Triều đại Tây Sơn cùng những bí mật ít người biết đến

Triều đại Tây Sơn nhanh chóng lụi tàn sau khi vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) qua đời, nhiều câu chuyện cũng theo đó mà chôn vùi, ngày càng ít người biết tới.

Thùy Nguyễn
16:00 04/10/2021 Thùy Nguyễn
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ, ai là anh ai là em?

Chắc hẳn ai cũng biết khởi nghĩa Tây Sơn là do 3 anh em nhà họ Nguyễn lãnh đạo. Bên cạnh Nguyễn Nhạc là anh cả đã được xác định rõ ràng thì vị trí của Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ vẫn khiến nhiều người mơ hồ.

Trong Việt Nam sử lược cùng một số tài liệu khác cho rằng, Nguyễn Nhạc là anh lớn, sau đó đến Nguyễn Lữ và cuối cùng là Nguyễn Huệ. Tuy nhiên, người dân nơi quê nhà lại tương truyền gọi rằng: ông hai Nhạc, chú ba Thơm, thầy tư Lữ, nhiều người hiểu rằng Nguyễn Huệ là anh của Nguyễn Lữ.

trieu-dai-tay-son-cung-nhung-bi-mat-it-nguoi-biet-den-3

Trong tập san Bách khoa số 259 ra ngày 15/10/1967, tác giả Nghê Bá Lí đã lý giải về cách gọi ông - chú - thầy của người dân nơi quê nhà của 3 anh em Tây Sơn. Theo đó, ông Nhạc bởi người anh cả này hơn em đến cả chục tuổi, lại thay cha cầm đầu đoàn buôn trầu nên gọi là “ông”. Người dân bắt chước Nguyễn Nhạc gọi Nguyễn Huệ là chú, cho đến khi học nghề văn nghiệp võ, phất cờ khởi nghĩa. Còn thầy tư Lữ là do Nguyễn Lữ là người nhân hậu, lại sớm đi tu…

Tuy nhiên, đây mới chỉ là tài liệu được truyền miệng. Nhiều người nhắc tới một tài liệu đời Tự Đức trong Phương đình dư địa chí. Trong đây có nói về tỉnh Bình Định và ghi em thứ hai của Nguyễn Nhạc là Nguyễn Huệ còn em thứ ba là Nguyễn Lữ. Bên cạnh đó, Quách Tấn cũng khẳng định trong Nước non Bình Định rằng: “Ông Phúc qua đời, ông Nhạc nối nghiệp cha. Ông Huệ tiếp tục đi học. Ông Lữ xuất gia đầu Phật.

trieu-dai-tay-son-cung-nhung-bi-mat-it-nguoi-biet-den-2

Ông Nhạc rất có uy tín trong anh em lái buôn nên được người ta gọi là ông hai Nhạc. Ông Huệ bởi trong tên có hoa có hương nên được gọi là chú ba Thơm. Còn ông Lữ đi tu nên gọi là thầy: thầy tư Lữ …”. Từ các tài liệu trên có thể xác định, Nguyễn Nhạc là anh cả, Nguyễn Huệ là thứ hai còn Nguyễn Lữ là em út. 

Chuyện ít biết về lễ Thường Tân, hay còn gọi là lễ Ba vua 

Năm 1776, Nguyễn Nhạc lên ngôi, lấy hiệu là Thái Đức, xưng là Trung ương Hoàng đế, đóng đô ở Quy Nhơn và phong vương cho hai em, mỗi người chia nhau giữ một khu vực từ tháng 4/1787. Ông phong Nguyễn Lữ làm Đông Định Vương, cai quản vùng đất Gia Định. Nguyễn Huệ được phong làm Bắc Bình Vương, cai quản vùng đất từ đèo Hải Vân trở ra Bắc.

Tại khu đất cũ của gia đình ngày xưa, vua Thái Đức cho xây dựng một ngôi từ đường, dân làng nơi đây chăm sóc hằng ngày. Khi nhà Tây Sơn mất, từ đường cũng bị phá. Sau này, người dân dựng lên một ngôi đình làng để thờ 3 anh em Tây Sơn. Nhà Nguyễn từng sắc phong đình thần ở vùng Bình Thành, Bình Khê - đây là những địa danh thời Nguyễn và là vùng đất quê nhà Tây Sơn. Tuy nhiên, người dân địa phương lại không để sắc phong này trong ngôi đình.

trieu-dai-tay-son-cung-nhung-bi-mat-it-nguoi-biet-den-1

Trong tập san Bách khoa số 259 có đoạn dẫn rằng: “...để che giấu vua tôi nhà Nguyễn, họ thường tổ chức lễ Thường tân tại đình làng rất trọng thể. Lễ này gọi là lễ Cơm mới để tỏ lòng nhớ ơn người đã bày ra cách cày cấy… Do Nguyễn Nhạc mất vào ngày rằm năm Quý Sửu (1793) nên lễ Thường tân cũng nhằm ngày rằm tháng mười một. Nhân ngày qua đời của người anh cả mà làm giỗ chung cho cả ba anh em, trùng ngày với lễ Cơm mới, tưởng không còn gì hợp lý cho bằng”.

Lúc đầu, lễ Thường tân (Cơm mới) xuất phát từ làng cũ của 3 anh em Tây Sơn, sau đó ngày càng lớn và được tổ chức rộng rãi hơn. Do người dân nơi đây bí mật dùng ngày lễ này để cúng giỗ cho 3 anh em nhà Tây Sơn nên nó còn được gọi là lễ Ba vua. 

Đến chiến tranh chống Pháp, ngôi đình bị phá hủy sau đó người dân dựng lại vào năm 1960. Ngày nay, nó trở thành Bảo tàng Quang Trung, nằm ở thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định, thu hút nhiều du khách thăm viếng mỗi năm. 

Xem thêm: Nhà Tây Sơn: Nguyễn Huệ quá nổi bật, vậy Nguyễn Nhạc ở vị trí nào, có công trạng gì?

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận