Tuổi thơ dùng lá chuối tươi luyện chữ của vị thám hoa được Càn Long tặng 18 cỗ quan tài

Trong số những vị thám hoa của nước việt, Phan Kính là người được triều đình phương Bắc nể phục nhất. Thậm chí, khi ông mất, vua Càn Long còn tặng 18 cỗ quan tài.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Sử chép, Phan Kính (1715-1761) tự là Dĩ Trực, hiệu Tĩnh Trai, quê làng Vĩnh Gia, xã Lai Thạch, huyện La Sơn (Song Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh ngày nay). Ông sinh ra trong một gia đình nghèo khó nhưng từ nhỏ nổi tiếng thông minh, tài giỏi. Hơn 3 tuổi đã thuộc nhiều ca dao, tục ngữ.

Thấy ông nhanh nhẹn, thông minh, bố Phan Kính cố gắng cho con đi học. Ông nhanh chóng thuộc nhiều sách sử đương thời. Vừa tròn 7 tuổi đã biết làm thơ phú.

Vào năm Nhâm Dần (1722), trong kỳ thi sát hạch ở xã Lai Thạch, bài văn của ông được xếp hạng nhất. Khi thi vào trường Quốc Tử Giám, ông tiếp tục là người đứng đầu.

Biết gia cảnh nghèo khó, Phan Kính không mải chơi như các bạn cùng trang lứa mà tập trung toàn bộ sức lực cho việc dùi mài kinh sử. Ông lấy giấy đã viết lộn mặt trái để viết tiếp, nhiều lần phải tập viết lên lá chuối tươi trong vườn nhà. Ngày lo phụ cha mẹ làm việc đồng áng, đêm về lại mượn ánh trăng để đọc sách.

Đến năm Quý Hợi (1743), Phan Kính ra Thăng Long dự thi với suy nghĩ “không thành đạt không trở về”. trong kỳ thi đó, ông đã vượt qua hơn 300 sĩ tử, đỗ hoa thám. Vì khoa thi này không lấy trạng nguyên và bảng nhãn, ông trở thành người đỗ cao nhất.

Chuyen-chua-ke-ve-vi-tham-hoa-duoc-Can-Long-tang-18-co-quan-tai-9

Phan Kính đã vượt qua đề thi chế sách gồm 10 mục, 100 câu hỏi do đích thân vua Lê Hiển Tông ra để. Quyển thi của Phan Kính được vua dùng bút son ngự phê: "Cho đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh".

Sau khi đỗ đạt, Phan Kính về quê vinh quy bái tổ, nghỉ ngơi 3 tháng, thu xếp việc nhà. Đến tháng 6/1744, ông thu dọn hành lý ra Thăng Long nhậm chức. Ban đầu, ông được vua sắc phong chức Hàn lâm viện đãi chế, chuyên việc cung phụng từ lệnh ở bên vua.

Phan Kính từng trải qua nhiều chức vụ quan trọng, để lại nhiều dấu ấn sâu sắc. Ông từng đảm nhận nhiều chức vụ như: Giám sinh ở Quốc Tử Giám, Đốc đồng trấn Sơn Tây, Đốc đồng xứ Thanh Hóa, Thư đốc thị Nghệ An, Đốc đồng xứ Tuyên Quang, Kinh lược sứ, Tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa…

Và nhắc đến tham hoa Phan Kính thì không thể không nhắc đến tài ngoại giao. Ông là vị thám hoa nước Việt được triều đình nhà Thanh cực kỳ coi trọng. 

Sử chép, trong những năm 1758 - 1761, với cương vị Đốc đồng xứ Tuyên Quang kiêm tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa (gồm các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu và một phần Sơn La ngày nay), phái bộ vua Lê đem quân lên trấn giữ vùng biên giới phía Bắc, Phan Kính đã nhiều lần thương thuyết với quan chức nhà Thanh, dựng lại cột mốc biên giới, tiêu diệt thổ phỉ, giữ cuộc sống yên bình cho người dân.

Chuyen-chua-ke-ve-vi-tham-hoa-duoc-Can-Long-tang-18-co-quan-tai-0
Áo Cẩm Bào vua Càn Long tặng Phan Kính

Đại Nam nhất thống chí có chép: Trong thời gian từ năm 1759 đến 1760, Phan Kính được triều đình cử đi sứ sang kinh đô Yên Kinh của nhà Thanh để ký kết văn kiện chính thức về biên giới. Với kiến thức uyên bác cùng tài ngoại giao khéo léo, Phan Kính đã có nhiều công lao giúp nhà Thanh và Đại Việt phân định và ổn định cương giới.

Phan Kính được vua Càn Long nể phục về tài trí hơn người. Vua Càn Long đã gia phong cho ông danh vị "Lưỡng quốc đình nguyên thám hoa", tặng chiếc áo cẩm bào và hai bức trướng, ghi hai dòng chữ: "Thiên triều đặc tứ Bắc Đẩu dĩ Nam nhất nhân nhi dĩ”. Nghĩa là "Thiên triều đặc cách, phía Nam Bắc Đẩu, chỉ một người thôi".

Thế nhưng tiếc thay, cũng trong chuyến đi đó, do làm việc quá sức, trải qua nhiều gian lao vất vả, bị nhiễm chướng khí nơi biên ải mà thám hoa Phan Kính đột ngột qua đời tại nhiệm sở Hưng Hóa vào ngày 7/7/1761 (khi ấy mới 47 tuổi). Biết tin thám hoa qua đời, vua Thanh vô cùng thương tiếc, ông đã lệnh cho đóng 18 quan tài, khâm liệm rồi đưa rước về nước.

Khi thi hài Phan Kính được đưa về Thăng Long, đông đảo các quan văn võ tại triều vô cùng thương tiếc đã đến phúng viếng, chia buồn cùng gia quyến. Vua Lê Hiển Tông và chúa Trịnh Doanh đã cấp lễ vật, tử tuất rất trọng hậu và tự tay đề bức trướng phúng viếng: "Lưỡng đồ văn hữu vũ / Vạn lý hiểm vy di", nghĩa là "Hai đường kiêm văn, võ / Vạn dặm hiểm lại bình".

Vua Lê Hiển Tông còn ban sắc truy phong cho ông chức Hữu thị lang Bộ hình, tước Quỳ dương bá, thụy Trung hiển, rồi giao cho Bộ Lễ cùng binh lính hộ tống cả 18 cỗ lĩnh cữu Phan Kính về quê nhà mai táng. Không ai biết, thi thể của ông nằm ở cỗ quan tài nào.

23 năm sau ngày Phan Kín mất, năm 1783, vua Lê Hiển Tông phong sắc tôn ông làm Thành hoang, gia phong là “Anh nghị đại vương”, cấp tiền bạc, cử thợ giỏi về địa phương xây dựng đền thờ, lăng tẩm ông tại thôn Vĩnh Gia, giao cho ba tổng Lai Thạch, Hòa Lâm, Bình Hồ thuộc huyện La Sơn thờ phụng.

Xem thêm: Chuyện 'Trạng Me đè trạng Ngọt' trong khoa thi kỳ lạ năm 1508: Ai mới là trạng nguyên thực sự?

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Đất nước ta vào thời Lê sơ có một người thầy tên Trần Ích Phát dù chỉ đỗ kỳ thi Hương nhưng lại đào tạo ra 74 nhân tài gồm 3 trạng nguyên, 4 Bảng nhãn, 6 thám hoa, 10 hoàng giáp, 51 tiến sĩ.

Trần Ích Phát - thầy giáo duy nhất trong lịch sử Việt Nam có 74 học trò đỗ trạng nguyên, tiến sĩ
0 Bình luận

Trong lịch sử Việt, hiếm có dòng họ nào như họ Hồ ở Nghệ An khi có 3 đời đỗ Trạng nguyên. Người đầu tiên được vinh danh trong dòng họ chính là Hồ Tông Thốc.

Trường hợp hiếm thấy trong sử Việt: Dòng họ có ba đời đều đỗ Trạng nguyên
0 Bình luận

Về xứ Phù Dung xưa (nay là huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên) để nghe câu chuyện chàng Quan trạng Tống Trân - Lưỡng quốc trạng nguyên đầu tiên trong huyền sử Việt.

Lưỡng quốc trạng nguyên đầu tiên trong huyền sử Việt: Tuổi thơ nghèo khó từng phải dắt mẹ đi xin ăn
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Bất chấp hiểm nguy, cha nhảy xuống giếng sâu 35 cứu con gái 9 tuổi

Trong lúc chơi đùa, bé gái 9 tuổi không may rơi xuống giếng sâu 35m, biết tin người cha không ngần ngại lao mình xuống giếng sâu 35m để cứu con.

Hải An
Hải An 9 giờ trước
Nam sinh 18 tuổi bỏ thi để cứu bạn bị đau tim: “Thi cử có thể chờ, mạng sống thì không”

Câu chuyện nam sinh Trung Quốc bỏ lỡ kỳ thi quan trọng vì cứu bạn học bị đau tim đang gây sốt mạng xã hội vì hành động dũng cảm và phẩm chất tốt đẹp.

Hải An
Hải An 18 giờ trước
TP.HCM mở lớp học bơi miễn phí cho người dân

Bắt đầu từ tháng 5 này, Trung tâm Thể thao dưới nước TP.HCM sẽ bắt đầu mở các lớp học bơi cơ bản miễn phí cho người dân thành phố.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Học sinh Việt Nam xuất sắc giành huy chương vàng tại 'kỳ thi Hóa học khó nhất hành tinh”

Cả 4 học sinh Việt Nam tham dự Kỳ thi Olympic Hóa học Quốc tế Mendeleev năm nay đều đạt huy chương, gồm 2 huy chương Vàng và 2 huy chương Bạc.

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
Không nhà, không người thân cụ bà 30 năm sống dưới gầm cầu thang vẫn dang tay với người lạ

Suốt 3 thập kỷ sống dưới gầm cầu thang, cụ bà Nguyễn Thị Sang (79 tuổi, TPHCM) vẫn sẵn sàng mở lòng, cưu mang người xa lạ. Giữa phố thị tấp nập, đâu đó vẫn có những mảnh đời nương tựa nhau bằng nghĩa tình vô giá!

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Hành động ấm lòng của hai thực tập sinh khi thấy bà cụ U80 đưa em gái 69 tuổi vào viện khám

“Gặp tôi, bà Húng giọng run run, hai hàng nước mắt chực trào nói “bác ơi, bác cứu lấy em tôi. Nó khó thở. Tôi thương nó quá”. Giây phút ấy tôi rất xúc động”, nam thực tập sinh chia sẻ.

Thanh Tú
Thanh Tú 6 ngày trước
Cụ bà U90 11 năm miệt mài nấu cháo tặng cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn

Hơn 10 năm nay, đã có hàng ngàn suất cháo được cụ Chu Thị Lương (81 tuổi, ngụ TT.Cẩm Xuyên, H.Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) trao đến tay những người có hoàn cảnh khó khăn.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Ấm lòng nghĩa đồng bào với hơn 1.700 “bữa cơm đoàn kết” mừng ngày giải phóng Hải Phòng

Những ngày này, khắp các thôn, tổ dân phố, đâu đâu cũng rộn ràng “bữa cơm đoàn kết” được người dân Hải Phòng tổ chức để chào mừng 70 năm ngày giải phóng thành phố.

Thanh Tú
Thanh Tú 7 ngày trước
Người hùng giữa đời thực: Bác sĩ kịp thời cứu cô gái bị tai nạn, nằm co giật trên đường

Trên đường về nhà, bác sĩ Phạm Tiến Mạnh vô tình nhìn thấy một cô gái bị tai nạn giao thông, nằm trên đường trong tình trạng tay chân co quắp, sùi bọt mép nên vội vã xuống hỗ trợ.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Kịp thời cứu người phụ nữ mang thai 8 tháng rơi xuống giếng sâu 20m

Người phụ nữ mang thai ở tháng 8 thai kỳ không may rơi xuống giếng sâu 20m trong khi đi mua đồ cho gia đình, may mắn được Công an tỉnh Tây Ninh ứng cứu kịp thời.

“10 năm cõng bạn” – khoảnh khắc đẹp nhất tại lễ tốt nghiệp Đại học Bách Khoa

Ngô Văn Hiếu- nhân vật chính trong câu chuyện từng gây xúc động "10 năm cõng bạn" đến trường, tiếp tục lay động nhiều người khi vượt gần 100km, từ Thái Bình lên Hà Nội để cõng người bạn thân lên sân khấu ĐH Bách khoa nhận bằng tốt nghiệp.

Hải An
Hải An 12/05
Chiếc ốp điện thoại đẹp nhất của bố: “Con yêu bố lắm”

Chiếc ốp ấy có thể không phải là món đồ đắt tiền, không hợp thời hay sang trọng. Nhưng chắc chắn, với người bố ấy đó là chiếc ốp điện thoại đẹp nhất trên đời.

Người dân Nghệ An chung tay “giải cứu” hỗ trợ xe chở dưa hấu bị lật

Sáng ngày 10/5, tại TP Vinh (Nghệ An) người dân cùng nhau hỗ trợ, mua giúp dưa hấu cho tài xế xe tải sau va chạm với ô tô khách, khiến một tấn dưa hấu đổ tràn ra đường.

Cựu chiến binh Đà Nẵng tự nguyện hiến gần 700m2 đất để mở đường

Ông Bùi Văn Tượng - cựu chiến binh tại TP. Đà Nẵng đã tự nguyện hiến gần 700m² đất để mở rộng con đường xóm nhỏ, góp phần thay đổi diện mạo khu dân cư, dựng xây quê hương.

Hải An
Hải An 10/05
Quân đội Nhân dân Việt Nam hào hùng tham gia lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ

68 quân nhân đại diện cho Quân đội nhân dân Việt Nam đã tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, diễn ra trên Quảng trường Đỏ Matxcơva (Nga).

Thanh Tú
Thanh Tú 09/05
PC Right 1 GIF
Đề xuất