Thế nào là đẹp?

"Vẻ đẹp" là từ dành cho phái đẹp song thực chất "vẻ đẹp" không bao hàm ý nghĩa đầy đủ của nó. Đây chỉ là khái niệm mơ hồ, chung chung. Vẻ đẹp không dễ dàng được xác định, đo lường hay ước tính. Những tư tưởng, quan điểm về vẻ đẹp thời nay phải chăng vẫn là vẻ bề ngoài "không khiếm khuyết". 

Có những người đánh giá cao ngoại hình, vẻ lôi cuốn nên thường vận dụng kiểu ăn mặc "thiếu vải. Phụ nữ ngày nay thường "vò đầu bứt tai" vì sợ người khác đẹp hơn mình. Đôi khi đi đường thấy ai đó đẹp nên về cũng suy nghĩ cách "sửa sang" để làm mình đẹp hơn, rồi lao như con thiêu thân vào các cửa hàng spa, thẩm mỹ, mỹ phẩm, thời trang để tiêu tiền, cải thiện cái đẹp của mình.

Thế nhưng người xưa quan niệm, cái đẹp không chỉ là hình thức đẹp. Cái đẹp toàn diện phải xuất phát từ nội tâm hiền lành, đôn hậu, thật thà, biết quan tâm đến người khác. Chứ không phải cái đẹp ở bên ngoài, che giấu nội tâm lệch lạc.

Phân tích về cái đẹp, tuyết văn giải tự của Hứa Thận từng viết, chữ Mỹ được kết hợp với chữ dương và chữ đại. Như vậy, cái đẹp ở đây là mối quan hệ trực tiếp với thực tại cảm tính nhằm thỏa mãn nhu cầu con người. Mặt khác, chữ Mỹ là dương nhân (dương ghép với nhân thành chữ mỹ). Theo nguyên thủy là người đội đầu dê nhảy múa trong các lễ hội tôn giáo. Vậy cái Đẹp ở đây lại bao hàm một ý nghĩa xã hội nào đó. Ta có thể hiểu cái Đẹp là sự tồn tại cảm tính vật chất, có liên quan trực tiếp với nhu cầu hưởng thụ, đồng thời hưởng thụ cảm tính đó lại mang vác thêm ý nghĩa xã hội và nội dung rộng lớn.

Ở phương Tây, với sự phát triển của tư tưởng Mỹ học nói chung, phạm trù cái đẹp cũng không ngừng được mở rộng. Nếu không kể các nhà triết học sơ khai của Hy Lạp và tư tưởng Mỹ học Đông phương, chúng ta bắt gặp ba nhà tư tưởng lớn hợp thành nền tảng đầu tiên của Mỹ học là Socrate, Platon và Aristote.

Socrate đánh dấu sự khởi đầu một giai đoạn căn bản của Mỹ học trong “Những người đáng nhớ và bữa tiệc” của ông, qua đó khắc họa vẻ đẹp tinh thần dưới lớp vỏ thân thể. Không những thế, người ta còn nói Mỹ học sinh ra từ cái ngày Socrate trả lời cho Hippias rằng cái Đẹp không phải là thuộc tính riêng của một nghìn lẻ đối tượng… và trên tất cả thứ đó là vẻ đẹp tự nó. Cái đẹp này là nguyên lý về một tâm hồn tỏ chiếu phát ra hết sức mạnh mẽ vẻ đẹp siêu nhiên. Tất cả những luận điểm này đã được người học trò của ông, Platon suy nghĩ và vượt qua nhiều.

Với Platon, cái đẹp là một cái gì thuần khiết tuyệt đối và siêu nhiên. Và trong sụ tìm kiếm này có thể hướng dẫn những bước đi bấp bênh của con người.

Đối với Aristote, Cái Đẹp được coi như là sự thanh lọc hóa tâm hồn vì Cái Đẹp là sự sắp xếp cấu trúc của một thế giới được hình dung dưới mặt tốt nhất của nó.

Bước sang thời kỳ của Kant, có thể tóm gọn phân tích Cái Đẹp trong Phê phán năng lực phán đoán thành 4 yếu tố:

- Theo phương diện chất, sở thích là quan năng phán đoán về một đối tượng hay về một phương cách biểu tượng bằng một sự hài lòng hay không hài lòng mà không có bất kỳ sự quan tâm nào. Đối tượng của một sự hài lòng như vậy gọi là Đẹp.

- Theo phương diện lượng, đẹp là cái gì làm hài lòng một cách phổ biến, độc lập với khái niệm.

- Theo phương diện tương quan, vẻ đẹp là hình thức của tính hợp mục đích của một đối tượng, trong chừng mực tính hợp mục đích ấy được tri giác mà không có hình dung nào về một mục đích khách quan nơi đối tượng.

- Theo phương diện hình thái, Đẹp là cái gì được nhận thức như là đối tượng của một sự hài lòng tất yếu nhưng độc lập với khái niệm.

Sau đó còn rất nhiều, rất nhiều ý kiến, quan điểm khác về cái đẹp. Song con người là một thực thể xã hội, không có con người nào tồn tại mà không hề có bất cứ liên hệ gì với xã hội. Tính cách, nhân phẩm, tình cảm, đạo đức của con người cá nhân có được là nhờ xã hội. Mà kích thước của Cái Đẹp được hình thành trên cơ sở chuẩn mực và lý tưởng xã hội. Do vậy, không vì sự khen chê của một cá nhân nào đó mà Cái Đẹp tồn tại hoặc mất đi. 

Vì vậy, hãy quan niệm rằng "vẻ đẹp hình thức" không tôn vinh thêm cho "vẻ đẹp tâm hồn" nhưng "vẻ đẹp tâm hồn" sẽ tôn vinh thêm cho "vẻ đẹp hình thức". Vì vậy, nếu là một cô gái, đừng vội buồn hay chán nản khi thấy ái đó xinh đẹp, giống người nổi tiếng. Mỗi người đều tiềm ẩn vẻ đẹp riêng, chỉ bạn có thể nhận ra cái đẹp của mình để phát huy nó.