Truyền thuyết dân gian về Tết Nguyên Tiêu

Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ quan trọng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam cũng như nhiều nước Á Đông khác. Song truyền thuyết về Tết Nguyên Tiêu thì không phải ai cũng biết.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là đêm trăng rằm đầu tiên trong năm mới (theo lịch âm). Trong văn hóa dân gian của người Việt Nam, Tết Nguyên Tiêu là ngày lễ rất quan trọng. Ông cha ta từng nói: "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" hay "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng". 

Năm nay, Tết Nguyên Tiêu rơi vào thứ 6 ngày 26/2/2021 dương lịch, tức là ngày 15/1/2021 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, lễ cúng Rằm tháng Giêng đẹp nhất là vào giờ Ngọ (tức 11h đến 13h) ngày chính rằm. Nhưng hiện nay do hoàn cảnh, điều kiện sống, đa số các gia đình thường cúng trước ngày rằm.

Tết Nguyên Tiêu là một trong những ngày lễ lớn và quan trọng nhất năm nên xung quanh nó cũng có những truyền thuyết dân gian kể về nguồn gốc ra đời. Tương truyền, ngày Tết Nguyên Tiêu có từ thời Vũ Hán Đế. Đây là một ngày tết, ngày lễ hội truyền thống của Trung hoa. Trước đây nó chính là Tết Trạng Nguyên.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Hiện nay có nhiều truyền thuyết khác nhau về nguồn gốc Tết Nguyên Tiêu

Theo đó, Tết Nguyên Tiêu có từ thời Hán Vũ Đế. Thời đó các cung nữ phải sống trong cung vua khó được về thăm nhà nên từ Tết Nguyên Đán đến Tết Nguyên Tiêu vẫn không thể gặp được cha mẹ.

Đông Phương Sóc là một quan thần trong triều rất thông minh, mưu trí và khi biết được chuyện đó bèn tìm cách giúp các cung nữ thực hiện nguyện vọng về thăm cha mẹ dịp đầu năm. Đông Phương Sóc đã tung tin Hỏa Thần sẽ cử người đến thiêu hủy cả thành Trường An khiến trong nội thành vô cùng khiếp sợ.

Tiếp đó, Đông Phương Sắc hiến kế cho vua Hán Vũ, tối ngày rằm cho mọi người rời cung lánh nạn. Các con đường từ lớn đến nhỏ, từ ngõ đến hẻm và trước cửa nhà, trong sân nhà đều phải treo đèn lồng đỏ tạo cảnh Trường An đang lửa cháy rừng rực để đánh lừa Hỏa Thần.

Nghe lời Đông Phương Sóc, Hán Vũ Đế lập tức ra lệnh cho người dưới đi thông báo và chuẩn bị. Cũng vì thế mà các cung nữ được về nhà thăm người thân trong ngày Tết Nguyên Tiêu.

Tuy nhiên, cũng có truyện kể rằng, thời Hán Vũ Đế có cung nữ tên Nguyên Tiêu đã nhiều năm chưa được về nhà vào dịp tết nên buồn sầu tìm đến giếng nước trong cung để kết liễu cuộc đời mình. Thế nhưng may thay Đông Phương Sóc phát hiện và cứu sống.

truyen-thuyet-dan-gian-ve-tet-nguyen-tieu
Bánh trôi là 1 phần của Tết Nguyên Tiêu

Để giúp cô thực hiện được nguyện vọng về nhà thăm cha mẹ, Đông Phương Sóc nghĩ ra kế: Ông bày một bàn bói quẻ trên đường phố Trường An, tất cả những người coi bói đều nhận được quẻ ghi dòng chữ "mười sáu tháng giêng bị lửa thiêu". Lúc này, Đông Phương Sóc tiết lộ thêm, tối 13 tháng Giêng Ngọc Hoàng sai một tiên nữ áo đỏ giáng trần để thiêu thành Trường An, mọi người muốn sống hãy tâu lên vua để tìm cách thoát nạn.

Nghe được hung tin, Hán Vũ Đế triệu tập Đông Phương Sóc đến tính kế đối phó. Đông Phương Sóc suy nghĩ một hồi rồi nói: Nghe đồn Hỏa Thần thích bánh trôi, trong cung có cung nữ Nguyên Tiêu khéo tay có thể giao cho làm bánh đãi Hỏa Thần. Đồng thời lệnh cho dân chúng trong thành treo đèn lồng đỏ trong sân, ngoài ngõ để dụ Hỏa Thần đi nơi khác.

Sau đó để thưởng công cho Nguyên Tiêu đã làm bánh đãi Hỏa Thần, Hán Vũ Đế cho cô về đoàn tụ với gia đình. Từ đó ngày Tết Nguyên Tiêu (Tết đoàn viên, tết tình yêu) ra đời.

Song cũng có những lý giải khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu có từ thời nhà Hán. Vua Hán Văn lên ngôi đúng Rằm tháng Giêng. Nên sau đó, theo tục lệ mỗi năm đến ngày rằm, nhà vua lại rời cung vui chơi với thần dân. Chữ Dạ trong Trung Hoa còn được đọc là tiêu nên nhà vua đã lấy rằm tháng giêng làm Tết Nguyên Tiêu.

Ngoài ra còn có truyền thuyết cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ việc đồng áng. Trước và sau ngày Rằm tháng Giêng, công việc cày cấy của người dân vụ chiêm bắt đầu. Đến tối ngày Rằm tháng Giêng, bà con nông dân tập trung cỏ khô châm lửa tiêu hủy để diệt sâu bọ. Từ đó nó trở thành một ngày lễ. 

Một số ý kiến khác cho rằng, Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ Phật giáo. Đây là ngày các tăng ni tề tựu đông đủ để nghe Phật thuyết pháp. Những người theo đạo phật vào ngày này sẽ đến chùa cúng dường Phật, ăn chay, nghe kinh...

Văn khấn cúng Rằm tháng Giêng 2021 chi tiết nhất theo văn khấn cổ truyền Việt Nam

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Sinh thời, Địa Tạng Vương Bồ tát có hồng nguyên cứu độ chúng sinh trong Lục đạo luân hồi với lời thề "nếu chưa độ hết chúng sanh thì không chứng quả Bồ Đề, nếu sự thọ khổ trong địa ngục còn thì không chịu thành Phật". 

Tiền kiếp của Địa Tạng Vương Bồ tát là ai và văn khấn Địa Tạng Vương Bồ tát là gì?
0 Bình luận

Cửu Huyền Thất Tổ là 4 chữ nhắc nhở con cháu đời sau phải luôn tưởng nhớ, kính trọng về tổ tiên, tiền nhân. Cửu Huyền Thất Tổ hiểu đơn giản là 9 đời và 7 ông tổ.

Cửu Huyền Thất Tổ gồm những ai và văn khấn cúng cơm Cửu Huyền Thất Tổ thế nào?
0 Bình luận

Năm Tân Sửu 2021, người nam được sao Thái Dương chiếu mệnh sẽ tốt hơn người nữ. Chính vì vậy, nếu sao chiếu mệnh năm nay thì nên làm lễ giải hạn để có một năm may mắn.

Văn khấn cúng sao giải hạn năm 2021: Sao Thái Dương
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Nam sinh đưa em đến điểm thi nhờ người trông hộ đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội

Nam sinh Nguyễn Mạnh Đức từng được biết đến với khoảnh khắc đưa em gái đến điểm thi nhờ anh chị tình nguyện viên trong hộ để vào thi lớp 10 đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Tin vui: Toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026

Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, theo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị đang được xây dựng.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Ông ngoại Hà Nội một tay chăm cháu 7 tháng tuổi từ A đến Z khiến cộng đồng mạng trầm trồ

Nhìn khoảnh khắc ông ngoại U70 chăm sóc cháu nhỏ từ bế ru, cho ăn, quấy cháu,… đến chơi cùng cháu cả ngày với thái độ ân cần, yêu thương khiến ai cũng xúc động và ngưỡng mộ.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Cảnh sát Hà Nội huy động ca nô giải cứu nữ sinh viên chới với dưới sông Hồng

Nhận được thông tin một nữ sinh viên nhảy cầu Vĩnh Tuy, chới với dưới dòng nước xiết ở sông Hồng, Cảnh sát PCCC&CNCH đã kịp thời huy động ca nô để giải cứu.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Khoảnh khắc ấm lòng: CSGT kịp thời hỗ đưa tài xế đột quỵ trên cao tốc đi cấp cứu

Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Không chờ đủ thủ tục, bác sĩ quyết định phẫu thuật khẩn cấp cho chàng trai “vô danh, ví rỗng”

Chàng trai 20 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, không giấy tờ, không người thân. Không chờ đủ thủ tục, các bác sĩ quyết định mổ khẩn cầu để cứu người trong thời gian vàng.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 7 ngày trước
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 03/07
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 02/07
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 02/07
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 01/07
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 30/06
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 27/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất