Chữ hiếu của cố Hòa thượng Thích Đạt Đạo

Đây là lời tâm sự của cố HT. Thích Đạt Đạo (quận Bình Thạnh – TPHCM) chia sẻ tới tác giả, khi phóng viên về vấn an Hòa Thượng vào dịp Vu Lan.

Xuất gia tu học

Vì cha mất sớm nên trong cái đầu óc tuổi thơ nhỏ bé của thầy không có nhiều ý niệm về người cha. Trong lòng thầy, hình bóng mẹ hiền luôn ăn sâu trong tâm khảm

Để có tiền nuôi con, mẹ thầy thường xuyên đi buôn bán xa. Một mình ở nhà nên thầy thường qua chùa Long Huê để chơi. Lâu ngày, thầy đã xin quy y và vào ở phụ việc với thầy trụ trì là Hòa thượng Thích Đức Chơn (hiện là Viện chủ Tu viện Quảng Hương Già Lam (quận Gò Vấp). 

Từ đó, hằng ngày thầy ngoài việc đi học thì ở luôn trong chùa với Hòa thượng và học kinh sách. Ở như vậy được 3 năm, thầy thấy thích hình ảnh oai nghiêm của quý thầy ở chùa Già Lam mỗi khi về chùa Long Huê làm lễ. Từ đó thầy hình thành ý muốn được như quý thầy nên xin hòa thượng cho xuất gia tại chùa Già Lam.

Khi biết tin, mẹ thầy xuống chùa và khóc rất nhiều. Bà đã kể cho thầy nghe việc anh em của bà trách sao trong nhà chỉ có một đứa con mà không chịu giữ, giờ cho vào chùa là sao? Sau này ai sẽ lo cho bà… Miệng nói còn đôi mắt của bà cứ ngấn lệ. 

Thầy nói với bà: “Con chỉ muốn ở trong chùa chứ không thích ở bên ngoài”. Thấy không thuyết phục được con trai nên mẹ thầy nói: “Nếu đã suy nghĩ như vậy thì phải thực hiện cho đến cùng không được bỏ giữa chừng” Lúc đó thầy đồng ý ngay.

Được mẹ chấp thuận, thầy được Cố Hòa thượng Thích Trí Thủ cho xuống tóc làm chú tiểu ở tại Tu viện Quảng Hương Già Lam. Mẹ thầy thì tảo tần buôn bán nuôi con.

Thầy theo học ở Trường Bồ Đề Sài Gòn, rồi ra học Trung cấp Phật học ở Phật Học viện Hải Đức Nha Trang và Phật Học viện Báo Quốc Thừa Thiên Huế. Đến khi tốt nghiệp, thầy quay về lại chùa Già Lam ở Sài Gòn, thọ giới Tỳ Kheo chính thức gia nhập Tăng đoàn. 

Về chùa được ít lâu, thầy lại xin sư phụ được học lên trình độ đại học Phật học tại Viện Đại Học Vạn Hạnh. Không chỉ có thế, thầy còn theo học tại Trường Đại học Khoa Học Sài Gòn (trước đây).

Lúc đó ai cũng nghèo, để có đủ kinh phí học tập, thầy đã phải đi làm thêm như soát vé xe buýt của sinh viên, đóng tập xếp cours để có tài liệu miễn phí… Cũng may, những ngày tháng cực khổ đó, mẹ chính là người trợ duyên để thầy học thành tài.

Đến lúc chết vẫn muốn thấy con đang tu

Là người có trình độ nên thầy được quý thầy lớn cử làm thị giả cho cố Hòa thượng Thích Trí Thủ, tham gia các hoạt động của Giáo hội… 

Khi cố hòa thượng viên tịch, thầy theo học các khóa học giảng sư đầu tiên của VP2 Trung ương GHPG Việt Nam tổ chức, sau khi tốt nghiệp, thầy được cử đi hoằng pháp tại các quận, huyện và các tỉnh thành trong cả nước…

Giảng dạy được một thời gian thì Giáo hội cử thầy về làm việc tại Trường cơ bản Phật học TP. Hồ Chí Minh, sau đó được lệnh điều động chuyển lên Trường cao cấp Phật học Việt Nam cơ sở 2 tại TP. Hồ Chí Minh trong 28 năm qua và hiện thầy đang đảm trách vai trò Phó viện trưởng của Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP HCM.

Thầy còn nhớ, khi về thành lập chùa Bát Nhã (quận Bình Thạnh). Trong một lần, thầy đi dạy ở Tây Ninh bị tai nạn gãy tay. Mẹ thầy đã khăn gói, bán tất cả nhà cửa theo về chùa Bát Nhã để chăm sóc. 

Vì bị thương nên thầy phải nằm một chỗ, bà ngồi quạt một bên và nói một câu khiến thầy nhớ mãi: “Tui ước rằng, sau này tui trăm tuổi, trước giờ tui nhắm mắt tui được nắm tay thầy và biết thầy vẫn còn tu là tui mãn nguyện rồi”

Tưởng nói vậy là thôi nhưng không ngờ đến ngày mồng 01/9/Kỷ Sửu (2009), thầy đang nằm bên ngoài phòng khách thì cảm nhận có điều gì đó bất thường nên vào phòng thăm mẹ. Thấy sắc diện của bà, thầy biết mẹ sắp ra đi. Thầy mặc áo tràng vàng vào, lấy xâu chuỗi ngồi xuống ghế sát cạnh giường, 1 tay nắm cánh tay của bà, cùng tăng chúng niệm Phật tiếp dẫn…

Thầy niệm được một lúc thì thấy bà mở mắt rồi chớp mắt nhìn thầy 3 lần, sau đó trút hơi thở cuối cùng. Thầy biết bà đã ra đi nhưng vẫn tiếp tục niệm Phật, niệm được 15 phút nữa, thầy rờ ngực thấy đã lạnh nhưng trán thì nóng hổi. Lúc đó thầy chồm lên hôn trán mẹ 3 lần sau đó ngồi niệm Phật. Một lúc sau thầy lại rờ lên trán thì thấy trán mẹ đã lạnh. Thầy biết mẹ đã đi rồi, thầy kêu đệ tử chuẩn bị lo hậu sự.

Trong cuộc đời của thầy, mẹ là người rất tận tụy với con cái. Dù thầy đi đâu? làm gì? Bà là người luôn luôn đi theo phía sau để trợ duyên cho thầy hoàn thành trọn vẹn con đường tu. Để có được những thành công này, mẹ thầy chính là người luôn đứng phía sau hỗ trợ rất lớn cả về vật chất lẫn tinh thần. “Thiếu thốn có mẹ cho, buồn phiền mẹ chia sẻ…”

Bà rất hay đi cúng dường cho Chư Tôn Đức, các chùa. Không chỉ thế, bà cũng là một người có tài nấu ăn rất giỏi. Các Phật tử đến chùa vẫn thường nhờ bà chỉ dẫn cách nấu các món chay sao cho ngon... 

Điều đặc biệt nhất đó là, bà không hề tỏ thái độ, lời nói nào thể hiện việc mình là mẹ của thầy trụ trì gây ảnh hưởng không tốt đến quý thầy đang tu học trong chùa. Cho nên tăng chúng và Phật tử thường hay gọi bà bằng Bà Nội.

Mỗi lần có tiền bà hay mua đồ ăn thêm cho các chú, các thầy dùng. Chính cách sống của bà làm cho các đệ tử của thầy rất quý. Nhiều người giờ đã có chùa riêng những vẫn luôn nhớ tới và đặt linh vị của bà trong chùa để thờ.

Thầy nhớ 1 kỷ niệm sâu sắc giữa hai mẹ con, đó là cứ vào dịp sinh nhật của thầy, bà không hề nói với ai mà lẳng lặng nấu 1 nồi chè, mua kem chia cho các thầy, các chú trong chùa ăn. Việc làm này đã khiến thầy có một tình cảm khá sâu sắc với người mẹ đáng kính của mình.

Cố HT. Thích Đạt Đạo (1951-2013). Thế danh Huỳnh Văn Hà, sinh năm Tân Mão (1951) tại xã Hạnh Thông, Quận Gò Vấp, tỉnh Gia Định. Sau khi xuất gia tu học, Ngài đã tham gia nhiều hoạt động Phật sự cho giáo hội và địa phương.

Giữa năm 2013, theo duyên tan hợp, Hòa thượng đã thuận thế vô thường, thu thần viên tịch vào lúc 16 giờ 20 phút ngày 13 tháng 9 năm 2013, nhằm ngày 9 tháng 8 năm Quý Tỵ tại chùa Bát Nhã phường 13, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh. Trụ thế 63 năm, Hạ lạp 41 năm.

Ngài đã từng chia sẻ: “Tôi mong muốn Ban biên tập thỉnh những cây viết có trình độ cao, nắm rõ tâm sinh lý của tuổi trẻ. Ngoài ra những người này nên có thêm nghiệp vụ sư phạm thì sẽ rất tốt, vì nội dung chủ đạo của trang liên quan nhiều đến giáo dục đạo đức cho giới trẻ.

Tôi mong thông qua các bài viết sẽ có đông đảo các bạn trẻ biết đến các nội dung, hoạt đông về sự từ bi và hướng thiện của đạo Phật, các khóa tu, trại hè… mà các ban Phật tử, đơn vị tự viện mở ra để giới trẻ có điều kiện tham gia. Từ đó có những định hướng tốt cho các bạn trẻ trong cuộc sống gia đình, nhà trường và xã hội”.

Hoài Lương (ghi lại)

Xem thêm: Hòa thượng Thích Thiện Bảo: Phật giáo mang đến cho giới trẻ sinh khí mới