Chó sói có thật sự là thiên địch của loài hổ trong môi trường hoang dã không?

Chó sói là thiên địch của hổ?

Chó sói là loài sống có tính kỷ luật cực cao. Loài này sống theo bầy đàn, có sự phân cấp rõ ràng. Chó sói luôn đấu tranh vì sự công bằng. Và tinh thần đoàn kết chính là 1 trong những yếu tố giúp chúng tung hoành môi trường hoang dã.

Còn 1 con hổ trưởng thành có kích thước lớn hơn hầu hết các động vật ăn thịt trên cạn. Chúng cũng là loài có trang bị "chuyên nghiệp" nhất trong số những kẻ săn mồi ngoài môi trường hoang hã.

Ví dụ, 1 con hổ Siberia trưởng thành, chiều dài có thể nhìn thấy của móng vuốt trên các ngón chân là 8 - 10cm. Chiều dài có thể nhìn thấy của răng nanh là từ 4 - 6cm và lực cắn là 950 PSI. 

Các nghiên cứu chỉ ra, lực cắn đơn vị của hổ không phải là lớn nhất trong họ mèo nhưng lực cắn răng nanh của hổ là lớn nhất trong họ mèo (có nghĩa là những chiếc răng của hổ dài và nhọn hơn, gây ra vết thương nghiêm trọng hơn cho bất cứ sinh vật nào).

Về tập quán, loài hổ sống bằng cách ăn thịt và uống máu hàng ngày. Kỹ năng săn mồi của chúng từ lâu được rèn luyện trong quá trình tiến hóa lâu dài của loài. Chúng có những phương pháp săn bắt mồi khác nhau và thường sử dụng những đòn chí mạng để hạ gục con mồi. 

Người ta nói "một bầy sói có thể giết chết 1 con hổ trưởng thành", vậy chó sói có thực sự là thiên địch của loài hổ không? May mắn, ở vùng Viễn Đông nước Nga - môi trường sống của cả hổ Siberia và sói xám. Các nhà động vật học đã có nhiều nghiên cứu giúp chúng ta tìm ra câu trả lời.

Về mặt chủ quan vẫn có sự hiểu lầm nhất định về kích thước của loài sói. Nếu có một đàn sói khổng lồ gồm hàng trăm con thì quả thực chúng không sợ hổ. Nhưng thực tế đã số những bầy sói đều rất nhỏ, chỉ khoảng hơn 10 thành viên trưởng thành.

Sói xám phân bố rộng rãi ở bắc bán cầu nhưng chúng lại có khả năng thích nghi siêu việt, nói chính xác là loài sói có thể thay đổi môi trường sống tùy thích. 

Ví dụ, ở Bắc Mỹ, sói sống thành từng nhóm lớn, trong khi ở các khu rừng Á - Âu chúng lại sống theo bầy đàn nhỏ và có quan hệ gia đình với nhau thay vì kết nạp các thành viên riêng lẻ.

Trong rừng Naliborki của Belarus, có loài sói rừng châu Âu và linh miêu Á - Âu. Các nghiên cứu đã từng phát hiện rằng sự phát triển của loài sói ở đây luôn bị linh miêu kìm hãm.

Nguyên nhân là vì những con sói ở đây tương đối nhỏ, mà còn thích hành động 1 mình. Chính vì vậy chúng thường xuyên bị linh miêu "bắt nạt".

Từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm, môi trường rừng tương đối ấm, lúc đó là mùa sinh sản của linh miêu. Và đây cũng là mùa sinh trưởng của các loài thú nhỏ trong rừng. Đây còn là thời điểm linh miêu nhắm mục tiêu của mình vào những con sói hoạt động 1 mình.

Trong môi trường hoang ở rừng, sói xám không thể phát huy lợi thế bầy đàn ở việc truy đuổi và săn mồi. Bởi vậy chúng hoạt động riêng lẻ để kiếm các loài động vật có vú nhỏ hơn và có được lợi thế sinh tồn lớn hơn. Vậy nên, sói xám, sống ở những môi trường này thường sinh hoạt theo nhóm nhỏ hoặc 1 mình.

Sói xám ở châu Âu và châu Á không thể so sánh với những đồng loại ở Bắc Mỹ về kích thước. Bởi chúng hiếm khi vượt qua được 60kg. Song hổ Siberia lại có cân nặng lên đến 200kg. 

Thế nhưng ở vùng Viễn Đông của nước Nga, nơi hổ, sói xám, báo hoa mai, linh miêu và các loài thú khác sinh sống, mọi chuyện có vẻ hơi khác một chút. Một nghiên cứu chỉ ra, ở dãy núi Sikhote, con mồi quan trọng nhất với hổ Siberia là hươu đỏ, lợn rừng, hươu sao và nai sừng tấm. Thức ăn quan trọng nhất với sói xám là hươu đỏ, hươu sao, lợn rừng, hươu, nai và nai sừng tấm.

Sự cạnh tranh giữa hổ và sói Siberia không chỉ nằm ở con mồi mà còn là sự cạnh tranh toàn diện về tài nguyên sinh tồn, thậm chí chúng còn trực tiếp giết nhau. Chuyên gia của Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã đã tiến hành nghiên cứu dài hạn ở vùng Viễn Đông nước Nga trong thời gian dài và ghi nhận được 4 vụ việc mà hổ Siberia có thể đã giết chết chó sói. 

Trước thế kỷ 20, sự can thiệp và ảnh hưởng của con người đối với tự nhiên không quá lớn và có nhiều hổ Siberia vào thời điểm đó. Số lượng sói xám ở mức thấp, chúng phát triển chậm, thậm chí còn không thể tăng lên.

Sau thế kỷ 20, hoạt động săn bắn rầm rộ ở Nga khiến số lượng hổ Siberia giảm mạnh. Người ta nhận thấy số lượng sói xám địa phương không những không giảm mà còn tăng lên trong thời kỳ này. 

Vào những năm 1940, hổ Nga đạt mức thấp nhất trong lịch sử và ngược lại, số lượng sói xám đạt mức cao nhất trong lịch sử. Vậy nên, vào thời điểm đó, người ta đã phải ra tay và săn lùng hàng trăm con sói xám.

Thậm chí vào năm 1947, Nga còn tuyên bố bảo vệ toàn diện loài hổ Siberia. Sau hàng loạt biện pháp thì loài hổ này đã phục hồi. 

Bên cạnh đó, sau những năm 1950, Trung Quốc cũng bắt đầu săn bắt loài hổ này, một phần lớn hổ Siberia đã chạy sang nước Nga thông qua các hành lang sinh thái. Điều này cũng giúp hổ ở Nga phục hồi nhanh chóng. Trong khi hổ Siberia phục hồi thì loài sói xám giảm mạnh.

Vào những năm 1980, số lượng hổ Nga đạt mức cao nhất nhưng số lượng sói xám lại đạt mức thấp nhất. Trong những năm sau đó, hổ có xu hướng phát triển ổn định còn sói thì phát triển ở mức thấp. Đến những năm 1990, sói xám trở nên hiếm trong khi toàn bộ môi trường thuộc về hổ. 

Đánh giá trực quan thì có thể thấy, hổ có tác động kìm hãm sự phát triển của sói và ngược lại. Ngoài ra, bàn tay của con người cũng khiến cho quy luật sinh tồn tự nhiên giữa 2 loài này bị ảnh hưởng.

Vậy loài nào mới là đối thủ của hổ?

Bản chất là một loài mạnh mẽ, trong môi trường sống của hổ nếu có loài vật nào có thể gọi là đối thủ của hổ thì có lẽ chỉ có loài gấu nâu. Ở vùng Viễn Đông nước Nga, môi trường sống của gấu nâu Ussuri trùng lặp với loài hổ Siberia. Và đã từng có ghi chép về sự đối đầu giữa 2 loài vật này.

Cụ thể, từ năm 1944 - 1959, người ta ghi nhận 32 trường hợp hổ Siberia săn gấu nâu ở khu vực này. Trong cùng thời gian nghiên cứu cũng ghi nhận 4 vụ gấu nâu Ussuri tấn công hổ. Đồng thời tại các khu bảo tồn cũng ghi nhận 44 trường hợp giao tranh giữ 2 loài này. Trong đó có 22 trường hợp bị gấu nâu giết và 12 trường hợp bị hổ giết.

Từ năm 1992 đến 2003, các nhà khoa học đã thu thập dữ liệu trên phân và con mồi của hổ Siberia ở vùng Sikhote-Alin. Sau khi phân tích phát hiện thành phần dinh dưỡng của hổ, gấu chiếm 71% và hiển nhiên có thể coi gấu nâu là con mồi trong thực đơn của hổ Siberia. 

Theo tính toán, mùa thu là thời điểm hổ Siberia săn gấu. Bởi vì mùa này gấu nâu phải chuẩn bị mỡ để ngủ đông nên chúng thường gây ồn ào trong rừng và từ đó làm tăng khả năng xung đột với hổ.

Mặc dù gấu nâu được đánh giá là kẻ rất khỏe mạnh nhưng nguồn thức ăn của chúng chủ yếu là thực vật. Chính vì vậy chúng không phải thợ săn chuyên nghiệp. Điều này gián tiếp biến hổ trở thành kẻ giữ thế thượng phong trong các cuộc đối đầu.

Xem thêm: Khung cảnh tuyệt đẹp của Deer Park Heights - điểm quay phim "Chúa tể của những chiếc nhẫn" sau 11 năm đóng cửa