắc phong là "Thành hoàng hiệu Anh Nghị Đại Vương", ghi nhớ công lao nội trị và ngoại giao xuất sắc. Vua còn sai thợ giỏi về thôn Vĩnh Gia dựng đền thờ, lăng tẩm, đặng giao cho 3 tổng Lai Thạch, Hòa Lâm, Bình Hồ thuộc huyện La Sơn thờ phụng.
Phan Kính để lại nhiều tác phẩm sâu sắc như Kinh truyện tử sử, Sách văn lược cú, Dĩ Trực thị tộc, Vinh cổ Thái Lão, Vĩnh Gia Thám hoa Phan Kính truyện, Văn thi Hội, thi Đình, Văn tế sống cô Nhiễu... Bạn cùng thời với ông, danh nhân Đặng Trần Côn từng viết về ông rằng: "Học sâu như biển, kình nghê vùng vẫy trận văn, lời sắc hơn dao, phù dung tơi bời ngọn bút".
Xem thêm: Vị vua nghiêm minh bậc nhất triều Nguyễn và nghi án giết chị dâu chấn động lịch sử
Đọc thêm
Sử Việt ghi nhận ít nhất 3 Thái hậu lâm triều nhiếp chính nhưng nước tiếng về tham vọng quyền lực và chứa đựng nhiều ẩn ức lịch sử hơn là Tuyên Từ Thái hậu Nguyễn Thị Anh.
Lê Ngân là 1 trong những công thần lập nhiều chiến công khi Lê Lợi khởi nghĩa. Nhưng khi đang ở đỉnh cao quyền lực thì ông phải nhận kết cục cay đắng vì mê tín dị đoan.
Lịch sử Việt Nam có rất nhiều các vị trạng nguyên lỗi lạc, nhưng 5 cái tên này là những cái tên tiêu biểu nhất, là tấm gương sáng cho con cháu đời đời noi theo.
Tin liên quan
Những bức ảnh nổi tiếng này đã trở thành huyền thoại. Tuy nhiên những câu chuyện ẩn chứa phía sau là điều không phải ai cũng biết.
Từng là một trong những người tình được Cựu hoàng Bảo Đại yêu chiều hết mực, thế nhưng, cuộc đời của vũ nữ Lý Lệ Hà sau này lại ngập tràn trong cay đắng.
Cuộc sống luôn có những thử thách mà con người phải đối mặt. Tâm con người giống một con đường, càng tính toán đường càng cụt, càng bình thản đường càng rộng.
Bài mới
Vinmec vừa thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi N.L.T 8 tháng tuổi, chỉ nặng 6.5kg từ nguồn tạng hiến của bệnh nhân chết não.
Đánh rơi chiếc ví da cùng số tiền mặt gần 500 triệu đồng, anh Nguyễn Thanh Bách (Hà Nội) xúc động, vui mừng khi nhận lại số tài sản lớn và giấy tờ tùy thân nhờ vào hành động tử tế của một quản lý nhà hàng tại Hòa Bình.
Sau 57 năm thất lạc, hai cha con ông Chu Nghiêm (84 tuổi, trú P.Tương Mai, Q.Hoàng Mai, Hà Nội) đã được đoàn tụ vào đúng ngày 30/4.
Tư duy dạy con "vua dầu mỏ" Rockefeller không có gì quá vĩ mô nhưng lại khiến nhiều người phải suy ngẫm và điều chỉnh lại cách giáo dục con cái của mình.
Đứa trẻ càng cảm nhận được nhiều "tình yêu" từ cha mẹ và người thân thì chiếc dây diều "tình yêu" càng vững chắc.
Nghiên cứu của Harvard chỉ ra, cha mẹ càng hay sửa sai, chỉ số thông minh của con càng giảm. Đây là hồi chuông cảnh báo thức tỉnh cha mẹ trong cách giáo dục con.
Theo một khảo sát gần đây tại các thành phố lớn, có đến 67% người tham gia thừa nhận từng rơi vào trạng thái nghi ngờ, lo lắng vì những dấu hiệu bất thường trong mối quan hệ cá nhân hoặc công việc – nhưng không biết nên chia sẻ với ai, hoặc tìm lời khuyên từ đâu. Đó cũng là lý do mà trong vài năm trở lại đây, nhu cầu tìm đến các văn phòng hỗ trợ tìm kiếm, xác minh thông tin tại Công ty Hoàng Long ngày càng tăng lên.
Câu chuyện về Khôi và cô Hạnh không chỉ là câu chuyện của một học trò thành đạt biết ơn thầy cô, mà còn là bài học lớn về ơn nghĩa ở đời.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Trọng không chỉ được biết đến bởi sự nghiệp, tài hoa, công việc kinh doanh rực rỡ mà còn bởi những mối tình trắc trở trong đời. Dẫu vậy, ông vẫn luôn tin yêu cuộc đời, sống viên mãn bên người vợ kém 53 tuổi và chứng minh tình yêu cổ tích trên đời là có thật.
Qua câu chuyện của bố và chú tôi nhận ra rằng, chỉ cần mình đặt cái tôi xuống một chút thì mọi tổn thương trong các mối quan hệ đều được chữa lành và tình anh em cũng thế.
Thương cho cảnh khó khăn của bốn bà cháu phải sống trong căn nhà dột nát, trưởng công an xã Ia Mrơn, huyện Ia Pa, Gia Lai đã tự bỏ 60 triệu tiền tiết kiệm để hỗ trợ.
Jenny Huỳnh vừa trở thành sinh viên trao đổi tại ĐH Bắc Kinh sau 2 năm theo học tại Đại học Stanford, ngôi trường xếp hạng 6 thế giới (theo xếp hạng của QS World University Ranking 2025).