Kỳ lạ loài chuột có vòi siêu dài, thích sống chung thủy 'một vợ một chồng'

Họ Chuột vòi hay Chuột chù voi (Macroscelidea) thuộc Bộ Macroscelidea gồm các loài vật giống chuột nhưng có mõm dài và linh hoạt như vòi. Chiếc ‘vòi’ này có vai trò để tìm mồi.

Đây là loài động vật không xương sống nhỏ, phân bố rộng khắp khu vực phía Nam châu Phi. Dù không phổ biến ở một nơi nhất định, chuột chù voi có thể tìm thấy ở hầu hết các môi trường sống, từ sa mạc Namib đến những ngọn núi đá rải rác ở Nam Phi đến các khu rừng rậm.

Dù được gọi là chuột nhưng chuột chù voi lại có họ hàng gần với voi hơn là chuột. Chúng là một trong những loài động vật có vú nhỏ chạy nhanh nhất thế giới, với con số được ghi nhận có thể đạt đến tốc độ 28,8 km/giờ.

Thức ăn chủ yếu của loài chuột này là côn trùng, nhện, rết, giun đất và cuốn chiếu. Thông thường, chúng dùng mũi để tìm kiếm con mồi và dùng lưỡi để nhét thức ăn nhỏ vào trong miệng giống như những con thú ăn kiến.

Đối với những con mồi lớn, chuột chù voi phải dùng hai chân trước ghìm con mồi xuống đất, sau đó mới quay đầu sang một bên, nhau từng miếng từng miếng bằng răng má, tương tự như con chó đang nhau xương. Quá trình này khá vụng về khiến nhiều mảnh nhỏ của con vật rơi xuống đất, chuột lại dùng lưỡi lật lên để ăn tiếp. Một số loài chuột chù voi cũng ăn một lượng nhỏ thực vật, đặc biệt trong đó gồm cả lá mới, hạt và quả nhỏ.

Trong số các loài chuột chù voi, chuột vòi Bushveld (Elephantulus intufi) phân bố rộng rãi ở khu vực cây bụi khô phía Nam châu Phi. Dù chỉ dài từ 9 đến 11cm, loài chuột này lại chiến đấu vô cùng quyết liệt để cạnh tranh với các cá thể cùng giới, chiếm cứ các lãnh thổ rộng lớn.

Loài chuột vòi đá Tây Nam Phi (Elephantulus rupestris) dài từ 12 đến 14 cm, sống ở khu vực cây bụi có đá ở Tây Nam Phi. Vào ban ngày, chúng hay nấp trong bóng râm của các khe đá, chỉ khi nào tìm thức ăn mới ra ngoài.

Chuột vòi Bắc Phi (Elephantulus rozeti) dài từ 11 đến 13 cm. Chúng cư trú trên sa mạc, khi hoảng sợ thường gập lại cái đuôi dài ngoằng của mình và gõ bàn chân. Đây là loài chuột vòi duy nhất sống ở Bắc Phi.

Chuột vòi hung (Elephantulus rufescens) dài từ 9 đến 14 cm, phân bố ở phía Đông châu Phi, đuôi của nó dài bằng thân và đầu cộng lại. Loài vật này rất chung thủy, theo chế độ một vợ một chồng, trong đó con cái thường lấn át con đực.

Bên cạnh đó, chuột vòi bốn ngón (Petrodromus tetradactylus) có chiều dài từ 16 đến 20 cm, phân bố từ Trung đến Nam Phi, là loài chuột vòi phổ biến nhất châu Phi. Chúng ưa thích các sinh cảnh ẩm ướt.

Chuột vòi đầu hung mình đen (Rhynchocyon petersi) có chiều dài vượt trội hơn hẳn, từ 23-32 cm. Chúng cư trú ở những khu rừng ven biển Đông Phi. Phần đầu chuột vòi này có lông màu cam, chuyển dần sang nâu đỏ rồi đen ở thân sau.

Một loại khác nữa chính là chuột vòi tai tròn (Macroscelides proboscideus). Chúng có chiều dài 10-12 cm, cư trú ở một số sinh cảnh khô hạn nhất thế giới ở Nam châu Phi. Chuột vòi tai tròn đơn giao tuyệt đối, trong đó con đực bảo vệ bạn tình rất quyết liệt.

Xem thêm: Xúc động đàn voi đi bộ hơn 12 tiếng ròng rã để tham dự đám tang người đã từng nuôi dưỡng mình