Huyền cơ phía sau pho tượng "đứng lên, ngồi xuống" hộ quốc, an dân ở Hải Phòng

Pho tượng "đứng lên, ngồi xuống" tọa trong ngôi miếu cổ có tên Tam Xã Linh Từ hơn 700 tuổi ở làng Bảo Hà, xã Đồng Minh (huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng).

Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tượng "đứng lên, ngồi xuống" - kiệt tác độc nhất vô nhị

Tam Xã Linh Từ (tên nôm là miếu Cả, miếu Bảo Hà) nằm cách trung tâm TP Hải Phòng khoảng 40km, do 3 xã Hà Cầu, Bảo Động và Mai An xây dựng từ thời Hậu Lê, cuối thế kỷ XIII. Trải qua thời kỳ Lê, Nguyễn... miếu Bảo Hà thờ Linh Lang Đại vương và ông Tổ nghề tạc tượng - sơn mài Nguyễn Công Huệ. 

Hiếu được trùng tu, tôn tạo và mở rộng dần. Đến thời vua Thành Thái (1889-1907) là lần trùng tu cuối cùng nên Miếu hiện mang đậm phong cách kiến trúc thời Nguyễn.

Những cụ cao niên kể lại rằng, tương truyền, trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược (1076 -1077), hai Hoàng tử Lý Linh Lang và Lý Chiêu Văn đã chiến đấu dũng cảm và hy sinh oanh liệt trên phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu ngày nay). Sau khi đánh tan giặc, nhà Lý truy phong hai Hoàng tử làm Phúc Thần. Cả nước tôn thờ hai người anh hùng đã có công cứu nước.

Huyen-co-phia-sau-pho-tuong-dung-len-ngoi-xuong-ho-quoc-an-dan-0
Phía bên ngoài của miếu Bảo Hà

Đến năm 1951, nhân dân thôn Bảo Hà chiến đấu chống càn quét nhiều trận làm giặc Pháp thua đau đớn, chúng đá đốt cháy 7 gian bái đường. Đến năm 2004, tòa Bái đường của miếu được phục dựng ngay trên nền móng cũ gồm 5 gian. Cung bái đường với những hoành phi, đại tự, câu đối sơn son thiếp vàng là nơi lưu giữ những đồ tế khí có giá trị cùng kiệu bát cống, ngọc lộ...

Hiện miếu còn lưu giữ 8 đạo sắc phong và 1 thần phả. Sau đó, luôn viên trong miếu tiếp tục được trùng tu, tôn tạo. Người dân Bảo Hà cũng hoàn thiện việc đúc chuông đồng và xây cổng ra vào của ngôi miếu. Đến nay, miếu Bảo Hà được đánh giá là công trình kiến trúc nghệ thuật, điêu khắc tiêu biểu của Hải Phòng nói riêng...

Ngôi miếu cổ hơn 700 tuổi này được người dân trong vùng xây dựng để thờ Đại vương Lý Linh Lang, với hai pho tượng nổi tiếng tại Cung Nhất, Cung Nhì - đây là hai công trình nghệ thuật "độc nhất vô nhị" tại Việt Nam. Sự "độc nhất vô nhị" ở đây được lý giải bởi pho tượng tại Cung Nhất có thể đứng lên, ngồi xuống khi có khách thăm quan, chiêm bái.

Huyen-co-phia-sau-pho-tuong-dung-len-ngoi-xuong-ho-quoc-an-dan-7
Miếu Bảo Hà thờ Linh Lang Đại vương và ông Tổ nghề tạc tượng - sơn mài Nguyễn Công Huệ

Bất cứ ai chứng kiến cảnh tượng Đại vương Lý Linh Lang lừng danh, oai phong ngồi trên ngai vàng, tay cầm văn tự bỗng nhẹ nhàng đứng dậy như người bình thường rồi lại khoan thai ngồi xuống đều phải ngạc nhiên và thán phục. Theo đánh giá của những nhà văn hóa, pho tượng này là một kiệt tác với sự kết hợp tinh túy của nghệ thuật dân gian và nghệ thuật hiện đại.

Ông Đặng Văn Thạnh - Thủ từ của miếu cho biết: "Bí mật của chuyển động đứng lên, ngồi xuống nói trên thể hiện sự tài hoa, khéo léo của những nghệ nhân khi kết hợp giữa nghệ thuật tạc tượng và nghệ thuật múa rối cạn. Hệ thống truyền lực kéo đẩy nối giữa cánh cửa tại Cung Nhất với các khớp của pho tượng. Khi mở, cánh cửa sẽ truyền lực lên pho tượng theo nguyên tắc "cánh tay đòn", bức tượng dần đứng lên và ngược lại, khi đóng cửa, bức tượng lại trở về tư thế ngồi ban đầu".

Huyen-co-phia-sau-pho-tuong-dung-len-ngoi-xuong-ho-quoc-an-dan-8
Bức tượng Đức Linh Lang Đại vương là một sự sáng tạo độc đáo của những người thợ tạc tượng làng Bảo Hà

Tại Cung Nhì, pho tượng Linh Lang Đại vương ngự trên nhang án thờ. Đây là pho tượng Đức Thánh mà dân làng thường dùng để rước quanh làng mỗi dịp lễ hội.

Gắn liền với bức tượng này là câu chuyện mà người dân làng Bảo Hà vẫn kể cho con cháu nghe: Trong thời kỳ kháng chiến, khi giặc Pháp kéo về thôn, tràn vào miếu định đóng quân nhưng vừa mở cửa miếu ra thì tượng Linh Lang Đại vương uy nghiêm đứng dậy. Giặc hoảng sợ, không dám đóng quân ở đây nữa. Từ đó, dân làng càng kính tâm, ngưỡng vọng với nghệ thuật điêu khắc truyền thống mà cha ông để lại.

Hai pho tượng quý này cùng tất cả hoành phi, câu đối, đại tự nơi đây đều là những tác phẩm điêu khắc do chính bàn tay những người thợ tài hoa làng Bảo Hà làm nên và đem cái Tâm để công đức vào cửa Thánh. Đặc biệt, pho tượng cụ Tổ sư làng nghề do chính những học trò, hậu duệ của Cụ tạc nên. Pho tượng đã được Cục Bảo tồn, bảo tàng (Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch) lấy đắp mẫu lưu trữ, trưng bày.

Huyen-co-phia-sau-pho-tuong-dung-len-ngoi-xuong-ho-quoc-an-dan-6
Sắc phong cho Tô Phú Vượng, hậu duệ của cụ Tổ Nguyễn Công Huệ

Ngoài pho tượng Linh Lang Đại vương và tượng Tổ sư làng nghề, tại đây còn 4 pho tượng Tố nữ được tạo với dáng "thướt tha", khuôn mặt bình dị đời thường nhưng cũng thật tươi tắn đứng bê khay trầu trước tượng Linh Lang Đại vương. Mỗi khuôn mặt một vẻ đẹp kiều diễm khác nhau. Hai bên tả, hữu là các pho tượng quan văn, quan võ, dáng vóc oai nghiêm, che chở cuộc sống bình cho người dân nơi đây…

Bí ẩn giếng "Mắt thần" trong miếu Bảo Hà

Đến miếu Bảo Hà thì không thể không chiêm ngưỡng giếng "Mắt thần". Đây là công trình độc đáo còn có tên gọi khác là giếng nguyệt. Giếng bán nguyệt này nằm tại trong lòng Cung Nhì, dưới nhang án thờ Linh Lang Đại vương và có đường kính rộng chừng nửa mét. Giếng có một mạch nước ngầm từ trong lòng giếng chảy ra sông Vĩnh Trinh xưa.

Mỗi dịp làng mở hội, người dân thường thực hiện nghi lễ thả bưởi cầu may mắn mang theo ước nguyện dâng lên Đức Thánh. Xưa, quả bưởi có thể trôi xa ra sông Vĩnh Trinh tới 500m. Nay sau 3 hồi 9 tiếng trống lễ, quả bưởi chỉ trôi ra cửa, rồi nổi tại ao miếu, cách miệng giếng "Mắt thần" khoảng 100 mét.

Phó Giám đốc Sở Du lịch Hải Phòng Vũ Huy Thưởng cho biết: Thời kỳ "hoàng kim" hút khách du lịch nhất của ngôi miếu Bảo Hà vào khoảng những năm 2000. Ngôi miếu cổ này là một trong những điểm của tour du lịch đồng quê ở Vĩnh Bảo cùng với khu di tích Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; đình Nhân Mục; thưởng thức nghệ thuật múa tứ linh, múa rối nước, rối cạn…

Huyen-co-phia-sau-pho-tuong-dung-len-ngoi-xuong-ho-quoc-an-dan-4
Người làng Bảo Hà duy trì nghề tạc tượng như một lẽ sống

Ông Thưởng cho biết thêm, sự phát triển của nghề tạc tượng và nghề điêu khắc gỗ là một trong những cơ sở đầu tiên để rối cạn hình thành ở Bảo Hà. Hiện nay, cùng với rối Thẩm Rộc - Thái Nguyên, rối Ổi Lỗi - Nam Định, rối Bảo Hà là một trong ba phường rối cạn cổ truyền ở Việt Nam.

Xung quanh ngôi miếu này còn nhiều giai thoại liên quan đến xưa kia Thành Hoàng làng báo mộng cho người dân về "khúc gỗ thơm" để tạc tượng quý hay Tô Phú Vượng, hậu duệ của cụ Tổ Nguyễn Công Huệ được vua Lê phong tước "Kỳ tài hầu" với truyền thuyết hạt gạo thành voi… Những câu chuyện đó được dân làng truyền tai nhau và khiến ngôi miếu nhỏ vùng ngoại thành Hải Phòng trở nên nổi tiếng khắp trong, ngoài nước.

Miếu Bảo Hà, xã Đồng Minh, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 1991. Miếu không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng hướng thiện cộng đồng mà còn là sản phẩm đặc trưng của địa phương, có nền văn hóa đặc sắc của cha ông bao đời để lại.

(Theo Báo PLVN)

Xem thêm: Huyền cơ ẩn đằng sau pho tượng "Phật ngồi trên lưng Vua" độc nhất vô nhị tại Việt Nam

Đang tải bình luận...

Đọc thêm

Một trong những giai thoại thú vị nhất về vua Lê Đại Hành chính là chuyện liên quan đến hổ và địa danh "Mả Kễnh" ở Hà Nam. Nhân dịp đầu năm Nhâm Dần, Sống Đẹp xin lược thuật lại về huyền tích thú vị này.

Huyền tích thú vị về chuyện hổ mẹ con nhà hổ cứu mạng vua Lê Đại Hành
0 Bình luận

Theo ghi chép của sử cũ, cha con Lê Thánh Tông và Lê Hiến Tôn đều là con cầu tự. Và đến khi khuất núi cũng có nét tương đồng nhau dù công nghiệp, thời gian trị vì dài ngắn dị biệt.

Huyền tích ly kỳ xung quanh chuyện sinh - tử của cha con vua Lê Thánh Tông và Lê Hiến Tông
0 Bình luận

Giới khảo cổ học Trung Quốc cho rằng, 2 bảo vệ có thể được dùng để trấn yểm khi xây dựng tháp Lôi Phong. Ước tính giá trị của 2 bảo vật lên đến 20 triệu nhân dân tệ.

Giải mã huyền cơ ẩn trong 2 bảo vật được khai quật từ căn hầm bí mật dưới đáy tháp Lôi Phong
0 Bình luận

img

Bài mới

Nữ shipper Nghệ An được nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi trong lúc đi giao hàng

Chị Vũ Thị Hoài (33 tuổi, Nghệ An) mới đây đã được một nhà hảo tâm giấu tên tặng 20 triệu đồng sau khi đánh rơi túi tiền trong lúc chở con gái 10 tháng tuổi đi giao hàng.

Đăng Dương
Đăng Dương 15 giờ trước
Cô gái Việt và mối nhân duyên đặc biệt với 'bà ngoại' ở Pháp

Từ khi gặp cụ bà 86 tuổi tại Pháp, cuộc sống của cô gái Việt - Nguyễn Trang đã thay đổi rất nhiều. Bà dành tình thương, chăm sóc Trang như bà ngoại chăm sóc cháu gái, khiến cô vô cùng cảm động và hạnh phúc.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
78win lan tỏa hơi ấm nghĩa tình

Nghệ An những ngày cuối năm vẫn còn ngổn ngang dấu vết của những  cơn bão vừa đi qua. Con đường làng bị bùn đất phủ loang lổ, những hàng rào đổ nghiêng, mái tôn nhà dân bị gió cuốn bật tung từng mảng. Mùi ẩm lạnh của mưa và những đêm mất ngủ vì gió rít như vẫn còn đọng lại trên đôi mắt của người dân nơi đây. Cả vùng quê hiền lành vốn bình yên lại phải trải qua thêm một lần thử thách nghiệt ngã của thiên nhiên.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Phép màu của sự tử tế: Cô gái trẻ ở Phú Thọ giữ được mạng sống nhờ 1 bình luận vu vơ trên mạng xã hội trong lúc tuyệt vọng

Chỉ một dòng bình luận vô thức trong lúc tuyệt vọng: “Ước gì Vingroup có thể hỗ trợ cho mình 1 chiếc máy thở nho nhỏ thôi, mình rất cần sự sống từ nó”, cô gái sinh năm 1994 đã có cơ hội được sống tiếp.

Đăng Dương
Đăng Dương 5 ngày trước
Ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc)

Chiều 9/12, tại Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt Ngôi nhà cựu lưu học sinh Việt Nam trường Đại học Sư phạm Nam Ninh (Trung Quốc), nhằm kết nối cộng đồng cựu sinh viên, thúc đẩy hợp tác giáo dục giữa hai nước Việt – Trung.

Thanh Tú
Thanh Tú 09/12
Trúng số 18 tỷ, người đàn ông TP.HCM gửi 100 triệu mua gạo từ thiện tặng cho bà con khó khăn

Nhận 100 triệu đồng từ vị khách trúng số 18 tỷ, bà Thùy Dương góp thêm 38 triệu để mua 8 tấn gạo tặng cho bà con khó khăn.

Hải An
Hải An 08/12
Ấm lòng trước “núi gạo” của người dân Ninh Bình ủng hộ bà con vùng lũ miền Trung

Những ngày này, tại điểm tiếp nhận hàng hoá cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Trung ở phường Nam Định (tỉnh Ninh Bình), người dân liên tục mang gạo cùng nhiều nhu yếu phẩm tới ủng hộ.

Xúc động khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường

Khoảnh khắc chú rể đẩy xe lăn đưa cô dâu vào lễ đường, không chỉ cô dâu xúc động nghẹn ngào mà người thân, quan khách xung quanh cũng sut sùi lau nước mắt.

Thầy giáo vùng cao lội bùn, vượt sạt lở ôm chặt bó hoa để tặng đồng nghiệp nhân ngày 20/11

Con đường về trường sạt lở, trơn trượt, bùn ngập đến đầu gối nhưng thầy giáo vùng cao ở Đà Nẵng vẫn ôm chặt bó hoa để tặng các đồng nghiệp trong trường.

Hải An
Hải An 22/11
Thầy cô Gia Lai lội nước mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho sinh viên trong Ngày Nhà giáo Việt Nam

Trường ngập sâu, hơn 500 sinh viên kẹt trong ký túc xá. Thầy cô lội nước lạnh, mang nhu yếu phẩm tiếp sức cho trò trong Ngày Nhà giáo Việt Nam.

Hải An
Hải An 21/11
Nữ điều dưỡng trong làng kịp thời cứu bé 19 tháng rơi xuống kênh

Một bé trai 19 tháng tuổi ở Quảng Trị được một nữ điều dưỡng gần nhà cứu sống sau khi ngừng tim, ngừng thở vì rơi xuống kênh nước trước mặt nhà.

Hải An
Hải An 18/11
Nhặt được ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 mang đến công an nhờ tìm người đánh rơi

Nhặt được chiếc ví chứa hơn 11 triệu đồng, 2 học sinh lớp 7 ở Khánh Hòa đã lập tức mang đến cơ quan công an nhờ tìm trả lại người đánh rơi.

Hải An
Hải An 17/11
Ấm áp buổi lễ “hấp hôn” của vợ chồng cụ ông 93 tuổi ở TP.HCM

Lễ kỷ niệm 60 năm ngày cưới của hai cụ ở TPHCM được tổ chức như một lễ cưới chính thức với các hoạt động rước dâu, trao nhẫn, rót rượu, phát biểu chúc mừng và dùng tiệc.

Hải An
Hải An 16/11
Chân dung “người hùng” áo đen lao xuống dòng nước lũ cứu người ở Đà Nẵng

Giữa dòng nước lũ cuồn cuộn, một nam thanh niên áo đen ở Đà Nẵng không ngần ngại lao xuống cứu người đàn ông đang chới với, khiến nhiều người xúc động và bày tỏ sự cảm phục.

Hải An
Hải An 06/11
Xúc động hình ảnh thầy cô ở Huế lội nước nấu cơm cho sinh viên trong cơn lũ

Giữa lúc giao thông tê liệt và đời sống bị đảo lộn, những hình ảnh thầy cô lội nước, nấu từng suất cơm nóng gửi đến sinh viên xa nhà đã sưởi ấm lòng người.

Hải An
Hải An 01/11
img
Đề xuất